Promovenda Nora Asrami kon het niet laten zich met deze briefwisseling te bemoeien, en schreef daarom dit blog waarop Halsema diezelfde dag nog reageerde met deze brief. Gister verscheen de reactie van Bibi Maryam Amjar-Schobbers op de teksten van Femke Halsema en Nora Asrami. Kort daarna schreef Femke Halsema haar deze brief. Vandaag een nieuwe reactie van Bibi Maryam Amjar-Schobbers
Dag Femke,
Je vindt het jammer dat ik liever spreek van schoonheid dan dat ik strijd. Dat laatste weet je niet. Ik strijd wel degelijk: ik onderteken petities, geef aan goede doelen, ben lid van steun- en gebedsgroepen, steun vrouwen in nood moreel en materieel met kleine daden. Hoe strijd jij? Met de camera? Met (steeds minder) ontwikkelingsgelden? Al wat ik zeg is dat wij, van hieruit, heel weinig kunnen doen. Als we steeds moord en brand schreeuwen met tegelijkertijd het woord islam erbij, maken we het waarschijnlijk alleen maar erger.
De patriarchale, foute figuren waarover je het hebt zijn wel degelijk in het zadel geholpen door buitenstaanders, al is het indirect. Dat maakt echter niet elke vrouw automatisch tot een slachtoffer. Hoessein, Khadaffi, Assad zijn niet actief gelovig (alleen voor de show) en leven nergens de Koranische voorschriften na. Wij, in het Westen, vonden hen wel verlicht, modern. Moslimbroeders hebben nooit de kans gekregen het net zo bont (of bonter, of beter) te maken – ze zijn door een militair verjaagd, zoals op zoveel plekken. Vrouwen zouden het misschien wel rustiger, eerlijker hebben onder hen, God weet.
Wat islamitische vrouwen in Nederland willen is dat ze gezien en gehoord worden voor wat ze zijn: intelligent, ambitieus (als werknemer, -gever of als moeder), wijs. Luister goed naar hen, want het kost links stemmen (ik weet dat je uit de fractie bent). Jij gaat in op de misstanden, ik geef weer wat goed is. Met beide kanten weergeven is an sich niks mis, ware het niet dat het telkens de islam is die genoemd wordt, zowel door rechts als door links – beide met eigen bedoelingen- wanneer het miserie betreft.
Jij wil wat geven, omdat je zoveel hebt. Dat is mooi en nobel. Wellicht hebben die vrouwen ook wat te geven. Wil jij dat ook hebben? Wat ik wil zeggen is dat de gewone, normaal functionerende vrouw niet zit te wachten op een verandering van buitenaf (zo dit al mogelijk is). Dit is geen dooddoener, dit gaat over het gros van de moslims! De eigen elite kan misstanden waarnemen en van binnenuit aanpakken –wij, hier, niet, zeker niet als we de Koran niet kennen. Zo is flirten zowel voor mannen als voor vrouwen not done –en natuurlijk gebeurt het toch, het Boek is een leidraad (inderdaad, er hoort geen dwang in godsdienst te zijn, staat er letterlijk).
Er lopen op dit moment allerlei shows met Nederlanders die de misstanden elders aan de kaak stellen: Peter R. de Vries, John van den Heuvel. Wat hier zo aan opvalt is dat er veel ophef wordt gemaakt op de draaidag, en daarna volgt niets. Wat ik jou wil vragen is: wat zeiden de dames die je geïnterviewd hebt, heb je hen gevraagd wat ze nodig hebben? Hoe kunnen we (!) hen helpen?
Vrede zij met ons allen,
Bibi Maryam Amjar
Beste Bibi,
Nee, ik weet niet of je strijdt. Daarin heb je gelijk. Ik denk dat bij mij de indruk ontstond omdat je alle kritiek op de uitleg van de Islam, de regels die vooral voor vrouwen gelden, terzijde schuift. Je zegt bij herhaling dat ik beter moet luisteren naar Islamitische vrouwen. Maar dat is nu juist precies wat ik doe. Dat is wat mij heeft gemotiveerd om deze serie te bedenken en samen met Hassnae Bouazza te maken. Er zijn alleen ook veel Islamitische vrouwen die heel anders dan jij denken over de dwang die van religieuze instituties uitgaat. En naar hen luister ik ook.
Er zit een hardnekkig misverstand in onze correspondentie. Ik spreek geen oordelen uit over de levens van Islamitische vrouwen, of over hun geloofskeuzes. Mij gaat het enkel om de dwang van buitenaf.
Misschien kan ik mijn bedoelingen illustreren met een ander voorbeeld. Als kamerlid heb ik me jaren verzet tegen het verbod voor vrouwen in de SGP om zich verkiesbaar te mogen stellen. Dikwijls werden SGP-vrouwen boos op mij omdat ik me met hun zaken zou bemoeien. Ze wilden namelijk ook helemaal niet de politiek in. Dat paste niet, vonden zij, bij hun geloof, en bij de opvattingen in hun geloof over de verschillende rollen van mannen en vrouwen.
Mijn weerwoord was altijd dat als deze vrouwen zelf niet wilden, waarom er dan ook een verbod nodig was van de mannelijke leiders van de SGP? Anders gezegd. Ik heb niets te maken met de persoonlijke keuzes die gelovige vrouwen maken. Een leven van dienstbaarheid aan een man? Ik vind het prima, zolang het een vrije keuze is. Vinden dat flirten zondig is, en het daarom ook niet doen? Uitstekend, zolang een ander je maar niet bestraft als je toch eens iemand verleidt.
Bij de SGP ging het me zuiver om het verbod dat ik in strijd met de mensenrechten, met de gelijkberechtiging van man en vrouw vind. En gelijkberechtiging, zeg ik nog eens ten overvloede, is echt iets anders dan gelijkheid. Vrouwen mogen niet achtergesteld worden voor de wet, niet worden gediscrimineerd, niet als minderwaardig worden behandeld. Hoe mannen en vrouwen daarna met elkaar om willen gaan, bijvoorbeeld wat voor rolverdeling ze hanteren, dat is aan hen.
Tot slot. je maakt mijn opvatting bij herhaling tot een ‘westerse’, tegenover jouw ‘Islamitische’. Ook daarmee kweek je een misverstand. Volgens mij is mijn opvatting van gelijkberechtiging een universele, vastgelegd in de internationale mensenrechtenverdragen, die ook in veel Islamitische landen zijn ondertekend. Eens temeer is het een schande als er daarna zo de hand mee wordt gelicht.
Femke
Mooie reactie, Femke, ben erg benieuwd wat Bibi hierop te zeggen heeft.
Dag Femke,
Ja, we zitten heel dicht bij elkaar. En zou ik niet gelovig zijn, zou GL me passen als een handschoen… alhoewel ik altijd de hang naar heel gewone mensen heb gehad, die niet de zelfzekerheid hebben van iemand met een bul.
Ik heb je een vraag gesteld aan het einde. Ik denk dat alles daarom draait, in Nederland, Jemen (daar had je evt. ook Tawakkul Karman kunnen meenemen), Egypte (Naoual El Sadawi?), Marokko (Fatima Mernissi), noem maar op.: wat wil de gewone vrouw. En haar helpen, heel graag.
Betekent dat de gestudeerde vrouw steunen in haar strijd, of juist zorgen dat vrouwen kunnen studeren, prima. Maar hoe wij, vanuit hier, echt kunnen steunen is een precaire aangelegenheid. Ze neigen naar meer samenhang met de mannen, kalmere aanpak, binnen het geloof -opdat een en ander beklijft.
Heb je het over universele rechten van de mens, versta dan ook de kunst om die om te zetten naar de koranische wetten, want die kunnen heel wel omgezet worden ten faveure van ons -ik begrijp namelijk dat veel landen ons niet zo zien zitten als toonaangevende, laat staan wetgevende mogendheden.
Dat hoop ik dat duidelijk wordt: ook daar is geknor over ons. Als we menen ons te moeten bemoeien met hen, laat ons dan ook serieus naar hun geluid luisteren en ons afvragen of daar misschien wat in zit.
Ik ga er nu niet dieper op in. Ik kijk straks naar je programma.
Vrijheid kan per definitie niet gegeven worden (want dan bevat deze grenzen); vrijheid kan een mens alleen zelf nemen.
Bibi Amjar
ik vind het progamma mooi en met zorg gemaakt ik heb er graag naar gekeken elke keer er mag wel meer volgen en de progamma,s van John van de heuvel zijn van een andere orde dat mag en moet ook mijn dochter was met nadruk was getrouwd met een man van Egypte het WAS een hel drie kinderen Vier getraumatiseerde mensen we zijn 10 jaar verder en de ellende houdt niet op daar moet ook de samenleving mee leven of je wil of niet maar het progamma van Femke alle lof ga vooral zo door
Als je jezefl realiseert dat elk kerkeljk en/of religiues instituut geweld gebruikt om zijn overtuiging uit te dragen of te verdedigen, waar is dan die lieflijke vrede waar elke godsdienst het over heeft? Ook het Christendom regeert met geweld, oneerlijkheid, kijk naar de laatste nieuwtjes uit Ierland waar 800 kinderen van ongehuwde moeders zijn vermoord en in een massagraf zijn weggewerkt. Ook de staat wist hiervan blijkt. De kerk als instituut binnen een cultuur en staat, zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en zij zijn beide gericht op controlle en overhersing. De mens heeft geen geloof nodig om bij God te zijn, alleen bewustzijn is voldoende. Je bent je beust van de Goddelijkheid in jezelf als mens of je bent dat niet. Voor degenen die dat niet zijn zal er altijd strijd zijn, met zichzelf en anderen. Voor degeen die bewust zijn, is dat probleem er dus niet. Warme groet: Anu