Verborgenheden

De film emotioneerde me. Voor veel homo’s en lesbo’s is dit dilemma herkenbaar, daar hoef je geen Marokkaanse achtergrond voor te hebben en dat is ook de kracht van de film. Het gaat over universele thema’s.

Ik werd weer teruggeplaatst in de tijd en zie mezelf worstelen met mijn grote geheim dat ik al een tijd met me meedroeg. Eerst moest ik er zelf aan wennen, niet zozeer omdat ik moeite had met homoseksualiteit, maar wel omdat ik op zag tegen al het gedoe omtrent het behoren tot een minderheid. De impliciete en – ook maar al te vaak – expliciete boodschappen met betrekking tot deze ‘afwijking’ waren niet van dien aard dat ik juichend de straat op zou gaan om mezelf te outen.

Ik wilde niet in hokjes geplaatst worden, die voor mij benauwend en stereotype aanvoelden. Maar goed, die beslissing over mijn coming out moest er uiteraard toch een keer van komen. Net zoals Karim heb ik al mijn moed verzameld om mijn ouders in te lichten over mijn ‘state of being’. Ten diepste wist ik dat hun liefde voor mij nooit zou ophouden, wat er ook zou gebeuren. Ook religieus gesproken zou de hel heus niet losbarsten. Ik kom uit een open, protestants domineesgezin, waar over God niet als homohater werd gesproken en toch zag ik vreselijk op tegen de ontboezeming. Daar zat ik op de bank en het liefst was ik erin weggezakt en opgelost in het niets. Maar ik had een goede aanleiding, want de vakantie stond voor de deur en ik zou met mijn toenmalige Surinaamse geliefde afreizen naar verre oorden. Enigszins schutterig, maar ook zo terloops mogelijk vertelde ik dat ze niet zomaar een vriendin was. Mijn moeder sprak toen de onsterfelijke woorden: ‘Ik had liever gehad dat het een Surinaamse jongen was’. Inmiddels een running gag. Maar deze uitspraak maakt onomwonden duidelijk hoezeer ouders uitgaan van hun eigen verwachtingspatroon. Natuurlijk is je kind hetero, is er de hoop op een leuke man of vrouw en komen er vast kleinkinderen. Het kerngezin komt weer eens om de hoek kijken. Ook Karims vader vroeg – als mannen onder elkaar – of er al een leuke vrouw in zijn leven was en wanneer er kleinkinderen zouden komen. Geen haar op zijn hoofd die eraan zou denken dat zijn zoon misschien de herenliefde toegenegen was. Het is de vanzelfsprekende overmacht van de meerderheid en die is van alle tijden en plaatsen.

Een manier om die meerderheid te laten kijken met de blik van de minderheid ligt in de kunst. De kracht van drama, film, en literatuur is dat ze onze eigen beperkte blik openen voor hetgeen we niet kennen, voor het anders-zijn. En dan blijkt dat in dat anders-zijn niet zelden veel te herkennen valt; in dromen, liefde, vreugde, verdriet, aspiraties, hoop en vrees zijn mensen met elkaar verbonden.

Ik hoop dat De Beslissing, waar die ook maar vertoond wordt, kijkers ontroert en de liefde tussen ouders en kinderen laat zegevieren. Het is tijd om de verborgenheden achter ons te laten, in de wetenschap dat ook – in een volmaakter samenleving – emancipatie steeds opnieuw bevochten moet worden. De Griekse dichter Kafavis ging ons daarbij voor.

Verborgenheden

Laat niemand uit wat ik deed en zei
proberen af te leiden wie ik was.
Belemmering wijzigde vaak mijn daden,
veranderde mijn levenswijs.
Beletselen deden me dikwijls zwijgen
als ik van plan was te gaan spreken.
Ik zal enkel begrepen worden
uit mijn minst opgemerkte daden,
mijn meest versluierde geschriften.
Misschien is het niet al de moeite waard,
niet al de inspanning om te ontdekken
wie ik in wezen ben.
Later, – in een volmaakter samenleving –
zal stellig iemand, zoals ik geschapen,
opstaan en handelen in vrijheid.

K.P. Kavafis  (1863 – 1933)