De film laat zich lezen als een persoonlijke zoektocht, maar raakt aan universele thema’s als migratie, mannelijkheid en huiselijk geweld. Vdovīi reist met haar partner naar Italië om haar vervreemde vader Pavel op te zoeken, die daar als arbeidsmigrant slachtoffer is geworden van intimidatie en geweld door zijn brute werkgever. Als kijker voel je al snel een oordeel opkomen: een vader die vroeger zijn gezin terroriseerde, krijgt nu zelf met geweld te maken. “Net goed,” denk je wellicht. Die gedachte lijkt ook bij Lina te leven — maar in plaats van afstand te houden, zoekt ze toenadering.
Die ontmoeting is pijnlijk. Bij hun eerste weerzien laat Lina zich slap in haar vaders omhelzing vallen zonder hem te beantwoorden. De fysieke afstand is voelbaar — net als de langzame, moeizame poging tot herstel. Samen een ijsje eten, wat dichter naast elkaar zitten tijdens moeilijke gesprekken: veel verder reikt de toenadering niet. Het staat in schril contrast met de warme lichamelijke nabijheid tussen Lina, haar moeder en grootmoeder. Via hun verhalen ontvouwt zich de tragiek van intergenerationeel huiselijk geweld, voortgedreven door destructieve ideeën over mannelijkheid.
De film toont hoe trauma zich doorgeeft: mensen die hun eigen pijn niet kunnen verwerken, geven die vaak ongewild door als geweld. Lina probeert die spiraal te doorbreken. Ze is een gelauwerde journalist, die haar carrière begon bij het Roemeense studentenblad Opinia Studenteasca en inmiddels publiceert in onder andere The Guardian, Christian Science Monitor en Al Jazeera. Toch twijfelt ze aan de impact van haar journalistieke werk: “Nu begrijp ik dat ik in mijn eigen familie het verschil kan maken,” zegt ze, ‘mijn vaders poging om een brug te slaan komt nu ik zelf nieuw leven in mij draag.’ Zwanger van haar eerste kind ontdekt ze een nieuwe kwetsbaarheid, waarin liefde mogelijk is zonder pijn.
De documentaire is visueel sober maar krachtig. Oude VHS-beelden uit Lina’s jeugd worden afgewisseld met nieuwe opnamen, voice-overs en verborgen cameramateriaal. De gelaagde vertelstructuur — zorgvuldig gemonteerd over een langere periode — maakt de film zowel persoonlijk als maatschappelijk relevant: het is een intiem familieportret én een aanklacht tegen de uitbuiting van arbeidsmigranten.
Aan het eind van de film is mijn aanvankelijke hunkering naar wraak op een huistiran verschoven naar inzicht in de tragiek van schadelijke mannelijkheid. Wat beklijft, is het ontzag voor de moed van Lina Vdovīi: de kwetsbaarheid waarmee ze het gesprek met haar vader aangaat en haar verlangen om de geweldscyclus te doorbreken. Niet alles wordt opgelost. In de laatste scène vraagt haar dochtertje: “Mama, vertel me nu — waarom ben je verdrietig?” Die vraag blijft hangen.
Tata – Documentaire – 83 minuten – Regie: Lina Vdovīi & Radu Ciorniciuc – Scenario: Lina Vdovīi.
