In het artikel in ‘Als ik W!J word’ heb ik het gehad over humor als zelfspot maar er is veel meer over humor te zeggen. Ik lees nu een interessant boek van Brett Mills over de sitcom, één vorm van televisiecomedy, waarin hij allerlei verschillende humortheorieën uitprobeert op de sitcom als genre. Hier ga ik mee verder.
En passant kwam ik in dit boek trouwens een opmerking tegen over het vermeende typisch menselijke karakter van het komische. Recent onderzoek heeft aangetoond, zegt Mills, dat bijvoorbeeld chimpansees en andere mensapen ook gevoel voor humor hebben, soorten met hoogontwikkelde sociale structuren waarin het individu om te overleven afhankelijk is van het succes van de groep. Ook bij dieren kan humor onderdeel zijn van sociale interactie.
Dit brengt me nog even bij een van de boeiendste boeken die ik de laatste tijd heb mogen lezen: ‘De aap en de sushimeester’ van de primatoloog Frans de Waal. Wat ook De Waal doet in zijn prachtig – en vaak geestig – geschreven boek is de absolute scheiding tussen mens en dier, tussen cultuur en natuur, tussen wij en zij fundamenteel ter discussie stellen. Niet alleen mensen maar ook dieren zijn culturele wezens, wat niet meer maar ook niet minder wil zeggen dan dat kennis en gedrag van anderen wordt overgenomen, een leerproces dus. In De Waals visie passen zowel de mensaap als de sushimeester – toonbeelden van respectievelijk rauwe natuur en culturele verfijning – in hetzelfde familieportret: ‘Beiden hebben van anderen geleerd hoe ze voedsel moeten verwerven, en wat je wel en niet kunt eten. Hoewel de mensaap geen van de symbolen kent die de bezigheden van de meester omgeven, is hij wel in zo’n hoge mate afhankelijk geworden van doorgegeven kennis dat we beiden met een gerust hart cultuurwezens kunnen noemen. En hen niet alleen: de wereld is tjokvol gevederde en behaarde dieren die de lessen, gebruiken en liederen des levens van anderen leren. Met zoveel culturele wezens om ons heen wordt het beslist tijd om een aantal bekende dichotomieën ten grave te dragen’ (251).
Kijk ook eens naar het recente filmpje van Generatie Y: ‘Dieren en compassie’. Wat erboven staat, dat dieren niet leren en alleen instinctmatig leven, zou De Waal bekritiseren. Het filmpje zelf is een leuke illustratie bij zijn boek.
