Regisseur Noémie Merlant – die ook een van de hoofdrollen vertolkt – maakt met deze mix van horror, komedie en fantasy een krachtig statement: “Hé jij daar, man in de bioscoopstoel, blijf met je poten van me af.” Niets – niet mijn korte rokje, niet mijn ontblote borsten, niet mijn sensuele schoonheid en al helemaal niet jouw geilheid – niets rechtvaardigt dat jij bezit van mij neemt.
Om die onafhankelijkheidsverklaring kracht bij te zetten, draait Merlant het plot van Rear Window radicaal om. Waar bij Hitchcock een mannelijke fotograaf als voyeur optreedt en probeert te bewijzen dat zijn overbuurman zijn bedlegerige vrouw heeft vermoord, zijn het in The Balconettes de vrouwen die begerig kijken – niet naar lichamen, maar naar vrijheid. Ze genieten openlijk, speels en onschuldig van hun opwinding, zonder schaamte of straf.
Vlak na de ogenschijnlijk vredige openingsscène valt het eerste mannelijke slachtoffer in het oververhitte Marseille: de mishandelde buurvrouw van de balkonmeisjes vermoordt haar brute echtgenoot – en doet dat met zichtbaar genoegen. Eindelijk is ze van hem af. De manier waarop ze hem de genadeklap geeft – ze gaat op zijn gezicht zitten tot hij stikt – is tegelijk grotesk, grotesk bevrijdend en veelzeggend.
Die scène is de opmaat naar nog meer gruwelijke én kolderieke verwikkelingen, die je als kijker zelf moet ondergaan. The Balconettes is volgens Merlant een film over de collectieve bevrijding van vrouwen, het confronteren van misbruikers, en het heroveren van hun eigen verhalen – met humor als wapen. Ze breekt de stilte rond geweld en stelt indringende vragen over de rol van de ‘goede man’ in een patriarchale samenleving. Daarbij trekt ze de volledige cinematografische trukendoos open – waardoor je soms stevig in de armleuningen van je bioscoopstoel knijpt.
Vanuit levensbeschouwelijk perspectief is vooral de terugkeer van de vermoorde mannen bij personage Nicole (Sanda Codreanu) intrigerend. Merlant grijpt hiermee terug op een oeroud, maar nog altijd actueel motief: de rusteloze dode, of dolende ziel. Dat motief is diep verankerd in religieuze en mythische tradities, en komt ook veel voor in literatuur, beeldende kunst en film. Het raakt aan universele thema’s als schuld, rouw, herinnering en de grens tussen leven en dood.
De doden vinden geen rust zolang er iets onvervuld, onopgelost of onverzoend is. Vaak is een ritueel nodig – van vergeving, van waarheid – om de overgang mogelijk te maken. Maar in The Balconettes blijven de dode daders hardnekkig hun schuld ontkennen. Pas aan het einde van de film komt het tot een verrassende oplossing. De manier waarop Merlant dit vormgeeft, geeft de film meer diepgang dan je op het eerste gezicht zou verwachten van een mix van horror, komedie en fantasy.
The Balconettes (Les Femmes au balcon) – 2024 – regie: Noémie Merlant – met: Noémie Merlant, Souheila Yacoub, Danra Codreanu – duur: 105 minuten – nu in de bioscoop.
