Voor me staat een beeld van de Chinese kunstenaar Jian Xizhao: een Guzheng speelster zit achter haar traditionele instrument dat zich in de breedte uitstrekt ver voorbij haar handen. Het beeld straalt verfijning en concentratie uit. De muziek op zo’n instrument, een soort citer, klinkt elegant, lichtvoetig maar soms ook heftig en geheimzinnig. Een muzikale taal die vreemd aandoet, nieuwsgierigheid oproept, maar ook meditatief kan zijn.
De mooi geboetseerde muzikante staat op het punt met haar vinger de snaren te beroeren. Het is de stilte die vóór de muziek uit gaat. Of klinken haar tonen zachtjes uit terwijl ze haar handen opheft van het instrument? Is het al voorbij of gaat het nog beginnen? Haar ogen zijn in concentratie gesloten. Het is net of ik de klanken van dit snaarinstrument kan horen.
Ik heb ze ook gehoord, bij een bijzonder concert met traditionele instrumenten gespeeld door een Chinese muziekgroep. Achter de spelers was een kleine exposite van kunstwerken opgesteld. Allen hoorden bij het Foshan Art Instituut en kwamen uit de stad Foshan (9,9 miljoen inwoners) die in het zuiden van China ligt. Muzikanten en beeldend kunstenaars maakten een kleine rondreis door Nederland en België, waarbij ze ook Amersfoort aandeden. Telkens met lezingen, een concert en het exposeren van hun werk. Het was wel een vreemde ontmoeting daar in de galerie.
Wij toeschouwers hoorden de muziek en zagen de kunst, maar konden met de kunstenaars geen woord wisselen, afgeschermd als deze waren vanwege hun eigen onvermogen Engels te spreken en door de straffe leiding van hun vrouwelijke coördinator, die voor hen vertalend de antwoorden gaf die zij misschien zelf nooit hadden gegeven. Konden ze echt geen woord Engels spreken, zo vroegen aanwezigen zich af? Tevergeefs probeerde ik iets, een emotie of een vraag, in hun gezichten te ontdekken. Ik gaf de muzikanten een compliment, zij knikten en daarna wisten we niet meer hoe we verder moesten gaan. Hier kon alleen de kunst in haar eigen vrijheid spreken. Ik ging weer terug naar de beelden en besloot een van de kleinere beelden te kopen. Waarom? Dat wist ik toen nog niet.
En nu zit zij aldoor voor mij, de Guzheng speelster, met haar vingers vlakbij de snaren. Ze beeldt een moment van stilte uit en verwijst terug naar een herinnering maar vooral naar verwachting. Het maakt mij in die stilte open voor de eerste toon, voor een begin… Wat zal er komen?
