De bevolkingssamenstelling is de afgelopen decennia sterk veranderd. Veel mensen die te boek staan als allochtoon zijn zelfs in Nederland geboren en getogen. Overheidsorganisaties willen diversiteit dan ook terug zien in hun personeelsbestand. Het kost echter tijd voor allochtonen om hun plek te vinden in de samenleving en daardoor ook in bestuursfuncties. Op dit moment zijn er drie allochtone burgemeesters. ,,Schrikbarend laag”, noemt Salima Belhaj, fractievoorzitter van D66 in Rotterdam, het zelfs. Gezien de bevolkingssamenstelling zou Nederland zo’n veertig allochtone burgemeesters moeten hebben. FORUM ging op zoek naar de oorzaken en oplossingen voor de gebrekkige diversiteit onder Nederlandse burgemeesters.
Dat allochtonen hun weg nog niet weten te vinden naar het burgemeestersambt komt vooral doordat allochtonen nog onbekendheid zijn met netwerken. Volgens Songül Mutluer, fractievoorzitter van de PvdA in Zaanstad, schort het bij allochtonen soms aan goed netwerken. Volgens haar moeten ze niet alleen hun eigen achterban bedienen, maar breder mixen, netwerken en lobbyen.
Zelf actie ondernemen is belangrijk. Biculturelen moeten zich actiever opstellen in buurtcomités, wijkraden en partijen ,,Mensen komen je echt niet vragen, dat geldt ook voor autochtone kandidaten”, zegt Wilma Delissen-van Tongerlo, burgemeester van Peel en Maas. Ook Franc Weerwind, burgemeester van Velsen vindt dat allochtone kandidaten zelf aan de slag moeten.
Tegelijkertijd is het animo voor het burgemeesterschap op dit moment ook nog niet groot. ,,Ze moeten solliciteren en ik stel vast dat het aantal allochtone sollicitanten nog heel beperkt is”, zegt Jan Franssen. Ank Bijleveld, Commissaris van de Koning in Overijssel bevestigt dit beeld. ,,Solliciteren is stap één. Daarnaast is het belangrijk om relevante werkervaring te hebben”, geeft Bijleveld aan. Wethouder en locoburgemeester Gilbert Isabella: ,,Migranten hebben al flinke inhaalslagen gemaakt. De toe- en doorstroom naar de hogere opleidingen is gegroeid, maar dat stagneert op bestuursniveau ook in de politiek.”
Ongeacht de barrières die allochtonen tegenkomen staat het buiten kijf dat er moet worden geselecteerd op kwaliteit. ,,Het gaat mij niet om de percentages, maar of de burgers zich kunnen terugvinden in de bestuurders”, zegt Oetra Gopal, wethouder in Hoogezand Sappemeer. Het is daarnaast belangrijk dat allochtone kandidaten hun ambitie uitspreken en vertrouwen hebben in zichzelf. Ook Ahmed Aboutaleb, burgemeester van Rotterdam onderschrijft het standpunt dat allochtonen met ambitie zich meer moeten manifesteren.
Of er positieve actie nodig is bestaan verschillende meningen. Tijdens het debat na de overhandiging van de publicatie aan Bernt Schneiders op 3 maart in Amsterdam. In 2008 en 2010 werd wel al een diversiteitstraject gestart om getalenteerde biculturelen te interesseren voor het burgemeestersvak. Dat kan wel helpen bij het vormen van de kandidaten, het vinden van talent en bij het verkrijgen van meer bekendheid over het vak. Aan talent is anderzijds geen gebrek is de algemene opvatting. Franc Weerwind: ,,In de vier grote steden is de helft allochtoon. Daar moeten talenten tussen zitten.” Aboutaleb vindt een burgermeestersklasje een goede manier. “Zo’n klasje vormen, hen stage laten lopen, dat is een goede kennismaking.” Stadsdeelvoorzitter van Amsterdam Nieuw-West Ahmed Baadoud ziet geen oplossing in positieve discriminatie. ,,Nadrukkelijk vrouwen en allochtonen uitnodigen vind ik symboolpolitiek. Het gaat vooral om kwaliteit.”
De bal ligt dus voornamelijk bij de migranten zelf, maar ook moet er meer aandacht zijn voor diversiteit in het functieprofiel.
