“Het meest orthodoxe blijkt zo queer als wat” – Gerard Loughlin
Marco Derks: “Op het eerste gezicht lijkt deze uitspraak van de theoloog Gerard Loughlin de plank volledig mis te slaan. Zijn het niet juist orthodoxe gelovigen die zich met hand en tand verzetten tegen bijvoorbeeld homoseksualiteit? Met een beroep op een heilig boek of op de traditie? Zijn vrijzinnigen niet veel ruimhartiger en toleranter?
Voor zover ik dat kan overzien – ik ben nog maar jong – betekende de ontdekking dat je homo of lesbisch was, maar deel uitmaakte van een ‘orthodoxe’ gelovige gemeenschap, enkele decennia geleden dat je na verloop van tijd overstapte naar een meer liberale gemeenschap (of dat je de kerk de rug toekeerde). Tegenwoordig zie ik steeds vaker dat orthodox-gelovige homo’s en lesbiennes bewust lid (willen) blijven van de kerk waarin ze zijn opgegroeid. Niet alleen omdat men daar – in meerdere of mindere mate – meer ruimte is gaan geven aan homo’s en lesbiennes, maar ook omdat gelovige homo’s en lesbiennes zich in heel veel opzichten thuis voelen in die specifieke context.
Zijn die kerken dan misschien wat minder ‘orthodox’ geworden? Dat zou kunnen. Dat wordt door critici binnen die gemeenschappen ook benoemd: ze roepen op om ‘orthodox’ en ‘Bijbelgetrouw’ te zijn en ‘dus’ homoseksualiteit af te wijzen.
Maar steeds meer wordt duidelijk dat dit geen eenduidige begrippen meer zijn. Wie wat kritischer op de gebruikte begrippen reflecteert, kan de vraag stellen wat ‘orthodox’ eigenlijk inhoudt. En is wat men als ‘orthodox’ beschouwt wel zo orthodox?
Dat geldt voor meer discussies. Zo zouden ‘orthodoxe’ christenen geloven dat de wereld in zes dagen geschapen is en dat ‘dus’ de evolutietheorie verworpen moet worden. Maar het merendeel van de christenen heeft weinig of geen problemen met de evolutietheorie en dat sluit aan bij de visie van bijvoorbeeld St. Augustinus.
Dingen kunnen dus anders zijn dan we op het eerste gezicht zouden denken. De traditie van de kerk kent allerlei verhalen, beelden en gebruiken die aansluiten bij de ervaringen van homo’s en lesbiennes. Sommige daarvan zijn we vergeten of we beseffen niet (meer) wat de betekenis ervan is. Een theoloog als Gerard Loughlin brengt dat soort elementen voor het voetlicht.”
