De ongelooflijke omvang van de klimaatramp en de sneltreinvaart waarmee ze op ons af dendert, is iets waar ik vaak wanhopig van word. Al 35 jaar maak ik me hard voor een gedrags-, beleids- en systeemverandering die deze crisis eindelijk serieus neemt en effectief aan een oplossing bij kan dragen. Maar nog steeds stijgt de jaarlijkse uitstoot van broeikasgassen, komen de wereldleiders ook hun veel te magere beloftes op klimaatgebied niet na en gooit bijvoorbeeld het Nederlandse kabinet voor elke emmer water drie emmers olie op het vuur: voor élke euro dat aan klimaatbeleid en ondersteuning van duurzame energiebronnen wordt uitgegeven, subsidieert Nederland de fossiele industrie namelijk nog steeds met drie euro. Alleen dit al laat mij, nog helemaal los van cijfers over temperatuur- of zeespiegelstijging, geregeld de moed in de schoenen zakken.
En daarin ben ik lang niet de enige. Volgens recent onderzoek is rond de 80 procent van de jongeren en jongvolwassenen zeer bezorgd of ronduit somber over de verandering van het klimaat, wat bij velen depressies of aanverwante psychische klachten in de hand werkt. Ook klimaatwetenschappers, die dus echt midden in de materie zitten waarvoor zij hebben doorgeleerd, raken steeds vaker in zin-crises omdat ze zich afvragen, wat ze in hemelsnaam nog moeten doen opdat beleidsmakers eindelijk hun alarmerende onderzoeken lezen en daarnaar handelen.
Ook in mijn dagelijks werk wordt de klimaatcrisis steeds vaker bij pastorale gesprekken ter sprake gebracht, en niet uitsluitend door jongeren. Als mijn gesprekspartners mij om concreet advies vragen, raad ik ze inmiddels aan om hun zorgen en hun wanhoop in actie om te zetten en zich bij Christian Climate Action aan te sluiten. Waarmee ze samen, bijvoorbeeld aan zo’n bezetting van de A12, mee kunnen doen. Omdat de solidariteit die je daar met elkaar deelt en zelf ervaart, de meest krachtige revolutie teweeg kan brengen. Eerst in je eigen denken en voelen, en dan, daar ben ik van overtuigd, ook in de wereld.
Christelijk gelovigen zouden dat eigenlijk moeten weten, want het christendom ontsprong nou juist uit de meest fundamentele en universele solidariteitsactie die je je kunt voorstellen. De almachtige God, schepper van het heelal, werd tenslotte mens, om ons leven, onze zorgen, angsten en onze pijn te delen en om ons daarvan te verlossen. Tot in de meeste diepe en donkere putten van wat mensen elkaar aan kunnen doen, tot verraad, marteling, vernedering en de meest smaadvolle moord aan het kruis aan toe, daalde de Eeuwige af en was z/hij solidair met ons.
Christendom, dat is daar waar deze gekruisigde Christus gepreekt wordt, waar de boodschap niet verstomt dat God zich tot in de zwakheid en de dwaasheid van het kruis laat trekken. De boodschap dat God door de meest duistere nacht gaat en tot in de diepste diepte afdaalt. Opdat iedereen weet dat als hij of zij zelf door duisternis of diepte moet, daar nooit alleen doorheen gaat, maar altijd God aan zijn of haar zijde heeft die juist in onze meest zwakke momenten onze sterkte en onze redder wil zijn. De kwintessens van het kruis en van heel de christelijke boodschap is solidariteit, de solidariteit van God met de gehele schepping!
Christenen hebben dus geen God die alleen maar bovenbaas en Opperwezen is, ver weg in de hemel. God kun je op veel manieren en veel plaatsen ontmoeten, maar volgens de christelijke visie vooral en op een unieke manier in een gekruisigd mens, een vernederde, een knecht! Deze knecht wordt voor christenen ‘Heer’ en die titel komt alleen aan hem toe. Dat zinnetje betekent revolutie en maakt burgerlijke ongehoorzaamheid van gelovigen, zoals de bezetting van een snelweg, mogelijk. De eerste christenen claimden voor hun Messias een term die de keizer juist voor zichzelf gereserveerd had, de keizer is Heer! Als je dan Jezus, deze vleesgeworden solidariteit van God met zijn schepping, ‘Heer’ noemt, dan zet je de keizer in z’n hemd. En als geldt dat deze knecht Heer is, dan betekent dat, dat we nooit een ander – wie dit ook mag zijn – die absolute gehoorzaamheid schenken.
Steeds weer hebben christenen geleden, wanneer ze de solidariteit van God boven het heersende recht plaatsten. Want dat is hun opdracht: christenen zijn mensen die proberen om de goddelijke solidariteit met de schepping te imiteren, na te doen. Namelijk in liefdevolle solidariteit met allen die, op welke manier dan ook, vandaag de dag in een diepe put zitten. Die door het duister moeten, die een kruis te dragen hebben. Christenen zijn mensen die uit naastenliefde en solidariteit handelden, waar andere schepsels meedogenloos en onrechtvaardig, door het geldend recht of het heersende systeem in de verdrukking raken. En, ja, zolang dat vreedzaam gebeurt, kunnen daarvoor ook wetten of regels worden overtreden, dat gebeurt al heel de kerkgeschiedenis lang.
Juist daarom ben ik heel blij dat steeds meer gelovigen zich zichtbaar bij zulke vreedzame acties aansluiten en de krachtige revolutie van solidariteit kunnen ervaren. Want dat zorgzaam naar elkaar om kijken, dat voor anderen en voor elkaar zorgen, die solidariteit springt je vanaf het eerste contact met Christian Climate Action tegemoet. Vanaf de eerste voorbereiding van een actie tot de laatste evaluatie na afloop, kan iedereen zichzelf inbrengen, wordt van niemand meer verwacht dan zij of hij kan of wil, en wordt voor het welbevinden en de veiligheid van iedereen zorg gedragen.
Natuurlijk ben je met zo’n actie vooral solidair met de schepping, met de komende generaties en met de slachtoffers die nu al onder de klimaatramp te lijden hebben en die meestal haast niets aan de oorzaken ervan hebben bijgedragen. Maar door deze solidariteit gezamenlijk vorm te geven en te delen, ervaar je het ook zelf.
Het eerste wat in die tunnelbak opviel was de enorme diversiteit van rebellen: van peuter tot bejaarde, van wetenschapper tot leerkracht, van scholier tot schoonmaker, iedereen juichte, viel elkaar in de armen en was er voor elkaar. Om de haverklap kreeg je nootjes, blauwe bessen, zelf gebakken koekjes of wat te drinken aangeboden, je moest maar even wat somber kijken, direct kreeg je de vraag of alles okay was en of je je nog veilig voelt. En ook toen ikzelf, samen met mijn ‘buddy’, na de eerste vordering van de politie al, naar boven vertrok, oogstte dat geen enkel afkeurende blik of woord.
Natuurlijk, het kabinet heeft sinds zaterdag nog geen enkele euro van die 17,5 miljard fossiele subsidies teruggedraaid en ook de mondiale cijfers zijn sindsdien niet beter geworden. Maar nog steeds zweef ik op de power en de hoop die zo’n ervaring meegeeft. Als er zo veel leuke en diverse mensen gezamenlijk een vuist voor het klimaat kunnen maken, dan moet er, vroeger of later, toch echt verandering komen!
Ik roep natuurlijk niemand tot deelname op – want dat zou opruiing zijn – maar ik wil tot slot wel genoemd hebben dat de volgende bezetting van de A12 op zaterdag 11 maart om 12.00 uur gaat plaatsvinden.
