‘Men gaat op reis om thuis te komen’, zei de schrijver Godfried Bomans ooit. Hij had niet zoveel op met reizen, hoewel hij het beroepsmatig toch moest doen. Eigenlijk is het nu meivakantie. Normaal zouden in veel huizen de koffers gepakt worden met badpak en zonnebril. Als reizen alleen thuiskomen is wat kan zo’n reis dan toevoegen aan je thuis? Of ligt het misschien anders?
Nu wij nog niet ver kunnen reizen, of het moet een noodgeval zijn, is het interessant je te verdiepen in het waarom van reizen. Reizen, zegt een reisorganisatie, is het ultieme genieten, aan een zwembad in de zon. Een ander beweert dat reizen de wereld ontdekken is en laat daarbij onvermeld dat je dat zelden meer in je eentje doet. Jaarlijks verplaatsen zich zoveel mensen dat een stad als Venetië of Amsterdam op gegeven ogenblik vol is. Maar soms levert een reis een echte ervaring op, die je mee naar huis neemt, omdat het je inspireert en je die ervaring in je hart draagt. Dan wordt reizen meer een innerlijke reis waar je steeds naar terug kunt.
Daarom neem ik u nu mee op reis vanuit uw stoel. Dat is binnen de coronaregels en veroorzaakt geen milieuvervuiling. Een belangrijk element in een bijzondere reiservaring is dat het je overkomt, onverwacht. Nu is dat tegenwoordig met reisgidsen, reisapps en alle informatie ter plekke bijna onmogelijk, maar soms kom je toevallig ergens terecht.
Hier gaat het om Cividale del Friuli, vlakbij Udine in Noord-Italië. In 50 v.Chr. gesticht door Julius Caesar als Forum Lulii (marktplaats van Julius). Pas achteraf bleek dat het plaatsje tot het Werelderfgoed behoort. Hoog op de stadsmuren langs de rivier ligt het klooster Santa Maria del Valle, voorheen van de Ursulinen. Lopend door de stille binnenhof van het klooster is achterin een kleine kapel te vinden, of beter gezegd een tempeltje, dat onder restauratie is: Il Tempietto Lungobardo. Het tempeltje met de decoraties dateert uit 760, de tijd van de Longobarden. Voor je er binnengaat is een deur naar een klein balkonnetje: vandaar kijk je ineens naar beneden over de rivier Latisone die onderlangs wegstroomt.
Bij binnenkomst in de kapel ontstaat in het gedempte licht een ontmoeting met vrouwen, maar dan van dertien eeuwen geleden. Het raakt me. Ze zijn daar al eeuwenlang… Hoog aan de achterwand hangt geen kruis of een afbeelding van Maria maar zie je tweemaal drie vrouwen in diep reliëf, met een boogvenster in het midden. Groot en mooi gebeeldhouwd, statig in gebaren en in hun versierde (soms byzantijnse) gewaden. Wonderlijk, ze lijken op de mozaïekfiguren in de S. Apollinare Nuovo (Ravenna). Ze verschillen van elkaar, vier hebben een kroon op het hoofd. Waarom staan ze daar, wat dragen ze in hun hand? Een kruis en een martelaarskroon? Twee vrouwen hebben hun handen uit eerbied bedekt. Misschien worden hier heilige vrouwen uit verschillende standen voorgesteld of martelaressen. De twee middelste vrouwen zijn eenvoudiger gekleed (religieuzen?) en wijzen naar het venster. Waar staat dat venster voor: het licht, het open graf? Verwijst het naar Pasen? Waren zij heilige rolmodellen voor de vrouwen die hier biddend samenkwamen? Wie zal het ooit weten?
