De puber-samenleving

“In een tijd dat landen failliet verklaard kunnen worden, mensen in Afrika de hongerdood sterven en schepen vergaan, twitterde Geert Wilders zijn afschuw over de hoofddoek die de Koningin bij haar bezoek aan een moskee in Abu Dhabi droeg. Tot zijn grote spijt begreep een groot deel van Nederland wel goed waarom de hoofddoek werd omgeslagen. En dat was echt niet alleen uit respect of omdat de blauwe stof zo prachtig bij haar blanke gelaat kleurde. In tijden van schaarste gaan we allemaal wel eens bij een verre oom op bezoek en houden we ons uit eigen belang netjes aan de regels in zijn huis.

‘Echte onzin’ was de reactie van Hare Majesteit. Maar nu vraag ik me af; is er niet meer aan de hand in Nederland dan ‘echte onzin’? Los van de aanwezigheid van de geblondeerde Godfather van de onredelijke taal in ons midden, hebben we de afgelopen jaren ook flinke staaltjes van onredelijke gedrag mogen aanschouwen. Automobilisten die doorrijden na een ongeluk te hebben veroorzaakt, jongeren die elkaar voor de fun in elkaar slaan, mensen die weggepest worden uit hun huizen en bronsdieven die hele oorlogsmonumenten wegslepen. En dit is dan slechts een handjevol van wat er beschikbaar is aan aanbod van onredelijk gedrag. Onredelijkheid viert hoogtij. Op alle mogelijke manieren. En in alle lagen van de samenleving.

Dit vervelende gedrag doet me denken aan een levensfase die we allemaal wel in meerdere of mindere mate kennen of hebben gekend: de puberteit. Pubers doen vervelend omdat ze niet goed weten wat ze met al die lichamelijke en mentale nieuwigheden moeten. Ondertussen moeten ze ook leren om zelfstandig te worden. Aan volwassenen, de gevestigde orde, hebben ze niets want die zijn betweterig en dreigen met huisarrest of minder zakgeld. Kortom, de identiteitscrisis. Is dat wat er ook met de samenleving aan de hand is? Komt de onredelijkheid voort uit een gebrek aan visie op wie wie is en waar de Nederlandse identiteit eigenlijk voor staat, terwijl er ondertussen ook veel economische zekerheden wegvallen? Enerzijds worden we als burgers steeds meer op onze eigen verantwoordelijkheden gewezen en anderzijds wordt flink bezuinigd. En of dat al niet erg genoeg is, hebben we ook nog moslims in ons midden. Het zijn roerige tijden voor Nederland.

Mijn ouders vinden het puberteitsverhaal ‘echte onzin’, want zoals een Marokkaanse gezegde luidt: ‘hoe minder brood, hoe minder flauwekul’. Met andere woorden; als je hard voor je brood moet werken, heb je geen tijd om een identiteitscrisis te hebben. Zelfs als typisch kind van mijn tijd moet ik de nuchtere wijsheid hiervan erkennen. Laten we de economische crisis dus hartelijk omhelzen, om de rest een stuk eenvoudiger te maken! Want de gedachte dat we allemaal in een zinkend schip zitten, helpt te relativeren. Allemaal, behalve die ene 1% dan, maar die laat ons beter beseffen dat wij de 99% zijn. En dat maakt onze gezamenlijke identiteit weer wat duidelijker.”