Gaza in zeven vragen

Ja, u leest het goed. De oorlog die Israël voert tegen de Palestijnse bevolking. Want ik weet werkelijk niet hoe ik het anders kan noemen als er dagelijks zware bombardementen en beschietingen worden uitgevoerd op en in een gebied van ongeveer de grootte van het eiland Texel, waar 1,8 miljoen mensen aan alle kanten ingesloten zitten en geen kant heen kunnen.

Als u vooral de Nederlandse ‘mainstream media’ als nieuwsbron heeft, zult u waarschijnlijk een ander beeld hebben. Die leggen vooral de nadruk op de Israëlische kant van het verhaal, en zullen altijd de raketten noemen die door Hamas vanuit de Gazastrook worden afgevuurd op Israël. Je moet de Israëli’s ook wel bewonderen om hun meesterschap in het manipuleren van de media en de publieke opinie: met 900 dode Palestijnse burgers en zegge en schrijve twee dode Israëlische burgers kunnen ze het nóg doen voorkomen alsof het Israël is dat bedreigd wordt en alleen maar probeert om de eigen burgers te beschermen. Bravo.

Ik ga hier een ander verhaal vertellen. Daarbij wil ik één ding eerst duidelijk maken: ik ben geen fan van Hamas, hun Qassam-brigades en de andere militante Palestijnse groepen die raketten afvuren naar Israëlische bewoonde gebieden. Zelfs niet als dit wordt voorgesteld als deel van een legitieme verzetsstrijd tegen buitenlandse militaire bezetting. Dit gezegd hebbend, wil ik een aantal vragen beantwoorden die ik met enige regelmaat tegenkom over de strijd in Gaza.

1. Israël heeft zich toch teruggetrokken uit de Gazastrook; het is toch geen bezet gebied meer?

Door Israël ingestelde bufferzones beslaan bijna 14 procent van het totale oppervlakte van de Gazastrook, en bijna de helft van het totaal aan landbouwgrond. De bufferzone op zee beslaat 85 procent van wat volgens de eerdere Oslo-akkoorden zou gelden als de territoriale wateren van Gaza. Zie de Boston Globe. Israël heeft ook de exclusieve controle over de grenzen van Gaza, die sinds 2007 hermetisch gesloten zijn, en over het luchtruim. Zie de gegevens van de Israëlische organisatie B’Tselem. Verder heeft Israël zelfs het bevolkingsregister voor de bewoners van Gaza in handen, zo blijkt uit gegevens van Human Rights Watch. Alles tezamen geldt de Gazastrook volgens het internationaal recht nog steeds als bezet gebied. Dat heeft overigens ook gevolgen voor de Israëlische claim van “zelfverdediging”.

2. Israël was toch vóór een staakt-het-vuren, en Hamas was daar toch tegen?

Het eerste (Egyptisch-Amerikaanse) voorstel tot een staakt-het-vuren was alléén met Israël overlegd; de Palestijnen waren hier volledig buiten gehouden. En bovendien kwam het neer op een terugkeer naar de toestand van net vóór de Israëlische aanval, met blokkade en al. Bovendien heeft Hamas één dag na het afwijzen van dat eerste voorstel zelf een voorstel gedaan voor een bestand voor tien jaar, onder voorwaarde van het openen van de grenzen, het vrijlaten van de Palestijnse gevangenen die in de afgelopen weken (doorgaans zonder aanklacht) gearresteerd waren door Israël, en opening van de zeehaven van Gaza onder internationale supervisie. Dit stond zelfs in de Israëlische krant Jerusalem Post, maar is niet doorgedrongen tot de Nederlandse media. Bovendien is er sindsdien nog een Amerikaans voorstel gekomen, dat door Israël afgewezen werd: zie de BBC. 

3. Israel probeert toch juist burgerdoden te voorkomen, terwijl Hamas juist op burgers mikt?

Als driekwart van de slachtoffers van de Israëlische bombardementen en beschietingen burgers zijn, is dit hoe dan ook niet vol te houden. Bovendien is er een toenemend aantal gebeurtenissen bekend waarin overduidelijk was dat er door de Israëlische strijdkrachten op burgers geschoten is. Bijvoorbeeld een marinebeschieting van kinderen op het strand, waarin zelfs nog op wegvluchtende kinderen geschoten werd. Zie de Engelse krant The Guardian. De Hoge Commissaris voor Mensenrechten van de VN, Navi Pillay, heeft gezegd dat een aantal incidenten, tezamen met het grote aantal burgerdoden, de Israëlische bewering tegenspreekt dat men alle nodige voorzorgen neemt om burgerdoden te voorkomen. De VN-missie die de aanval op Gaza in 2009 onderzocht, heeft destijds opgemerkt dat er bij die aanval een beleid is gevolgd dat in Israël bekend staat als de ‘Dahiya-doctrine’ en dat maximale schade nastreeft voor de burgerbevolking door het gebruik van grootschalig militair geweld. De huidige aanval laat precies hetzelfde beeld zien.

4. Komt het grote aantal burgerdoden niet doordat Hamas de burgers van Gaza gebruikt als ‘menselijke schilden’?

Jeremy Bowen van de BBC heeft gezegd: “Ik was een week lang in Gaza en ik heb geen Palestijnen gezien die door Hamas als ‘menselijk schild’ werden gebruikt”. De Engelse krant The Guardian heeft bericht over de grote aantallen mensen die uit verschillende wijken van Gaza-stad gevlucht zijn, en zag geen bewijs dat Hamas hen dwong om te blijven. Er zijn daarentegen wel gedocumenteerde berichten dat Israëlische soldaten bij de grondinvasie van Gaza Palestijnse burgers als ‘menselijk schild’ hebben gebruikt. Dit is bepaald niet de eerste keer, zoals blijkt uit een bericht uit 2013 van Reuters.

5. Hamas heeft dit toch uitgelokt door raketten af te vuren, zoals ze de afgelopen jaren steeds gedaan hebben?

Volgens de Jewish Daily Forward heeft Hamas geen enkele raket naar Israël afgevuurd sinds het vorige bestand uit 2012, en het afvuren van raketten door andere groepen actief bestreden. De International Crisis Group wijst erop dat in 2013 minder raketten werden afgevuurd vanuit Gaza dan in enig jaar daarvóór, en niet door Hamas. Hamas begon pas weer op 30 juni van dit jaar, en dat hoogstwaarschijnlijk als reactie op een Israëlische luchtaanval eerder op die dag, zo meldt de Times of Israel. Overigens heeft Israël verreweg het grootse aantal schendingen van het bestand uit 2012 op zijn naam staan, zo laat een overzicht op de website van de Middle East Monitor zien. 

6. Hamas heeft dit toch uitgelokt door drie Israëlische jongeren te ontvoeren en te vermoorden?

De Jewish Daily Forward meldt dat de Israëlische regering vrijwel vanaf het begin wist dat de jongens dood waren, en dat de ontvoerders op eigen gelegenheid handelden. De leiders van Hamas hadden niets met de ontvoering te maken. De Israëli’s hielden echter de schijn op dat ze de jongens nog hoopten te vinden als voorwendsel om Hamas op de Westelijke Jordaanoever én in de Gazastrook aan te pakken. 

7. Maar Hamas heeft de huidige toestand toch veroorzaakt?

Nathan Thrall, Midden-Oosten-expert bij de International Crisis Group, schrijft in de New York Times dat de huidige escalatie in Gaza een direct gevolg is van de keuze van Israël en het Westen om de vorming van een Palestijnse eenheidsregering, met Fatah én Hamas, te doorkruisen. En Henry Siegman, de vroegere directeur van het American Jewish Congress, schrijft hierover dat de Israël de aanval op Gaza inzette om de Palestijnse eenheidsregering ten val te brengen, die begin juni gevormd was en zich had uitgesproken vóór het naleven van alle voorwaarden die de internationale gemeenschap had gesteld aan erkenning van deze regering.
Terwijl ik dit schrijf, zijn er ongetwijfeld weer de nodige Palestijnen door Israëlisch vuur gedood. Hoeveel doden zijn er nodig vóór de politici in de wereld eindelijk eens stoppen met beweren dat Israël ‘het recht heeft om zichzelf te verdedigen’, als excuus voor die grootschalige moordpartij die de werkelijkheid van de burgers van Gaza is in deze dagen?