Van Hilst is expert in interreligieuze dialoog en educatie. Haar missie is het verbinden van mensen en tradities door middel van kennis, gesprekken en ontmoetingen. “Als zelfstandig professional zet ik me met hart en ziel in om mensen dichter bij elkaar te brengen. Dit doet ik onder andere door lezingen te geven in kerken, synagogen, scholen en universiteiten. Tijdens mijn studies in Hebreeuws en geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam specialiseerde ik mij in seksualiteit en eerbaarheid binnen het jodendom — een onderwerp dat mij diep blijft fascineren.”
Je geeft rondleidingen in het Joods Museum vanwege een expositie over jodendom en seksualiteit. Wat voor expositie is dit (even kort) en hoe kwam dit zo op jouw weg?
“Vanuit mijn expertise en jarenlange ervaring als rondleider bij het Joods Cultureel Kwartier, werd ik gevraagd als rondleider bij de tentoonstelling Sex: Jewish Positions. Deze expositie onderzoekt hoe er binnen het jodendom vanuit uiteenlopende stromingen en invalshoeken wordt nagedacht over seksualiteit en eerbaarheid. Toen ik hoorde dat deze tentoonstelling in ontwikkeling was raakte ik meteen heel erg enthousiast. Het thema sluit naadloos aan op mijn studie en professionele werk. De interactieve rondleidmethode van het Joods Museum (IASK) biedt bovendien een passende aanpak voor dit gevoelige, maar boeiende onderwerp.”
Wat zou je willen vertellen over de expositie?
“De curatoren van de tentoonstelling, Mirjam Knotter en Titia Zoeter, hadden moeite het eenzijdige beeld van seksualiteit in het jodendom zoals dat vaak wordt neergezet in populaire media, zoals de serie Unorthodox. Ik schreef hier zelf ook al een artikel over. De tentoonstelling laat zien dat het jodendom geen monolithische religie is, maar een traditie die zich in talloze vormen uitdrukt — van orthodox tot liberaal, van spiritueel tot seculier. Aan de hand van vier centrale thema’s — Plicht & Plezier, Verlangen & Controle, Seksualiteit & Samenleving, en Erotiek het Goddelijke — worden bezoekers meegenomen in een rijk en veelzijdig verhaal.
Wat ik heel mooi vind aan de tentoonstelling is dat het een heel bijzondere combinatie is van middeleeuwse geschriften, moderne seksuologie en persoonlijke verhalen, van religieus tot seculier. Dit geeft allerlei aanknopingspunten om aan de ene kant mooie verhalen te vertellen en aan de andere kant te laten zien hoe divers het jodendom eigenlijk is op alle vlakken. Het laat zien dat het jodendom een eeuwenoude traditie is die zich voortdurend verhoudt tot de moderne wereld. De tentoonstelling biedt aanknopingspunten voor mooie gesprekken, maar ook voor kritische reflectie op eigen opvattingen.”
Wat maakt de expositie los bij jou zelf en bij diverse bezoekers? Kan je daar wat over vertellen?
“Het valt mij op dat heel veel mensen verbaasd zijn hoe openlijk over seksualiteit gepraat wordt in het Jodendom. Men associeert religie toch vaak met een krampachtige houding ten opzichte van seksualiteit waarbij seks alleen dient als middel tot voortplanting. Als zij vervolgens in de tentoonstelling een vrouwelijk zelfbevredigingsapparaat zien en horen dat dat is goedgekeurd door een rabbijn zijn ze erg verbaasd. Als je dan ook nog vertelt dat er een koosjere sekswinkel bestaat in Jeruzalem met bijbehorende prikkelende instagrampagina ( _kosher_sex_) dan weten ze helemaal niet meer waar ze het moeten zoeken.”
Ook is er in de tentoonstelling uitgebreid aandacht voor thema’s als gender en seksualiteit.
“Zo zien bezoekers dat er in verschillende Joodse gemeenten een religieus huwelijk kan plaatsvinden tussen mensen van hetzelfde geslacht. In het Jodendom is er tevens sprake van en erkenning van een grote diversiteit in gender. De Talmoed, een zeer belangrijk wetboek uit de zesde eeuw met brede religieuze discussies, heeft het al over zeven verschillende genders. Kunstenaar Gil Yefman laat dit heel mooi zien met zijn kunstwerk “TumTum”, tevens een van de zeven genders. Mensen die denken dat het gesprek over gender een nieuwe discussie is zijn vaak erg verbaasd te merken dat dit meer dan 1400 jaar geleden ook al een onderwerp van gesprek was.
Daarnaast kan je als rondleider de link leggen tussen bepaalde gebruiken in het jodendom, zoals het dragen van een hoofdbedekking voor getrouwde vrouwen, en andere levensbeschouwingen. Door de verschillen maar ook de overeenkomsten te laten zien kan je een gesprek op gang brengen over wat je eigen ideeën over eerbaarheid en seksualiteit zijn. In hoeverre zijn die religieus of cultureel bepaald?”
Waarom mogen we deze expositie niet missen?
“De expositie geeft op een laagdrempelige en speelse manier informatie over een onderwerp waar veel mensen weinig vanaf weten. Door een helder historisch en wetenschappelijk kader te geven voor deze thema’s voegt het een diepere laag toe aan hedendaagse thema’s zoals gender en seksuele vrijheid. De veelzijdigheid van de tentoonstelling zorgt er daarnaast voor dat het voor een breed publiek toegankelijk is.”
Tot wanneer kunnen we deze expositie bezoeken en wat heeft het Joods Cultureel Kwartier nog meer te bieden?
“De tentoonstelling is nog te zien tot 25 mei in het Joods Cultureel Kwartier. Als je op bezoek komt, ga vooral dan ook nog even kijken in de Portugese Synagoge, een van de mooiste historische plekken in Amsterdam. Hoewel veel mensen het Jodendom vooral associëren met de Tweede Wereldoorlog is er al eeuwen een actieve Joodse gemeenschap in Nederland. Het Joods Cultureel Kwartier laat op een mooie manier deze geschiedenis zien. Daarnaast is het kindermuseum een prachtige manier om op laagdrempelige manier iets over het jodendom te leren.”
