Het pleit voor het DSTS dat ze religieuze ontwikkelingen proberen te beschrijven zoals ze daadwerkelijk zijn. Dat is niet alleen wetenschappelijk, maar ook Dominicaans, heb ik geleerd. Het is ook niet voor niets dat ik me tot deze mensen en het platform Nieuwwij.nl aangetrokken voel. Juist als atheïst en als humanisticus hecht ik belang aan een open visie om de wereld tegemoet te treden. Er zijn eindeloos veel bronnen om je begrip van de wereld en het leven inhoud te geven. Het biedt ongelooflijk veel vrijheid om daarvoor open te staan.
Naast de persoonlijke openheid, waarin wij ons allemaal kunnen oefenen, is het ook maatschappelijk en politiek van groot belang om de puzzel niet voortijdig in te vullen. Je persoonlijke werkelijkheid is één ding, maar de politieke werkelijkheid is fundamenteel anders. Daarin zit de eeuwige spanning besloten tussen burger en politiek. “De politiek” kan het nooit goed doen, omdat er altijd sprake is van werkelijkheden die vanuit diverse bronnen, stemmen en belangen worden samengesteld. De politiek staat ver van de burger af, omdat het om andere eenheden en processen gaat.
Bij religie en levensbeschouwingen is dat net zo. Wanneer atheïsten en gelovigen zelf een religie bekritiseren is dat dus ook niet vreemd. Religie als geheel is net zo’n gedrocht als “de politiek”. Die (zelf)kritiek is noodzakelijk voor, en inherent aan, de ontwikkeling van de religie. Zeker ook vanuit humanistische hoek. Een docent van de Universiteit voor Humanistiek zei ooit: “Het humanisme houdt het christendom christelijk.”
Duurzame verbindingen
Zelf ben ik vooral geïnteresseerd in het zoeken naar manieren om ons met elkaar te blijven verbinden. Hoewel ik aspecten van religie bekritiseer of zelfs afwijs, acht ik het van veel groter belang dat dit niet de focus wordt van mijn relatie met gelovigen. Dit vraagt overigens wel om wederzijdse openheid. Die openheid is nodig om de opgave waar we allen voor staan, namelijk duurzame ontwikkeling, succesvol aan te pakken. Onze unieke planeet is immers de voorwaarde voor ons bestaan. Vanuit de duurzaamheidsbeweging, waar ik zeer vertrouwd mee ben, maar ook vanuit humanisten en religieuzen is er behoefte aan dialoog en actie voor het voortbestaan van de Aarde en de mensheid. Denk aan de oproep van Paus Franciscus van afgelopen jaar (Laudato Si’).
In mijn onderzoek voor DSTS formuleer ik een reactie op Wubbo Ockels’ pleidooi voor de Happy Energy religion. Hij stelde dat we alle bestaande religies moeten vervangen door een religie die alle mensen verbindt. Ik ben van mening dat we juist vanuit onze levensbeschouwelijke diversiteit in de duurzame dialoog moeten treden. Al onze opvattingen, kennis, waarden en ideeën moeten we bij elkaar zien te brengen met een gemeenschappelijke taal en focus. Hier ligt een belangrijke rol voor mensen die al op de kruispunten staan van duurzaamheid en geloof, geloof en ongeloof, humanisme en de groene beweging. Met het onderzoek hoop ik eraan bij te dragen dat we elkaar meer zullen opzoeken om – in de woorden van de paus – ‘de dialoog aan te gaan over de wijze waarop wij de toekomst van de planeet vormgeven’. Dit is wat mij betreft het voornaamste doel van interlevensbeschouwelijke samenwerking.