Christelijke media?

Een maand geleden vroeg een student mij aan welke eisen een nieuw op te richten en christelijk mediaplatform moet voldoen om christelijke jonge vrouwen aan te spreken. Zij vroeg dit aan mij als ervaringsexpert: ik ben immers een christelijke jonge vrouw. Dus: waar heb ik zelf behoefte aan?

Ik antwoordde haar dat ik eigenlijk meer behoefte heb aan christenen bij niet-christelijke media, dan een apart medium specifiek gericht op jonge christelijke vrouwen. Want wil je daadwerkelijk iets bereiken of een christelijk geluid laten horen in de samenleving (en dat is waar ik behoefte aan heb), dan zul je verder moeten gaan dan dit organiseren vanuit een christelijk platform. Want dan sta je bij voorbaat 1-0 achter. Dat punt zal ik hieronder verder uitwerken en illustreren met de Vluchtkerk.

De Vluchtkerk is een initiatief dat ik u waarschijnlijk niet hoef uit te leggen, aangezien het één van de meest mediagenieke projecten van het afgelopen jaar was. Tenminste: als het gaat over het zichtbaar maken van een maatschappelijk probleem en de rol die o.a. de kerk daarbij speelde. In dit geval: die van meer dan 100 uitgeprocedeerde asielzoekers die zich via de Wij Zijn Hier-protestactie zichtbaar wilden maken.

Hoe waarschijnlijk zou het zijn dat de Vluchtkerk net zo’n mediahype was geworden, als alleen christenen en christelijke media zich hiermee hadden geafficheerd? Ik gok vrij klein. De kerken hadden er misschien van geweten, Het Nederlands Dagblad had ons trouw gevolgd en de NCRV zou met Schepper & Co op de zondagmiddag van radio 5 een item voor de Vluchtkerk hebben gereserveerd.

Het was nu juist de samenwerking van christenen met krakers, met GroenLinksers en met allerlei buurtbewoners uit Amsterdam-West, die dit (sociale) mediaoffensief zo sterk maakte. Pas toen mensen via verschillende kanalen en uit verschillende leefwerelden iets over de Vluchtkerk hoorden, namen ze het serieus. Het was niet duidelijk christelijk, niet duidelijk anarchistisch of GroenLinks. Het was een burgerbeweging waar iedereen een rol in kon spelen. En o ja, er deden ook christenen aan mee – en dat viel dan wel weer op.

De Vluchtkerk voldeed aan drie psychologische mechanismen waaronder mensen in beweging komen en iets gaan doen. 1. Het was een acuut probleem. Een koude rotte kerk, geen voedsel of fatsoenlijk bed voor meer dan 100 mensen. 2. Het was nabij en bereikbaar: iedereen kon langskomen, de internetpagina en Facebook/Twitter waren vanaf dag één online. Je kon niet zeggen dat je er niets van wist, het was in Amsterdam en iedereen kon het weten. 3. Jouw bijdrage kon daadwerkelijk iets veranderen. Iedereen en alle hulp was nodig.

Mobiliseren voor een algemeen nut, en voor een christelijke waarde als het zorg dragen voor een vreemdeling in het bijzonder, dat gaat niet zo makkelijk. Als wij met de vluchtelingen in het begin een projectplan hadden geschreven, toestemming van de gemeente Amsterdam en voor 2 ton financiering hadden gevraagd, dan was de Vluchtkerk er nooit gekomen. Maar in kleine stukjes en beetjes, waarbij online crowdfunding en social media essentieel bleken, is alles wat we nodig hadden binnengekomen. En voelden mensen zich een onderdeel van de beweging, die – politiek gezien – later weer van groot belang bleek te zijn. Niet als passieve kijkers of zappende consumenten en zonder dat er ook maar een cent aan een poster of flyer of advertentie is uitgegeven.

Naast de acuutheid van het probleem, de nabijheid en het individuele verschil dat ieder mens kon maken, wil ik nog een vierde mechanisme noemen dat specifiek van toepassing is op de jongere generatie. Het was een project met een duidelijk begin en einde. Winteropvang, dat is wat de groep nodig had en wij met elkaar mogelijk wilden maken. En een project dat je gemakkelijk via Facebook en Twitter kon volgen. Contact houden met iedereen gaat ook op die manier. Een community waar iedereen bij kon horen, met één gemeenschappelijk doel.

Het beeld dat ik heb van christelijke media is dat ze voor een groot deel bezig zijn met overleven en daarbij hun identiteit sterk verwatert. Met voornamelijk 60+’ers als leden, minder geld en veel zorgen over de toekomst van religieuze waarden in deze verhardende samenleving. Niet erg inspirerend dus. En het beeld dat daarbuiten bestaat, is die van een verborgen agenda of geheime boodschap: wij hebben iets dat jij nog niet hebt en dat je exclusief via ons kan verkrijgen: dus word als ons en dan ben je goed!

De Vluchtkerk stond hier haaks op. Iedereen hoorde erbij, het was van iedereen. En daarin ontstond het gesprek over levensbeschouwing vanzelf. En dat had naar mijn mening veel meer met een actualisatie van het christendom te maken – of welke religie dan ook.

Ik heb dus geen behoefte aan een beter gepositioneerd christelijk mediaplatform. Ik heb behoefte aan mensen die opstaan, handelen en daarmee anderen inspireren. Media zijn dan wat de naam al zegt: een middel of een manier om dit te bereiken – en nooit een doel op zichzelf.