TV-tip: ‘Bidden voor het einde’ op 15 mei op NPO2

Jezus als een woedende krijgsheer, die in een met bloed besmeurde mantel ten strijde trekt tegen iedereen die niet in hem gelooft. In zijn hand een zwaard, of zelfs een machinegeweer. Het valt moeilijk te rijmen met alles waar de goede man om bekendstaat: liefde, vergeving, de andere wang toekeren. Maar voor de Amerikaanse (tv-)predikers, kapelaans en volgelingen in de documentaire Bidden voor het einde (Praying for Armageddon) van Tonje Hessen Schei en Michael Rowley is déze Jezus het ideaalbeeld.

Extremistische evangelicals baseren hun geloof bijna geheel op het Bijbelboek Openbaringen, waarin de Apocalyps zich voltrekt op de aarde, de gelovigen worden opgenomen in de hemel (the Rapture) en alle ongelovigen gestraft. En ze geloven hier niet alleen in, ze kunnen ook niet wachten tot het zover is. Vandaar hun tomeloze financiële en militaire steun aan Israël. Volgens radicale evangelicals mag Palestina niet bestaan en moet Israël ‘hersteld’ worden tot wat zij zien als zijn oorspronkelijk staat, want alleen dán kan Jezus terugkeren en het einde der tijden aanbreken.

Het klinkt als een bizar en sektarisch wereldbeeld. Maar het is juist deze fundamentalistische interpretatie van het christelijk geloof die inmiddels een grote invloed heeft op president Donald Trump en zijn regering, zo zien we in Bidden voor het einde. Kerkleiders met deze overtuiging krijgen alle ruimte op Fox News. Ook hebben ze een dikke vinger in de pap in het Amerikaanse leger, waar jaarlijks vele rekruten worden bekeerd en men wapens en badges gebruikt met verwijzingen erop naar Bijbelverzen en kruistochten.

Als argeloze Nederlander zit je er verbijsterd naar te kijken, maar hoe is dat voor wetenschappers die zich al langer verdiepen in de extremistische kanten van het christelijk geloof? De VPRO Gids ging in gesprek met Matthew Rowley, docent geschiedenis aan Fairfield University in Connecticut en gespecialiseerd in religie en geweld, en met Marietta van der Tol, senior onderzoeker in politiek, recht en religie aan Cambridge.

‘Voor mij komt deze documentaire niet als een schok, omdat ik me al lange tijd bezighoud met het bestuderen en bekritiseren van deze religieuze groep,’ zegt Rowley. ‘Ik ben zelf ook in een evangelisch milieu grootgebracht. De gewelddadigheid van de retoriek en het voortdurend schetsen van het einde van de wereld zijn me daardoor zo vertrouwd dat het me nauwelijks meer opvalt. Wat overigens niet betekent dat het me niet verontrust.’