Samenleven zou daarentegen een veel positievere weerklank vinden, aangezien samenleven uitgaat van het op gelijke voet naast elkaar bestaan van burgers van verschillende achtergronden in hetzelfde land. Integratie en samenleven zijn echter geen tegenpolen. Integendeel, zij vullen elkaar niet alleen aan maar versterken elkaar ook. Het onderscheid tussen integratie en samenleven dat wordt geschetst is daarom een valse dichotomie.
Het begrip integratie draait in de kern om het tot stand brengen van een eenheid door middel van het opnemen van individuen, groepen, culturen en/of religies in een groter geheel. Integratie gaat in veel gevallen gepaard met onderlinge botsingen, omdat deze een onvermijdelijkheid vormen in het integratieproces waarin een nieuwe eenheid, bestaande uit vele bouwsteentjes die nader tot elkaar gebracht moeten worden, gerealiseerd wordt. Het tegenovergestelde van integratie is segregatie, waarbij individuen juist niet nader tot elkaar komen, maar eerder uit elkaar groeien.
Integratie kan een pijnlijk proces zijn. Een samenleving die dankzij integratie rap verandert kan zich onzeker voelen over waartoe deze veranderingen zullen leiden. In Nederland hebben we de afgelopen 50 jaar gezien dat de veranderende samenleving eerst heeft geleid tot ontkenning, later tot woede en nu langzaam maar zeker tot acceptatie van de nieuwe samenleving die dankzij integratie tot stand aan het komen is. Juist integratie speelt een cruciale rol bij het vormen van deze nieuwe samenleving, waarbinnen individuen op succesvolle wijze, d.w.z. voorspoedig en met goede gevolgen, met elkaar samenleven.
Want samenleven houdt in dat individuen in een systeem met elkaar interacteren, dat systeem zijnde in dit geval de samenleving. Binnen die samenleving zijn onderlinge botsingen onvermijdelijk op het moment dat individuen met elkaar interacteren maar elkaars taal, d.w.z. elkaars taal op sociaal-cultureel niveau, niet verstaan en elkaar daardoor niet alleen niet begrijpen maar zich ook niet met de ander kunnen identificeren.
Een gebrek aan een moreel Esperanto, een gemeenschapszin waaraan ieder individu in de samenleving zich kan binden, ligt hieraan ten grondslag. Met name daar waar de samenleving dusdanig divers is dat samenleven omslaat in gescheiden naast elkaar leven. Diversiteit binnen een samenleving is aan de ene kant een verrijking voor deze samenleving, maar kan ook problematisch zijn indien de diversiteit binnen een samenleving groot is en het moreel Esperanto ontbreekt waardoor men niet lange succesvol met elkaar samenleeft maar in plaats daarvan gesegregeerd naast elkaar bestaat. In dat geval is integratie nodig om deze segregatie tegen te gaan en succesvol samenleven te bewerkstelligen.
Integratie is dus onvermijdelijk en nodig willen we dat onze samenleving een succes is en blijft. Integratie is nodig binnen onze samenleving, op het niveau van het individu, van de groep, van cultuur en van religie om zo een samenleving te bewerkstelligen waarbinnen burgers ook daadwerkelijk met elkaar samenleven in plaats van gesegregeerd naast elkaar bestaan. Integratie is een instrument om dit samenleven te bewerkstelligen. Het is daarom onjuist om integratie neer te zetten als iets negatiefs, en het te verwerpen omdat men onjuist verondersteld dat het te eenzijdig zou zijn. Integratie is juist iets moois wat inspanning van alle burgers van een samenleving verlangt opdat zij gezamenlijk ernaar streven om, ondanks hun verschillende achtergronden, te komen tot een nieuwe eenheid waarbinnen men zich onderling met de ander, in dit geval de medeburger, verbonden voelt.
We dienen ons terdege te realiseren dat succesvol samenleven geen vanzelfsprekendheid is. Willen we dit bereiken dan moeten we daar gezamenlijk naartoe werken. En daar is inspanning en beleid voor nodig. Gericht (integratie)beleid op het niveau van de overheid, en oprechte inspanning op het niveau van de maatschappij om het samenleven tot een succes te maken. Integratie en samenleven zijn dus geen tegengestelden. Integratie bevordert juist het (succesvol) samenleven. Laten we daarom integratie niet verwerpen maar juist omarmen opdat we op deze manier kunnen streven naar het op succesvolle wijze met elkaar samenleven in dit land.
Bovenstaande tekst is geplaatst in ‘Nieuwwij Community’, een nieuw onderdeel op Nieuwwij.nl. In deze community kunnen bezoekers van Nieuwwij.nl hun eigen teksten (opinie-teksten, interviews, etc.) laten plaatsen via [email protected]. De redactie van Nieuwwij.nl hoeft het niet met de inhoud van de artikelen eens te zijn. Discriminerende en/of racistische teksten worden niet geplaatst.
