Dat de broers Kouachi geradicaliseerd waren is niet typisch voor de islam. Zelf was ik op hun leeftijd ook op zoek naar een richting in mijn leven. Weggestuurd van alle scholen in de omtrek kon ook ik mijn plek niet vinden in de maatschappij, Totdat ik een autoritaire prediker van de pinksterbeweging tegenkwam die mij een heroïsch doel om voor te leven gaf: Jezus redt en dat moet de hele wereld weten omdat die anders verloren gaat. Tot ongerustheid van mijn ouders verbrandde ik radicaal al mijn boeken en identificeerde mij volkomen met de beweging van de prediker die, net als veel radicale moslimstromingen doen, armen en thuislozen hielp.
Maar gewelddadig waren we niet. Dat komt allereerst omdat Jezus niet alleen in woorden maar daadwerkelijk geweldloos was. Dat is een groot verschil met Mohammed die het zwaard gebruikte. Hoewel de meeste moslims gewoon vrede willen, staat de optie van geweld in dienst van het geloof daarom minder ver van hen af dan bij christenen. Een islamoloog verweet mij laatst dat ik hiermee doe alsof Jezus beter zou zijn dan Mohammed, wat alle dialoog doodslaat. Ik denk echter dat we pas verder komen als we de diepe verschillen die er zijn benoemen en naast elkaar laten staan – pas dan kan de echte dialoog beginnen.
De tweede reden waarom ik nooit de redactie van een van de toenmalige linkse religiekritische blaadjes overhoop heb geschoten is dat ik in Nederland woon. We leven in een cultuur die in hoge mate de vrucht is van het christendom waardoor we eraan gewend zijn dat de overheid het alleenrecht heeft op het zwaard, zoals de Bijbel zegt. Ook de typisch westerse individualisering is met kerkvader Augustinus begonnen, zoals de filosoof Charles Taylor heeft aangetoond. Wie individualisering zegt, zegt vrijheid van meningsuiting en democratie. Met andere woorden, ik was als Nederlander al jong gewend aan kritiek en spot op de kerk.
De broers Kouachi haalden daarentegen hun inspiratie uit het islamitische Midden-Oosten. Generaties na de dekolonisering bestaat daar nog steeds geen staat met een volwaardige democratie en vrijheid van meningsuiting. Er is geen sprake van individualisering maar van collectieve culturen die draaien rond dictatoriaal leiderschap, schaamte en eer die met geweld verdedigd wordt. Slechts twee dagen na de aanslag op Charlie Hebdo striemden in Saoedie-Arabië zweepslagen op de rug van Raif Badawi. Waarom? Omdat hij een kritische blog schreef. Zelfs in het relatief verlichte, maar onder Erdogan meer islamitisch geworden Turkije worden journalisten zonder goede reden opgepakt. Wat de broers Kouachi deden is eenvoudig de oosterse islamitische normen opleggen aan de Charlie Hebdo redactie. Met gebruik van geweld, want dat deed Mohammed toch ook?
In een discussie op BBC World News zei een islamitische journaliste in perfect Oxford Engels dat de redactie die kogels met hun Mohammed cartoons over zichzelf afgeroepen hadden. Zelfs deze ontwikkelde moslima volgt dezelfde redenering als de vele islamitische predikers die zeggen dat het haar eigen schuld is als een kortgerokte vrouw wordt aangerand. Alsof een aanrander (c.q. die Parijse aanslagplegers) niet individueel verantwoordelijk zou zijn voor zijn eigen gedrag. Eigenlijk een nogal vernederende kijk op mannen.
Van tijd tot tijd blader ik in Franse supermarkten door Charlie Hebdo, een blad dat studentikoos aandoet met zijn zwart-wit denken en opzoeken van grenzen. De meeste religieuze spot drijven ze niet met de islam maar met het verburgerlijkte christendom. Echter, hun geweldloosheid (ze gebruiken de pen, geen Kalashnikovs), individualisme en moedige gebruik van het democratische recht op vrije meningsuiting zijn zonder meer een vrucht van de christelijke traditie.
Volgens William T. Gavanaugh is er historisch gezien geen enkel verschil tussen islam, christendom en het Europese verlichtingsdenken (denk aan de destructie van Irak onder het mom van democratie) als het gaat om gebruik van geweld. Men leze zijn boek ‘The mythe of religious violence’.
Het is verder ronduit moreel verwerpelijk om over de rug van de slachtoffers van Charlie Hebdo te pleiten voor een superieur christendom en de islam als inferieur aan te merken, omdat de daders geen christelijke achtergrond hebben en de profeet van de islam een staatsman was. Want dat is wat de auteur met zijn verwarde artikel wil aantonen. Een slechtere missionaire tactiek is nauwelijks denkbaar.
Wij hebben in het jihadisme een gezamenlijke vijand die we gezamenlijk tegen moeten gaan. Dat geldt ook voor andere polariserende bewegingen in de samenleving.
Ik vraag me af: is het wel christelijk om de islam zo eenzijdig, kort door de bocht en ongenuanceerd te vergelijken met het christendom? Jezus leeft en was niet vijandig, Mohammed was een gewelddadige man. Ik vind van niet. Beide profeten 1 op 1 met elkaar vergelijken gebeurt al eeuwen maar kan echt niet meer.
Ik vindt dit erg goedkoop. Christenen zijn geen immigranten die enorm onder druk staan. Nederland is nooit gekoloniseerd en door buitenlandse mogendheden verdeeld (ja, door Karel V en Philips van Spanje – waar een 80-jarige oorlog op volgde en ik herinner me iets van een Johan de Witt die gevierendeeld werd door de massa). Ook de Molukse treinkapers hadden een christelijke achtergrond. Suurmonds argumentatie schiet tekort en is discriminerend.
Misschien is het een idee om, i.p.v. in discussie met de heer Jean-Jaques S. te gaan, een paar boeken en links mee te geven. Meer ter info voor een breder perspectief. Want, ik mis het in dit stuk enorm.
1. Al-Khattar, Aref M. (2003). Religion and terrorism: an interfaith perspective. Westport
2. Mark S. Hamm (2001). In Bad Company: America’s Terrorist Underground. Northeastern. ISBN 1-55553-492-9
3. B. Hoffman, “Inside Terrorism”, Columbia University Press, 1999, pp. 105–120. ISBN 978-0231126991
Voor een goed overzicht van terroristische aanslagen in VS en Afrika, bijvoorbeeld:
http://web.alternet.org/tea-party-and-right/10-worst-terror-attacks-extreme-christians-and-far-right-white-men
http://time.com/42131/anti-balaka-central-african-republic/
http://www.sjsu.edu/people/shantanu.phukan/courses/RELS162/s1/Shane-Killings%20in%20Norway%20Spotlight%20Anti-Muslim%20Thought%20in%20US.pdf
Zeer kortzichtige column. Onder het mom van verlichting beweren dat christelijke cultuur niet direct geassocieerd kan worden met geweld, terwijl de islam daar zogenaamd meer affiniteit mee heeft. Hoe noem je het ook alweer als iemand gelegenheidsargumenten gebruikt om generaliserende uitspraken te doen? Voor mij klinkt hierin door dat wij als westerlingen niet beseffen met wat voor superioriteitsgevoel we van jongs af aan besmet worden. Eurocentrisme, de idealen van de verlichting, ons kolonialistische verleden negerend. Naast het feit dat ik talloze voorbeelden kan bedenken waar onder de naam van de christelijke God gruweldaden worden gepleegd, vind ik deze column op geen enkele manier recht doen aan de complexiteit van machtsverhoudingen, de werking van religie, cultuur en de mechanismen die daaronder schuilgaan. Dit lijkt me eerder iemand die probeert zichzelf gerust te stellen dat ‘zijn soort mensen’ zoiets nooit zal doen. Het moge duidelijk zijn dat ik -ook al zal ik cultureel gezien onder ‘dat soort mensen’ gerekend worden- mij daar niet toe wil laten verleiden. Ik ben een mens, en ik besef terdege dat ik onder dezelfde omstandigheden misschien in staat zou zijn tot dezelfde gruweldaden. Dat is geen geruststellende gedachte. Het is des te meer een reden om me te blijven scherpen aan tegengestelde meningen, andere culturen, andere verhalen. Om niet te verzanden in zelfverheerlijking, op te gaan in mijn eigen gelijk en de realiteit uit het oog te verliezen.
Doorgaans lees ik de columns van Jean-Jacques Suurmond met veel plezier. Maar deze keer heeft hij toch wel erg last van selectief geheugenverlies. ‘Waarom zijn het nooit jonge christenen die zo’n bloedbad aanrichten.’ Ik laat terroristisch geweld van christenen buiten Europa maar even buiten beschouwing, zoals dat in Midden-Afrika, dat tegen hindoes in Noordoost-India (Tripura, Odisha, Nagaland en Manipur), dat van christelijke milities in de Palestijnse vluchtelingenkampen van Sabra en Shatila en dat van het Bevrijdingsleger van de Heer van Joseph Kony in Oeganda. Maar zijn we de terroristische aanslagen van de IRA en de ETA al weer vergeten? Dat was geen geweld van moslims, opgegroeid in een ondemocratisch land in het Midden-Oosten, maar van katholieken, opgegroeid in een Europese democratie. Riep toen iemand ‘het’ katholicisme ter verantwoording, zoals dat nu gebeurt met ‘de’ islam? En zag ‘kruisvaarder’ Anders Breivik zich niet als een strijder voor de redding van het christelijke Europa? Nee, Jean-Jacques, het opgroeien in een democratische, door het christendom gevoede cultuur en het geloof in Jezus, die geweldlozer zou zijn dan Mohammed, biedt geen garantie tegen terroristisch geweld. Helaas.
Gelukkig, er zijn al flink wat hout snijdende kritische reacties op dit pijnlijk oppervlakkige artikel. Het enige wat ik wil toevoegen is een link met meer info dan je misschien wilt weten over christelijk terrorisme:
http://en.wikipedia.org/wiki/Christian_terrorism
Reactie van Peter Nissen zegt afdoende wat ik had willen zeggen. En verder ben ik blij dat de vrijheid van meningsuiting ook de categorie columms omvat.
Mohamed Ajouaou: ik herken in de broers Kouachi dat ook ik op jonge leeftijd gevoelig was voor radicale prediking. Dan maakt het nogal verschil of daarin een zwaard verborgen is of niet.
Derk Hansma: waarom zou je de profeet Mohamed niet met Jezus mogen vergelijken? Zelf heeft hij in de Koran veel van de Bijbel overgenomen.
Hendrik Jan: in tegenstelling tot wat je beweert worden niet moslims maar christenen het meest in de wereld onderdrukt. Toch plegen die zelden een aanslag. Hoe zou dat komen?
Dino Suhonic: het gaat mij nu niet om boeken/gedachten maar om de concrete realiteit. Die is toch de uiteindelijke toets.
Marijn Bouwmeester: wij westerlingen hebben zeker een superioriteitsgevoel – net als oosterlingen trouwens. Was de sektarische voorganger die ik als jongere volgde een bommenlegger geweest (gelukkig zeldzaam onder dominees), dan weet ik niet wat ik gedaan zou hebben.
Peter Nissen: het Bevrijdingsleger van de Heer christelijk noemen vergt veel fantasie en Anders Breivik zegt zelf dat hij geen christen is. De aanslagplegers van IRA konden dat alleen rechtvaardigen door een mythe (‘wij hebben het ware geloof’), niet door terug te grijpen op Jezus zoals extreme moslims zich wel kunnen beroepen op het zwaard van Mohamed.
Van Kooten en De Bie kwamen in de jaren tachtig met de typetjes ‘De Positivoos’ met hun lied ‘Onze God is de beste, Hij is wereldkampioen’. De tekst van dit lied sluit precies aan bij de woorden van Jean Jacques Suurmond. Inhoudelijk punt: in de christelijke traditie is Jezus (zoon van) God, in de islam heeft Mohammed de status van profeet, dus deze twee grootheden zijn niet goed te vergelijken
Zeker zaken als Timothy Mac Feigh en de aanslagen op abortus klinieken vergeten. Nee joh Christenen doen zoiets niet. En ga eens kijken bij Christelijke milities in de VS en Oost Europa. ga toch weg flut artikel. Het waren trouwens jonge Christenen die anderhalf miljoen mensen in het Christelijke Rwanda afmaakten. Congo iemand? Leger van de Heer? Eastern lightning in China? Joegoslavië? Wisconsin Sikh Temple massacre??? Knoxville Unitarian Universalist Church shooting, July 27, 2008??? Enzovoorts!!!! Dus Christenen morgen allemaal afstand nemen van wat ik hierboven noem!
Beste JJ, het Leger vd Heer is net zo christelijk als de aanslagplegers in Parijs islamitisch zijn. Niet uw christendom, niet mijn islam. U probeert zich eruit te redden. Hetzelfde geldt voor IRA, een politieke beweging die expliciet religieus gemotiveerd was. Misschien niet volgens uw opvatting van christendom, maar ik deel ook niet de islamopvatting van IS. Dat zin werelden van verschil.
Pijnlijk vind ik het als de islam als een minne of mindere godsdienst wordt afgeschilderd. Echt gênant als dat met het christendom in de hand gebeurt. Dat gebeurt m.i. in het artikel van JJS, die ik meestal juist graag lees. Niet echte de weg naar vrede. Die begint eerder bij de bereidheid naast iemand te gaan staan.
Niet zomaar wat roepen, beste mensen. In Time Magazine vertelde aanslagpleger Timothy McVeigh dat hij ‘lost touch with religion’ (dwz. het katholiek geloof van zijn opvoeding) vanaf dat hij soldaat werd. En wat het Leger van de Heer betreft: niemand weet precies wat hun ideologie is, wel dat zij talrijke christelijke dorpen hebben geplunderd. Geen kerk in de wereld erkent hen als christelijk. De realiteit onder ogen zien is het begin van een oplossing. Zoals moslim Abdelrahman al-Rashid, baas van de Arabische nieuwszender Al-Arabiya deed: ‘Het is zeker dat niet alle moslims terroristen zijn, maar het is even zeker, en bijzonder pijnlijk, dat bijna alle terroristen moslim zijn.’ Dit eerlijke inzicht geeft hoop.
Fascinerend hoe in de reacties geschrokken wordt gereageerd als er een feitelijk verschil tussen christendom en islam wordt geconstateerd. Jezus predikte liefde en vergeving, ook tegen “hen die jou haten”. Mohammed predikte – in sommige situaties – het zwaard. Dan kan je roepen dat je het een niet superieur mag vinden boven het ander, maar dat vind ik dan – vanuit mijn westerse normen – wel.
De crux is ook niet dat er nog nooit een christen-terrorist zou zijn geweest (het tegendeel is helaas het geval), de crux is dat een christen-terrorist geen enkele uitspraak van Christus heeft om zijn gedrag te rechtvaardigen. Een moslim terrorist kan echter met de koran in de hand zijn daden verrichten en de vrijdag erna in de moskee door geestelijk leiders verheerlijkt worden.
Maar Jezus zegt ook: Mt 10,34 ‘Denk niet dat ik gekomen ben om op aarde vrede te brengen. Ik ben niet gekomen om vrede te brengen, maar het zwaard.’
Misschien moeten we elkaar niet met teksten om de oren gaan slaan. Misschien moeten we allemaal toegeven dat we de wijsheid niet in pacht hebben, maar zoekend zijn.
Die Jan Jacques,
Om geweld in naam van Jezus te plegen moet je afwijken van Jezus’ leer. Om geweld in naam van Mohammed te plegen, kun je je welbbaseren op Mohammed’s leer.
Gaap. Een grijsgedraaide grammofoonplaat. Fijn dat Jan Jacques eindelijk bewezen heeft dat de islam een geweld met elkaar vervlochten zijn. Gefeliciteerd.
En nu?
Met interesse dit artikel en de reacties hierop gelezen. inderdaad ds. Suurmond, hoeveel slachtpartijen werden in ieder geval in alle tijden met de Bijbel in de hand gepleegd: uitroepend van : God zegen de wapenen Welke God ?: Creeeren we, als we niet oppassen onze eigen God, zoals wij hem goeddunken Ook deze onlusten zijn zeker nog niet uitgebannen. Er is veel meer leed gebeurd, onder het mom van de zgn. Christenheid. De slavenarbeid het willen uitroeien van sommige volkeren ( Indianen) alles soms met diezelfde bijbel, die zelf ook vanaf het begin veel oorlogen laat bestaan. Laten wij de balk in eigen ogen goed in de gaten blijven houden.
gemakshalve word de beestachtige uitmoording van de ketters(kartaren) in frankrijk bv even buiten beschouwing gelaten. de spaanse inquisitie waren ook van die verheven types. het buitensluiten van niet gelovigen is ook bij christelijke niet vreemd.
ik ben blij dat ik niet onder het juk van welk geloof mn gelijk moet halen.
@Jose: Jezus geeft dat zwaard nergens in handen van zijn volgelingen
@Enis Odaci: dat is de belangrijkste vraag “En nu?” Maar die kan je idd alleen stellen als je gaapt bij de genoemde constatering. Gezien de reacties zit het gros van de mensen echter nog in de ontkenningsfase. Een antwoord op “En nu?” raakt aan de afweging tussen diepe grondrechten/waarden als vrijheid van godsdienst, in hoeverre je vredelievende moslims mag laten lijden onder de gevolgen van haatdragende moslims, en het al dan niet gelijk behandelen van alle godsdiensten. Ik heb dat antwoord (nog) niet, maar zolang we in de kramp blijven roepen dat er geen verschillen zijn komen we aan een bezinning hierop helemaal niet toe.
Eenzijdige interpretaties, kort door de bocht en volstrekt niet bouwend. Hoe dit artikel binnen Nieuw Wij past is mij onduidelijk; eerder geschikt voor Het Oude Wij Zij.
Jan Jacques, en Peter,
Geef dan eens antwoord op de vraag “en nu?” Jullie conclusie dat islam en geweld met elkaar vervlochten zijn, en Jezus en geweld niet, kennen we nu wel. Jullie herhalen jezelf en reageren vanaf een ivoren toren. Duizend maal gaap. Moment van timing is ook buitengemeen onkies. Is Jan Jacques over de ruggen van de slachtoffers zieltjes aan het winnen ofzo? Van desinteresse of ontkenning kan geen sprake zijn, omdat we wel degelijk de moeite nemen om te reageren maar dan besluit de redactie van Trouw (in overleg met JJ?) die discussie niet in de krant te faciliteren. Daarmee kan Jan Jacques heerlijk selectief shoppen en zijn column gebruiken om vanuit de hoogte te reageren. Neem ik m kwalijk.
Kortom, Jan Jacques valt in herhaling, zijn verhaal rammelt inhoudelijk, theologisch zelfs, hij is vrij tactloos door het christendom er nú met de haren bij te slepen en wederom een rangorde in godsdiensten aan te brengen, hij maakt handig gebruik van een podium die anderen niet hebben.
Zeg gewoon wat je op je lever hebt over aparte grondrechten enzo. Dan hebben we het nog eens ergens over. Halleluja.
JJS zegt niet dat christenen geen geweld plegen. Dat is vrij menselijk, helaas. Hij zegt ook niet dat moslims gewelddadiger zijn dan christenen. Hij zegt slechts dat christenen die geweld (willen) plegen zich daarvoor niet kunnen beroepen op Jezus. Dit in tegenstelling tot moslims en Mohammed. Daar lijkt me geen speld tussen te krijgen. De felle reacties, waarin van alles erbij wordt gesleept, zien dat over het hoofd.
Stefan Paas heeft het goed begrepen. Het valt me op dat mijn critici er kennelijk vanuit gaan dat de islam de underdog is. Dat is niet zo. Christenen zijn de meest vervolgde geloofsgroep, vooral door moslims (zie weer het pas verschenen rapport van Open Doors en andere organisaties). De aanslag op Charlie Hebdo was slechts een luide echo van de aanhoudende wereldwijde onderdrukking van christenen en hun waarden in de moslimwereld (helaas niet alleen door extremisten).
Enis Odaci vraagt ‘En nu?’ De zelfgenoegzame middeleeuwse kerk heeft respect voor andersdenkenden geleerd door de schok van de Reformatie en Franse Revolutie. Ik wens de islam ook zo’n heilzame schok toe. De ‘Arabische lente’ was een begin maar kwam nog te vroeg.
Overigens, Fred, de inquisitie heeft in twee eeuwen tijd zo’n 2000 mensen ter dood veroordeeld. Dat zijn er 2000 teveel maar in naam van de islam wordt dit aantal slachtoffers vandaag bijna elke maand gehaald!
This article has a very self-congratulatory tone, and that really bothers me. We are all sinners, our sins are forgiven because Christ died on the cross for our sins. We are not perfect, we are made perfect through the blood of Christ. When we have a holier-than-thou attitude towards others, we will become blind to our own weaknesses. We are not perfect, we can be tempted and misled, hence the Lord’s prayer of “Lead us not into temptation, but instead deliver us from evil”.
For the readers who don’t believe in God, I refer you to the Milgram experiment.
Peace be with you.
Ik denk dat christenen in een underdog positie in een maatschappij wel degelijk in staat zijn tot terreur. Ik kom zelf uit een conservatief christelijk milieu, ik weet wel waar ik het over heb. Slachtoffer gedrag en gebrek aan eigenwaarde is universeel. Waar je eigen “ik” bedreigd wordt ligt agressie op de loer. Zowel sommige christenen als moslims leggen de basis voor hun geluk buiten zichzelf. Helaas.
Zolang de slachtoffers ons haast letterlijk om de oren vliegen, lijkt me de vraag wat Mohammed zelf daaraan bijdraagt in het geheel niet slaapverwekkend. Voor mij is dat de kernvraag. Met alle onhandigheid in het stuk ban Suurmond, valt met geen mantel der liefde te bedekken dat Mohammed er geen been in zag om te doden. Het tegendeel geldt voor Jezus. Moorden in naam van Jezus is op geen enkele manier te rechtvaardigen (ook niet met Mt 10 – daarin staat slechts dat zijn boodschap op weerstand zal stuiten en dat zijn volgelingen zich niet moeten laten ontmoedigen). Voor moorden in naam van Mohammed kun je in bepaalde omstandigheden een rechtvaardiging in de koran vinden. En dat gebeurt dag na dag. En dat vind ik knap bedreigend.
De bril waarmee JJS naar de Islam kijkt gaat al mee sinds Indonesië een Nederlandse kolonie was (zie Snouck Hurgronje). En laat Indonesië nou net ook het voorbeeld bij uitstek zijn van een groot moslimland met een democratische rechtsstaat op basis van religieus-islamitische waarden. Maar dat zal ook wel weer niet tellen.
Wat Suurmond hier probeert aan te tonen, los van alle islamitisch en christelijk terrorisme door de eeuwen heen, is dat al deze afschuwelijke geweldsuitbarstingen nooit zijn te rechtvaardigen op basis van boodschap en levenswijze van Jezus en wél op basis van boodschap en levenswijze van Mohammed.
Dat bepaalde personen of partijen het christendom als dekmantel gebruiken om tot gruwelijke terreur over te gaan is een feit, maar geen enkele persoon of partij kan zich hierbij beroepen op uitspraken of daden van Jezus.
Bij Mohammed is het tegenovergestelde het geval; het is wel degelijk mogelijk om je te beroepen op teksten en daden van Mohammed om over te gaan tot de meeste grove terreurdaden.
Leven en leer van Jezus zijn gebaseerd op liefde tot God én tot de naaste, ongeacht of die naaste hetzelfde gelooft als jij. Wie kan mij een tekst uit de Koran aanwijzen waarin liefde tot de naaste wordt aangemoedigd als deze geen moslim is? Wie kan mij een tekst in de Koran aanwijzen, waarin wordt opgeroepen zijn vijanden lief te hebben?
Binnen de Islam en de Koran bestaat dwang om niet-moslims, ongelovigen te bekeren. Willen ze niet, dan is geweld tot de dood geoorloofd.
Jezus roep christenen op om het Evangelie aan niet-gelovigen te vertellen. Zo worden ongelovigen opgeroepen en uitgenodigd zich te bekeren, nooit gedwongen. En als ze niet willen is dat hun eigen, vrije keuze.
Dat is ook de reden dat christelijke terrorisme en de daarbij behorende slachtoffers in geen verhouding staan tot het aantal slachtoffers als gevolg van in naam van de Islam bedreven terroristische daden.
Christenen moeten het, anders dan moslims, niet hebben van onderwerping, maar van de navolging van Christus. Van liefde en van God gegeven genade. Zij weten dat ze ’tekort schieten’ en proberen daarom helemaal niet te schieten.
En wie van genade probeert te leven heeft al helemaal geen behoefte om op gewelddadige wijze zijn God een handje helpen.
Iets over jezelf afroepen is een verantwoordelijkheid die anderen niet van hun verantwoordelijkheid ontslaat.
Vroeger had je een christelijke theologie die beweerde dat de God van het Oude Testament weliswaar gewelddadig maar de God van het Nieuwe Testament een God van liefde was. Tegenwoordig begrijpt iedereen als het goed is dat die redenering abject is. Het zou mooi zijn als de christelijke theologie andere superioriteitsgevoelens ook zou kunnen overwinnen.
Agressie met de pen is niet per definitie minder “erg” dan agressie met vuisten of wapens. Hoe eenvoudig is het om iemand op het zwakste punt te treffen en tot razernij te brengen? Het mag zijn dat de mens de maat der dingen is, maar het is al eeuwenlang de hoogste tijd dat we beseffen dat onze of mijn maat der dingen onbruikbaar is om over anderen te oordelen. Objectieve vergelijkingen tussen Jezus en Mohammed komen ons niet toe.
Christus Hebdo, een gotspe.
In zijn reactie van 11 januari 2015 @ 18.49 uur, slaat Jean-Jacques Suurmond de spijker op de kop: “De realiteit onder ogen zien is het begin van een oplossing”. Wat ‘dé’ realiteit betreft, gaat J.J.S. er echter ondoordacht aan voorbij dat Charlie Hebdo niet staat voor een onverteerbare islamitische aanslag waarin de hand van de profeet te ontdekken is, maar voor een afschuwelijk inhumaan gebeuren dat lands- en geloofsgrenzen verre overstijgt. Vandaar dat het ons allemaal raakt. Zowel gelovigen als niet-gelovigen, van welke huize dan ook. De wereldwijde woede over het terreurgeweld, die – getuige de berichtgeving in de media – alle maatschappelijke geledingen doortrekt, spreekt wat dat betreft voor zich. Vandaar dat wij momenteel, als mensheid, met elkaar voor dezelfde vraag staan: “Wat Nu?”. Een cruciale vraag die om gezamenlijk antwoord schreeuwt. Niet alleen in ons eigen belang, maar bovenal in dat van onze eerste zorg, onze kinderen en kindskinderen.
Als antwoord op die alomvattende vraag zullen we er oog voor moeten krijgen dat de mondiale oplossing in religie noch in ideologie gelegen is. In onze globaliserende wereld zijn deze enkel nog bruikbaar op het persoonlijke vlak, maar op het politieke vlak hebben ze hun tijd gehad. De geest van onze tijd wordt immers bepaald het overkoepelende alom onderschreven ideaal van de mensenrechten! Een tijdgeest die gelukkig met geen enkele religie of ideologie botst, met alle hoopgevende verwachtingen van dien.
De vraag is alleen op welke wijze wij, als mensheid, daaraan handen en voeten moeten geven.
– Allereerst is daarvoor het inzicht nodig dat dit ideaal elke andere geloofs- of
levensovertuiging insluit, dus welbeschouwd nergens ter wereld angsten kan oproepen.
– Vervolgens moet het duidelijk worden dat voor de verwerkelijking van dit ideaal geen mondiale leiders nodig zijn, maar enkel een mondiaal leidend beginsel. Een universele (niet aan plaats- en tijdgebonden) levensgedachte die geen tweespalt veroorzaakt, maar juist tot eenheid oproept. Daarvoor leent zich de gedachte van de aarde als één grote zelfregulerende levensboom. Een oeroude organische giga-eenheid waar de mens niet boven staat, als ware wij de maker ervan, maar slechts tijdelijk deel van mag uitmaken.
– Voor de instandhouding van die autonoom werkende levenseenheid is begrijpelijkerwijs een beleidsorgaan vereist. Te beschouwen als een mondiaal brein dat ons het rentmeesterschap aanleert. Daarvoor nu komt enkel de VN in aanmerking. Het orgaan dat de mensenrechten geproclameerd heeft. Voor het hard maken van die proclamatie zal onze volkerenorganisatie wel eerst omgebouwd moeten worden van een organisatie van regeringen, die primair nationale belangen behartigen, tot een mondiaal beleidsorgaan met bovennationale bevoegdheden, dat zich primair sterk maakt voor het algemeen of mondiaal belang: “Het behoud van de levensboom, ofwel het leven in al zijn schakeringen, hoe ondoorgrondelijk ook”.
Voor de broodnodige ombouw van de VN leent zich artikel 109 van het Handvest, dat spreekt van een algemene VN-conferentie ter herziening van het Handvest. Officieel had deze al in 1955! (in de koude oorlog) gehouden moeten worden, maar onder druk van de toenmalige Sovjet-Unie is zij destijds uitgesteld tot ‘een daartoe geschikt tijdstip’. Gezien de toestand van de wereld, lijkt mij dat tijdstip aangebroken.
Wat de herziening van het Handvest betreft moet gedacht worden aan de opheffing van de dictatoriale (vetorecht!) Veiligheidsraad, met de gelijktijdige overheveling van zijn primaire verantwoordelijkheid, de handhaving van de internationale vrede en veiligheid, naar de Algemene Vergadering. Deze kan zich daardoor ontwikkelen van een ongeloofwaardig mondiaal praatcollege tot een kracht mondiaal daadcollege met bovennationale bevoegdheden. Een geloofwaardig wereldforum dat op basis van onze fenomenale know how op elk terrein en de mondiaal onderschreven rechten van de mens, een wereldbeleid van de grond weet te tillen waarmee de problemen adequaat en op rechtvaardige wijze het hoofd geboden kunnen worden. De democratie in optima forma, die anno 2015 niet langer als een fata morgana terzijde geschoven kan worden. Integendeel, gezien de tijdgeest als een haalbare mondiale beleidskaart ter beteugeling van de mondiale problemen te bestempelen is. De bestempeling die automatisch de weg baant voor het gezamenlijk verwerkelijken van ‘het gemeenschappelijk door alle volkeren en alle naties te bereiken (vredes-)ideaal’ (preambule Universele Verklaring van de Rechten van de Mens).
Wietske de Jong: ik ben al 35 jaar predikant maar herken die tegenstelling tussen de God van het Oude en het Nieuwe Testament niet. (Wel herinner ik me dat de nazi’s dat propageerden om hun anti-semitisme te rechtvaardigen). Zelf ben ik niet bezig met de vraag of de ene religie superieur is aan de andere (overigens ziet de islam zichzelf zo wel). Dat lijkt mij kinderlijk denken. Zoals ik het zie, is er één God en alle religies zijn daar een menselijke respons op, waarbij elke religie haar eigen mogelijkheden en zwaktes heeft. Dat maakt een dialoog ook zo boeiend en leerzaam.
André Rombout: ik ben het met je eens dat woorden niet zonder gevolgen zijn. Toch is er een onoverbrugbaar verschil tussen een cartoon en een Kalasjnikov. De eerste kun je langs je heen laten gaan, de tweede helaas niet.
Wouter ter Heide: u bepleit een wereld zonder religie. Wat dat inhoudt hebben we in de atheïstische experimenten van de vorige eeuw kunnen zien die het ongehoorde aantal van 92 miljoen slachtoffers hebben geëist (zie het recente ‘livre noir du communisme’). In dit licht zijn religies, zelfs met hun gewelddadige uitspattingen, een geschenk uit de hemel die in het algemeen genomen de menselijke agressie begrenzen en om kunnen turnen tot iets goeds.
Hoewel ik vrij ver mee kan gaan in het onderscheid dat JJS maakt tussen Jezus en Mohammed als het gaat om de visie op geweld wil ik toch graag een kanttekening maken. Hij gaat er van uit dat het in het Christendom Jezus Christus als centrum en belangrijkste leidraad voor leven gezien wordt. Dat lijkt mij echter historisch slechts ten dele waar. In grote delen van de kerk is niet Jezus het centrum en fundament van kerk-zijn, maar de Bijbel, of zelfs de kerkelijke hiërarchie en is Jezus vervangen door de verhoogde Christus aan wie wel gewelddadigheid verbonden wordt. (Zie openbaringen). Er zijn nog veel christelijke stromingen die o.a. om die redenen Gods wrekende gerechtigheid in mindering laten komen op de verzoenende God en die om die reden bijvoorbeeld gewelddaden van Israel tegen Palestijnen legitimeren. Mij lijkt dat het gesprek dat JJS start gevoerd moet worden, maar dat er evenzeer reden is om als kerk en als christendom intern het gesprek over met een beroep op God gemotiveerd geweld kritisch te voeren en om hiervan naar buiten toe afstand te nemen.
U vergist zich meneer Suurmond. Ik pleit niet voor een wereld zonder religie. Een dergelijke wereld is volgens mij godsonmogelijk, ervan uitgaande dat de mens ongeneeslijk religieus is. Ter beteugeling van de wereldproblemen pleit ik wel voor de creatie van een mondiaal beleid onder de ideële vlag van de VN. Het blauwe dundoek dat niet staat voor een atheïstisch experiment maar voor mondiale eenheid en het verlangen naar mondiale vrede, dat eigen is aan elke religie en ideologie. Vandaar dat ik de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens ervaar als een geschenk uit de hemel. Een godsgeschenk dat 70 jaar geleden is geadresseerd en onze globaliserende tijd zo langzamerhand volledig heeft doordesemd. De steeds omvangrijker en luider wordende roep tot respect voor de mensenrechten, zowel in woord als in geschrift, zie ik als uiting daarvan. Op zeker moment zal die mondiale roep leiden tot een mondiaal maatschappelijke vertaling: “Vrede onder VN-vlag, als resultaat van een algemene VN-conferentie ter herziening van het Handvest”. De tijd is daar rijp voor, maar deze laat zich gelukkig door niemand sturen. Daarnaast is hij ook niet te manipuleren, maar bewandelt hij gewoon zijn eigen weg op zijn eigen tempo, zoals de geschiedenis bewezen heeft.