Bidden is sexy

Wat is bidden?

In 2009 verbleef ik enige tijd in Gambia. Niet als toerist maar in het kader van een levensbeschouwelijk project van de Hogeschool Zeeland, waar ik toen werkte. Er bleek een enorme kloof tussen mijn voornamelijk seculiere onderwijscollega’s en de Afrikaans islamitische dorpsoudsten met wie we bijeenkwamen. Om tot een beter wederzijds verstaan te komen, brachten we afzonderlijk een dag door bij een van hen thuis. Zelf was ik te gast bij dokter David, een ‘traditional healer’. Een hartelijke man die de hele tijd pinda’s voor mij zat te pellen terwijl we spraken over geloof, zijn vrouwen, zijn kruiden, Al Qaida, Bush/Obama en, nadat hij was teruggekeerd van zijn middaggebed, over bidden.

In het licht van wat we eerder die week hadden meegemaakt aan scheiding des geestes verraste zijn definitie van bidden mij aangenaam.

‘When I’m praying I feel I’m in contact with something that’s bigger than me.’

Contact, verbinding met iets dat groter is dan jij. Kan het opener en universeler worden uitgedrukt?

Dokter David sprong over zijn eigen schaduw heen. In zijn formulering ontstijgt bidden het geloof in een persoonlijke god en zelfs de religieuze context.

Dat opent een veel ruimere interpretatie van bidden. Namelijk: je verhouden tot het grote geheel waarvan jij deel uitmaakt. Voor de boeddhist de annica: de eeuwig veranderende, wordende stroom van relaties. Voor de spinozist de natuur. Voor de atheïst het universum. Voor de mysticus de liefde…

Jij
Toch kan ik zelf niet anders dan dat ‘iets’ aanspreken in de tweede persoon: Gij, U of Jij. Hoezeer ook de verlichte theoloog in mij voorbij mag lijken aan God als persoon, mijn instrumentarium blijft het goddelijke als persoonlijk registeren. Op een of andere manier ben ik blijkbaar doordrongen van een zeker ‘Gij-gehalte’.

God is bovenpersoonlijk, dat wil zeggen: het goddelijke laat zich niet opsluiten in een persoon, maar ‘hij/zij/het’ is ook niet onpersoonlijk. Liefde kan immers niet anders dan als persoonlijk ervaren worden. Zelfs Spinoza met zijn onpersoonlijke God/Natuur komt uit bij God die ‘liefheeft in eindeloze liefde’ . Wat toch op z’n minst persoonachtig is.

Hoe dan ook doet God zich aan mij voor als ontmoeting met een ‘jij’.

Wat gebeurt er nu als ik mij begeef in dat ‘jij’?

Levenskunst
Ik noem hier een aantal zaken waarin bidden heilzaam is en echt levenskunst mag heten:

Wie werkelijk tijd neemt om te bidden onderbreekt zichzelf. Vooral in een kloosterritme is dat merkbaar. Je stapt even uit de mallemolen, trekt je terug uit de natuurlijke stroom van adrenaline en leidt jezelf in rustig vaarwater.

Er vindt een perspectiefwisseling plaats in de decentralisatie van het ik. Het voert je bij jezelf vandaan. Als er iets heilzaam is…

Daarbij ontstaat er ruimte om ook de ondergesneeuwde dimensies van je geest gewaar te worden. Je vertoeft even aan ‘gene zijde’ – die zich dan als de meest werkelijke werkelijkheid manifesteert.

Je focust op de essentie. Het ene dat telt. Bidden bepaalt je bij de liefde en bevrijdt je van het negatieve dat een mens wil aankleven.

Verlangen
Waarom ik dit alles sexy noem? Omdat bidden en erotiek zo vaak als een tegenstelling worden beschouwd en afgeschilderd. Terwijl bidden nota bene ten diepste verlangen is.

Verlangen naar de volkomen liefde.

Bidden is sprankelend, hartstochtelijk verlangen.

Ook praktisch in de erotiek.

Bidden helpt de celibatair – en anderen die in onthouding wensen of genoodzaakt zijn te leven – om hun seksuele energie te transformeren in kracht tot liefde. Voor de sceptici: dit is mogelijk en het bestaat.

Bidden helpt de alleenstaande die in zelfliefde zijn seksualiteit beleeft om dat onbevangen te doen en zich gezegend te weten.

En bidden helpt wie in een seksuele relatie leven om in de verrukking daarvan de goddelijke dimensie te herkennen en elkaars lust te bezielen met liefde.

Bidden is vuur.

Wim Jansen is schrijver en theoloog. Tot zijn emeritaat was hij predikant van de Vrijzinnig Hervormden in Delft en de Koorkerkgemeenschap in Middelburg. Begin november verscheen zijn dichtbundel ‘Zingen aan de Styx’. Voor meer informatie: www.wimjansen.nu. Andere columns van hem zijn hier te vinden.