Yvonne Zonderop is journalist, gespreksleider en programmamaker. Ze groeide op in een katholiek gezin, waarbij haar jeugd zich vooral kenmerkte als een tijd van regels met knellende verbanden. De interesse voor religie ontstond pas op latere leeftijd. Yvonne voelt zich verbonden met het christendom en zou het mooi vinden als we dat meer toelaten in het publieke domein. Zelf deed ze een aanzet door in ‘De Groene Amsterdammer’ een briefwisseling met Stephan Sanders over het geloof te beginnen.
Vanmorgen was het tweede deel van een nieuwe serie interviews met Yvonne Zonderop te horen in ‘Woord op Zondag’, een wekelijkse podcast voor wie luisterend stil wil staan bij een levensthema.
Een boeiend gesprek over o.a. Yvonne’s katholieke jeugd, de vloek en de zegen van de ontzuiling die daarop volgde en de relatie tussen het verdwijnen van de machtige katholieke kerk en de opkomst van het populisme van de SP en de PVV.
Dank voor het lezen! Als u dit artikel waardeert kunt u de redactie eenmalig steunen met een donatie.
Schrijf je in voor de Nieuw Wij nieuwsbrief en ontvang elke 14 dagen de beste interviews, opinieartikelen en nieuwsberichten van Nieuw Wij in uw mailbox.
Tsja. Religieuzen zouden allemaal graag hun specifieke religie meer “toegelaten” zien in het publieke domein.
Vrij vertaald: ze zouden graag hun persoonlijke opvattingen en in het bijzonder hun religie graag een zodanige positie verschaft zien zodat eenieder die niet uit eigen beweging tot hun denkbeelden of die religie komt er toch niet meer omheen kan.
Het grappige van al die religieuzen die er zo over denken is dat ze verschillen in welke denkbeelden en welke religie dat dan wel zou moeten zijn. Zoveel meningen als er religies zijn. Dat is van alle tijden.
Het probleem daarmee is dat niemand mij nog heeft kunnen uitleggen waarom een Christelijke (in dit geval Katholieke) religie wat dat betreft een voorkeursbehandeling zou moeten krijgen boven b.v. de Islam. Of het Boedhisme. Of Scientology. Of de Kerk van het Vliegend Spaghettimonster.
Tot die tijd houd ik religie graag zoveel mogelijk buiten het publieke domein. Religie? Prima, maar houd het prive.
Geachte Jodocus,
Wat een irrelevante reactie. U hebt niet geluisterd en in ieder geval niet begrepen wat Yvonne zegt. Zij vraagt zich af of er een verband is tussen de opkomst van het populisme en het verdwijnen van de Rooms-Katholieke kerk. Zij claimt geen voorkeursbehandeling voor de kerk.
U hoort de klok niet eens luiden, laat staan dat u weet waar de klepel hangt.
Het is juist een uitstekende reactie van Jodocus, al is die misschien te veel eer voor het verhaal van Yvonne Zonderop. Die gebruikt nogal grote en vooral abstracte niet gedefinieerde concepten als ‘het populisme’ en ‘het publieke domein’.
Het verhaal van Yvonne heb ik niet beluisterd. Ik heb wel de hier bijgaande tekst gelezen.
In de tijd van de dominantie van de katholieke kerk, was dàt op zichzelf een vorm van populisme: (Populos=volk)
*Daarbuiten was gewoon geen mogelijkheid om “anders” te zijn, om een zelfstandige mening te hebben. *Een soort corrupte, machtsbeluste, onzuivere hiërarchie was het (en op bepaalde opzichten nog steeds)
*Joden en moslims kregen geen normaal werk. (Alleen in de vrije beroepen.)
*Het volk werd bewust dom gehouden.
Geen wonder dat die katholieke kerken nu leeglopen. Toch?
*”Binnen de lijntjes kleuren” is de leuze van de huidige bisschoppen.
Dan raak je “de rekkelijken” (de ruimdenkende, gemoedelijke mensen) ook kwijt.
*De trouwe,vergrijsde, gelovigen sterven langzaamaan. Degenen die er nog bijkomen, zijn afkomstig uit Azië en Suriname, hoofdzakelijk.
*Samenwerkingsverbanden met protestanten worden verbroken (was juist hoopvol, omdat beide groepen het christelijk geloof aanhangen.)
*Terug naar vroeger, wordt door mondige mensen niet meer geaccepteerd.
Nee, voor de katholieke kerk zie ik hier geen toekomst. (Al vind ik Paus Franciscus echt een tof mens en winnen ze nog zieltjes in Afrika en Azië)
Spiritualiteit zal zéker blijven bestaan. In welke vorm? Er zijn goede protestante alternatieven. Er zijn ook individuen die met het christelijk gedachtengoed als basis, leven. Dat ga je niet rondbazuinen in het openbaar.
Dat kun je alleen tonen in je gedrag.
En verder zijn er veel “zoekenden”.
Wat zocht men vroeger in een groep (stam, familie, volkskerk, gemeenschappelijke cultuur)? M.i. vooral: veiligheid/bescherming, geborgenheid, zekerheid én angstreductie. Die vrijwel automatische vlucht zit in ons dna en het oergeheugen van ons dierlijke instinct: de groep/de kudde biedt effectieve bescherming! Tegenwoordig zoeken en vinden nog steeds veel mensen beschutting in de anonimiteit van de massa, in de sociale media, in sportevenementen, festivals, carnaval enz.
De oude rk volkskerk is sinds de industrialisering en rationalisering van vrijwel alle processen waarmee we te maken krijgen, verdwenen. Ze is een ‘keuzekerk’ geworden: je moet er uit eigen innerlijke aandrang voor kiezen, want ze biedt op het eerste gezicht – i.t.t. de groepscultuur van het populisme en nationalisme – geen veiligheid, geborgenheid, vanzelfsprekende groepscultuur enz. meer. Maar waar haal je als individu deze motivatie vandaan?
M.i. bestrijd je die ‘natuurlijke’ vluchtreactie niet door weer een moderne volkskerk te organiseren, maar door individueel terug te gaan naar de Bron van het christendom, boeddhisme enz.: de religieuze top-, piek- of godservaring, die men overigens ook in een echte, duurzame liefdesrelatie incl. goede seks met een mens, of via een trip met lsd, ayahuasca of intense muziekbeleving (Dance enz.) iets dergelijks net zo kunt ervaren. Het is die topbeleving van wezenlijke geborgenheid in het goddelijke, c.q. de Al-eenheid, die ons langzaam of snel psychologisch sterk kan maken tegen het op sleeptouw genomen worden door onze emoties en bestaansangst. (Of de piekervaring heilzaam is, is echter afhankelijk van interpretatie/betekenisgeving; het is uiteindelijk alleen die interpretatie die je doet beseffen: ik mag er zijn, en ben geborgen bij hem, haar en of Hem/Haar c.q. God zelf, wat er ook gebeurt. Zonder goede religieuze, intellectuele interpretatie/verwerking beland je slechts in herhaaldwang, verslavingsafhankelijkheid vanwege de gelukzalige maar nietszeggende roes die je dan mogelijk blijft zoeken!) Dat die top- of piekervaring ook via ascese, meditatie, gebed, riten, devoties enz. op te roepen en te cultiveren is, dat hebben de mystici in heden en verleden reeds laten zien. Maar alle methodes/technieken op weg naar verlichte innerlijke stabiliteit kennen uiteindelijk hun valkuilen. Elke keuze blijft dus discutabel!
Zou de kerk die ervaring en dat stabiele innerlijk weten echt kunnen bemiddelen, dan zou er voor hen nu zeker bestaansrecht zijn. Maar helaas, de rk kerk komt niet verder dan het promoten van bijgeloof dat louter demonstreert dat oncontroleerbare en onbewezen derden en rituele handelingen (sacramenten) onze problemen/tekorten i.c. ons ongelukkig-zijn wel zullen verhelpen. (Zie Fatima, heiligverklaringen, de toewijding j.l. zaterdag van de Nederlandse rk bisdommen aan het Onbevlekte Hart van Maria, Communie enz.). Dat doen ze niet. Hocuspocus schiet niet op, want het werkt niet echt, en vrijwel niemand gelooft er dus nog in, ook al is het waar dat het gezond, goed en heilzaam voor eenieder kan zijn om regelmatig – hoe dan ook – “uit zichzelf (zijn ego, innerlijke dialoog) te treden” en zijn liefdevolle, weerhoudende aandacht en toewijding te richten op iemand of iets anders dan zichzelf. Een goede leefstijl en gezonde zelfsuggestie, daar komt het dus op aan. Daar echter betrouwbare hulp bij vinden, zal altijd een moeilijkheid blijven!
Wat ik hierboven deed, was in principe ontheiliging van wat juist ongrijpbaar moet blijven om werkzaam te zijn. Wie het evenwel heeft begrepen en toch kiest voor het zoeken van God via gebed, meditatie enz. doet er goed aan om hetgeen ik schreef meteen weer te vergeten. Vanuit gelovig religieus leven moeten we immers onderstrepen “dat men God niet in het Gezicht kan zien en in leven blijven. Daaronder moeten we in geestelijke zin verstaan, dat we ons voortdurend bewust moeten zijn dat God groter is, anders is, verder weg, dichterbij, helderder, donkerder (vul naar believen aan met paradoxen).
“Het is de glorie van God, om de dingen verborgen te houden,” of “Zalig God, omdat Hij dingen verbergt”. (Spreuken 25:1)
“Er is geen illusie dodelijker voor de ziel dan de illusie God gezien en vooral doorgrond te hebben. In onze perceptie blijft het reële besef van Gods glorie, zijn zaligheid, het feit dat Hij is wie Hij is alleen intact door wat in de middeleeuwen weleens de ‘wolk van niet-weten’ is genoemd: ( ) een verborgenheid die openbaart door te verbergen. Hij (die ‘wolk van niet-weten’) laat ons God ontmoeten door Hem te bedekken. Hij maakt het beminnen van God mogelijk door het onmogelijk te maken Hem te (be)grijpen.” Aldus pater Hugo (Beuker) van de kluizenarij O.L. Vrouwe van de besloten tuin te Warfhuizen. Geloven moet men dus vooral niet kapot analyseren maar zelf (be)leven. (Theologie studeren is dan ook de zekerste manier om van je geloof te vallen!) Begin onbevangen in rust en afzondering aan bidden/mediteren, de Schrift lezen en overwegen; geef je eraan over en laat je begeesteren. Het is en blijft de moeite waard, voor jezelf én de samenleving!
God, Pierre, wat raak geformuleerd en doorleefd, gaat ietsje dieper dan die modieuze zucht naar zingeving en spiritualiteit van tegenwoordig, ik herinner mij daardoor inenen een ervaring met een ayahuascero in de binnenlanden van Peru, als je dat innam was dat altijd onder begeleiding van zo,n man, altijd met sigaar waarmee hij je van tijd tot tijd inblies, je was even helemaal weg, in een andere wereld, je hing boven je zelf, al was het niet direct de religieuze umwelt die ik van mijn roomse jeugd kende.