Aanslag Orlando uiting van giftige mannelijkheid

Dat wordt nog eens versterkt en uitgebreid door de titel: ‘Ook de islam tobt met zijn Lot’. Wie nog meer dan? Ze worden nergens bij name genoemd, maar de implicatie is duidelijk: joden en christenen. Want ook in de Hebreeuwse Bijbel, die beide religies delen, komt het verhaal voor waarin de mannen van Sodom twee mannen (engelen) willen verkrachten die bij Lot te gast zijn. De impliciete boodschap van het artikel bevestigt de seculiere karikatuur: religie is het probleem, homo’s zijn het slachtoffer.

Islam

Een van de eerste details die over de schutter, Omar Mateen, naar buiten kwamen, was dat hij een geradicaliseerde moslim zou zijn. Daarmee lijkt de toon gezet en het Trouw-artikel bevestigt indirect dit beeld. Dat IS de aanslag heeft geclaimd, past in hun homovijandige ideologie en strategie, maar of Mateen primair geïnspireerd of zelfs aangestuurd was door IS, is nog maar de vraag: het kan evengoed dat IS met Mateens vernietigende veren pronkt.

Inmiddels is gebleken dat Mateen niet alleen met IS sympathiseerde, maar ook met al-Quaeda en Hezbollah (Washington Post). Oftewel drie islamitische terreurorganisaties die tegen elkaar strijden. Van islam had hij dus weinig kaas gegeten.

Mateem had echter ook sympathie voor de New York Police Department (IB Times), die bekend staat om systematisch geweld tegen met name zwarten, Latino’s en andere minderheden (Huffington Post; cf. NYPD). Ook werkte hij voor G4S, een beveiligingsorganisatie die gevangenissen bewaakt, betrokken is bij deportaties van vluchtelingen en in Israël betrokken is bij gewelddadige acties tegen Palestijnen (Article 1 Collective; vgl. BDS Movement; Palestine Solidarity Campaign). Laat ik het kwartje een duwtje geven: Palestijnen zijn moslims.

Giftige mannelijkheid

Mateen was getrouwd met (en gescheiden van) een vrouw en had een zoontje. Maar meerdere getuigen hebben verklaard hem vaker te hebben gezien in Pulse en op gay dating apps (LA Times; vgl. Volkskrant). Een typisch gevalletje van een ‘kasthomo’, zo concluderen velen. Opnieuw een reden om ‘de islam’ erbij te halen, nu als fabrikant van die kast. Alsof mensen of hetero of homo zijn.

Seksualiteit is veel complexer dan de typisch modern-Westerse labels ‘hetero’ en ‘homo’ doen vermoeden. De meeste mensen hebben queer verlangens, verlangens die niet eenduidig ‘heteroseksueel’ zijn. Mateen was getriggerd door Club Pulse en dating apps voor homo’s (of voor mannen die seks hebben met mannen). Maar hij had een ambivalente verhouding tot zijn queer verlangens.

De reden dat zijn vrouw van hem scheidde was, zo verklaarde zijzelf, dat hij haar fysiek mishandelde (The Guardian). Door allerlei factoren was Mateen doordrenkt geraakt van wat “giftige mannelijkheid” genoemd wordt: een vorm van mannelijkheid die zich kenmerkt door (seksuele) gewelddadigheid, een haat tegen feminien gedrag (ook in mannen) en een niet toelaten van emoties. Dat is ook kenmerkend voor de cultuur binnen de NYPD, de G4S en de NRA. En bij al die andere daders van mass shootings in de VS waarvan het overgrote deel blank en man was.

Terreur

De blanke jongen die zondag met een tas vol wapens en explosieven onderweg was naar de Gay Pride in Los Angeles wordt door veel media geen terrorist genoemd (LA Times; nu.nl; NOS). Maar de schietpartij die Omar Mateen in Orlando aanrichtte wordt door de FBI, door de Orange County Sherriff (CNBC), door Amerikaanse media (The Daily Beast; CNBC) en door rechtse media in Nederland (Elsevier; Dagelijkse Standaard) als “terroristisch” gekwalificeerd. Een ander rechts medium spreekt over een “Islamitische aanslag” (The Post Online). Maar dat is hetzelfde want het label “terroristische aanslag” is inmiddels gereserveerd voor aanslagen gepleegd door een Moslim en tegen blanke westerlingen (Fusion).

De aanslag wordt “de grootste schietpartij uit de Amerikaanse geschiedenis” genoemd (NRC; vgl. NOS; RTL Nieuws). Daarmee worden diverse schietpartijen uit de Amerikaanse geschiedenis vergeten waarbij niet-blanken het primaire doelwit waren. Zo kwamen bij het Bloedbad van Wounded Knee in 1890 meer dan 200 Indianen om (NPO Geschiedenis).

Latin Night

Racisme speelt niet alleen een rol in de beeldvorming, maar speelde mogelijk ook een rol in de drijfveren van Mateen. In de nacht van zaterdag op zondag doodde hij 49 bezoekers en verwondde hij ruim 50 bezoekers van queer dance club Pulse. Die avond was het ‘Latin Night’. Wie de namen van de doden leest, ontdekt dat veel slachtoffers Latijns-Amerikaans waren.

Veel Latino’s en Latina’s zijn katholiek. Uit de verhalen over de slachtoffers blijkt hoeveel van hen religieus waren. Ook Moslims bevonden zich onder de slachtoffers.

Heilige plaats

Maar dat is niet het enige. Net als de Afro-Amerikaanse kerk in Charleston waar in 2008 negen mensen werden neergeschoten, was Pulse voor hen een heilige plaats. Pulse is de plaats waar lesbo’s, gays, transgenders en vele andere queers zich veilig voelen. In het dagelijks leven moeten velen van hen hun lichaam in een heteroseksuele toom houden uit angst voor afwijzing of geweld. Op de dansvloer met andere queers valt die last van je af. Daar, in Pulse, gaat je hart harder kloppen. Daar kun je dansen, flirten en zoenen. Daar nemen je queer verlangens de regie over je lichaam. Daar worden seksuele subjecten gevormd.

Omar Mateen was een typisch Amerikaanse jongen die vergiftigd was door een agressieve masculiniteit. Dat speelde door in zijn bewondering voor IS en de NYPD, zijn gewelddadige gedrag jegens zijn vrouw en in de slachtpartij die hij in Pulse aanrichtte. De rol van religie en (homo)seksualiteit in de aanslag in Orlando is dan ook vele malen complexer dan het beeld van een Moslimterrorist die het op (blanke) homo’s heeft gericht.