Gisteravond was het in het jonge bestaan van de Republiek Turkije, na de staatsgrepen in 1960, 1971, 1980 en 1997, wederom zo ver. Een kleine groep militairen deed een poging om de huidige regering en president omver te werpen, maar werd door de Turkse burgerbevolking zelf omver geworpen.
Opvallend waren de verlate en zwakke steunbetuigingen uit het Westen. Voor velen, mijzelf incluis, kwam het ongeloofwaardig over. Het leek meer op een stiekeme wens op een geslaagde coup. Wel geloofwaardig waren de vele steunbetuiging op individueel niveau. Van mens tot mens. Ik ontving sms’jes, telefoontjes, Facebook– en Whatsapp-berichten van Nederlanders van alle kleuren en geuren. En vooral de massale solidariteit vanuit de Marokkaans-Nederlandse bevolking was prachtig om te zien. Eén vraag kwam voortdurend terug: “Cemil, wat vind jij van dit alles?”
Iedereen die mij kent weet dat ik enkele jaren geleden gestopt ben met het stemmen op de AKP. Vanaf 2011 was ik al aan het twijfelen over de koers van de partij. En na de Gezi-protesten in 2013 was ik er definitief klaar mee. Door de jaren heen ben ik de Turkse politiek blijven volgen en steeds kritischer geworden op de autoritaire en soms totalitaire stijl van Erdoğan. Echter, ik weiger aan zwart-wit denken te doen. De realiteit is gekleurd en ligt altijd in het grijze midden. De manier waarop niet alleen vanuit het Westen, maar ook door Turken zelf, naar Turkije gekeken wordt doet de diversiteit en complexiteit dat het land rijk is, ernstig tekort. Daarom weiger ik mezelf in een pro- of anti-hokje te laten duwen Ik beschouw mezelf liever als azijnpisser die te allen tijde kritisch is op machthebbers, ongeacht wie op de spreekwoordelijk troon zit.
Om het huidige Turkije te begrijpen moeten we ook kijken naar de pre-AKP-periode, waarbij het falen van de seculiere elite de opkomst van de AKP mogelijk hebben gemaakt. Ook moeten we de negatieve effecten van de vorige staatsgrepen op Turkije meewegen. De AKP is zo populair, omdat ze verkiezingsbeloftes hebben waargemaakt, gekoppeld aan een zwakke en visieloze oppositie. Een oppositie, die vanwege haar onkunde en onvermogen in de afgelopen 14 jaar zo heeft bijgedragen aan de populariteit van de AKP en Erdoğan.
Inmiddels wordt er door velen, inclusief Nederlandse media, politici en opiniemakers, gespeculeerd dat het door Erdoğan zelf opgezet is om draagvlak voor zijn ‘presidentieel systeem’ te krijgen en om zo zijn ‘dictatorschap’ definitief te maken. Ik moest gelijk denken aan de verontwaardigde reacties van diezelfde mensen na 9/11. Volgens hen was de integratie mislukt, en jongeren vervreemd en geradicaliseerd omdat ze waanideeën hadden en in complottheorieën geloofden. De kans dat deze coup opgezet is door Erdoğan, is in mijn ogen ongeloofwaardig.
Dat hij echter optimaal gebruik gaat maken van de situatie om zijn positie verder te verstevigen, is een vaststaande zekerheid. Dit betekent dat juist nu het een burgerlijke plicht is om ten alle tijden kritisch te zijn op de president en zijn regering. Het via democratische middelen opkomen voor vrijheid, sociale rechtvaardigheid en gelijkwaardigheid moet daarom toegejuicht worden. Dus niet via een ondemocratische militaire coup, die het land de afgrond van een burgeroorlog zou induwen. Dat is zwak, ondoordacht, egoïstisch en gevaarlijk. Gevaarlijk omdat het kan leiden tot nog meer verdeeldheid, dood en verderf. Het was indrukwekkend om te zien dat dat zoveel mensen de straat op zijn gegaan om hun land terug te claimen. Ook was het bijzonder om te zien dat zowel vanuit de regeringspartij AKP, als de oppositiepartijen MHP, HDP en CHP, een statement is gekomen waarin de coup illegaal werd verklaard. Verschillende culturele en religieuze bevolkingsgroepen kwamen zij aan zij in opstand. Burgers mogen van geluk spreken dat de coupplegers niet harder tegen hen hebben opgetreden.
Daarom was de oproep van Erdoğan aan de burgers om de straat op te gaan onverantwoord, gevaarlijk en hypocriet. Hypocriet, omdat dit gedeeltelijk dezelfde burgers waren die met harde hand aangepakt werden tijdens de Gezi-protesten. Het waren dezelfde burgers, die nu slachtoffer zijn in het Zuidoosten van de oorlog tussen Turkije en de PKK. Enerzijds hoop ik dat deze coup de president en de regering dwingt tot meer zelfreflectie en koersverandering. Anderzijds hoop ik dat de Turkse burgers voortaan dezelfde eenheid en onderlinge solidariteit gaan tonen als de burgerrechten van hun buren in gevaar komen. Ik hoop dat ze elkaar niet gaan uitmaken voor landverrader, anarchist, capulcu, ongelovige, domme schaap, fetocu, en weet ik wat voor namen verschillende groepen voor elkaar gebruiken.
Tot slot wil ik nog even stil staan bij alle bobo’s, die zonder verstand van zaken het jammer vinden dat de staatsgreep niet gelukt is. Het toejuichen van ondemocratische handelingen, en dus een burgeroorlog, terwijl ze zo vol zijn van democratie en de Nederlandse normen en waarden… Ga je fucking schamen! #Tfoe.
[1] Wikipedia
Goede analyse, dank!
Net een paar uur naar de coup een paar duizend km oostelijk van ons hebben kennelijk al veel mensen hun oordeel erover klaar. Waaronder Cemil Yilmaz, een Nederlander met “Arabische en Turkse roots”.
Hij sluit z’n reactie af met “Tot slot wil ik nog even stil staan bij alle bobo’s, die zonder verstand van zaken het jammer vinden dat de staatsgreep niet gelukt is. Het toejuichen van ondemocratische handelingen, en dus een burgeroorlog, terwijl ze zo vol zijn van democratie en de Nederlandse normen en waarden… Ga je fucking schamen! ”
Wat een hoge toon. Welk verstand van welke zaken? Welke bobo’s dan? Ik heb nog niets gelezen, maar ja ik heb geslapen.
Maar dan zal Cemil wel grotere waardering hebben (mij zelf vrijstellen van de plicht me te schamen) voor mijn mededeling dat ik geen mening heb over deze coup.
Waarom deze mededelingen op de website van NieuwWij, een club met als doek mensen van diverse culturen (en “roots’ om die agrarische term maar over te nemen) te verbinden?
Moeten mensen met Nederlandse roots dan meevibreren met wat er in Turkije gebeurt?
Joop Romeijn wat bedoel je met “moeten mensen met Nederlandse roots meevibreren met wat er in Turkije gebeurt”? Het lijkt me dat we in het “westen” allemaal veel baat hebben bij een stabiel Turkije. Geografische ligging en politieke situatie in Turkije kunnen wel degelijk invloed hebben om ons leventje…ongeacht roots. De keus is uiteraard aan jezelf om iets te lezen of te negeren. Om ergens over na te denken of niet. Om mee te vibreren of niet….blijf het een nietszeggende uitspraak vinden dat meevibreren.
Ik vindt het een heel goed stuk wat Cemil hier schrijft.
Het is ook goed van hem om geen partij te kiezen dan kan je de situatie het meest objectief bekijken.
Het is goed dat de coup mislukt is want een burgeroorlog is voor niemand goed.
Komt bij dat bij dat bij wel slagen onbekwame mensen aan het bewind komen.
Anders zouden zij wel gekozen zijn.
Geweld is een slechte raadgever en geweld gebruiken tegen een land waar je te gast bent vindt ik al totaal onaanvaardbaar.
Geweld echter tegen keurige volk is nog vele malen erger dat slaat alles.
Met wapens waar de bevolking met belastinggeld voor heeft betaald tegen diezelfde bevolking gebruiken.
Bij slagen had de economie op zijn gat gezeten toerisme had er voor vele jaren niet meer geweest.
Het wordt tijd dat men gezamenlijk wereldwijd aan vrede gaat werken ipv moord en doodslag op burgers.
Ik sluit me volledig bij dit stuk aan en ben blij voor onze Turkse broeders en zusters dat hun land niet in een spiraal van geweld is beland
Er zijn maar weinig mensen – onder zowel Erdogans vrienden als zijn vijanden – die een staatsgreep een goed idee vinden. Wat voor goeds zou er uit te halen zijn? Een land wordt ontdaan van zijn democratisch gekozen leider, die veel steun heeft onder de bevolking. Er komt een militaire dictatuur voor in de plaats, die zelfs als die ‘goede bedoelingen’ heeft en ‘de wet wil respecteren’, toch een democratische pijler onder het land wegschopt. En dan is er nog, zoals Cemil terecht opmerkt, de kans op een ellendige burgeroorlog. Geen wonder dus dat alle oppositiepartijen en zelfs Gülen zich tegen de staatsgreep hebben uitgesproken.
Nee, die staatsgreep was geen goed idee.
Het draagvlak was zeer klein.
Bovendien is hij uiterst knullig uitgevoerd.
En werd binnen pakweg twee uur bedwongen.
Waarbij opvalt dat de kopstukken buiten beeld blijven.
Erdogan staat er beter op dan ooit.
De Redder Des Vaderlands.
De man die heel Turkije laat afluisteren, maar déze putsch nét effe had gemist.
Toevallig nét even in het buitenland.
Zo kon hij het land pathetisch laten redden ‘door het volk’.
En was zelf weer op tijd in Turkije terug voor de fotosessies.
Nu voelt hij zich vrij om zijn droomwensen te realiseren.
Hup: honderden rechters aan de kant gezet, zonder proces.
Hup: talloze militaire officieren aan de kant gezet, zonder proces.
Hup: de doodstraf voorleggen aan het parlement.
Of zoals Cemil zegt: Erdogan gaat natuurlijk “optimaal gebruikmaken van de situatie om zijn positie verder te verstevigen”.
Kijk, en daarom vind ik de gedachte dat dit zaakje stinkt, niet zo mal. Net als de gedachte dat Erdogan heel goed garen spint bij deze knullige staatsgreep. In één nacht tijd is zijn politieke macht járen vooruitgesneld.
Sommigen spraken van ‘in scène zetten’. Anderen verwerpen dat idee als volkomen belachelijk en moreel verwerpelijk. Soms met een heftigheid die bij mij nog meer verdenking oproept: waarom mag deze mogelijkheid niet rationeel besproken worden? Alsof we alles al weten – not.
Maar ook als Erdogan deze amateur-staatsgreep niet in scène heeft gezet, en er wel degelijk door een handvol lagere officieren een maf onhaalbaar planop touw is gezet, kan Erdogan er via zijn geheime diensten achter gekomen zijn, en de situatie in zijn eigen voordeel hebben gemanipuleerd en aangewend.
Erdogan lijkt mij daar niks te eerlijk voor. En er zijn mij teveel ’toevalligheden’ in het verhaal.
Ik woon 41 jaar in TR en zeg: Laat dat Turkije maar eens lekker in z’n eigen sop gaarkoken met die verkapte diktator die misschien die klungelige nep-coup zelf heeft bedacht met zijn confraters van De Partij. Ik ben spuugzat van al die fanatici met hun vlaggen en toeterende auto’s en geschreeuw en stokken en riemen en sikkels en messen om arme dienstplichtige soldaten de keel door te snijden. Alsof het kermis in de middeleeuwen was. Of de Hel van Dante op Aarde. Zouden wij hier een europeesch of zuid amerikaans carnaval willen vieren, met onze nationale vlaggen dan zouden ze ONS kelen, zo tolerant is de Turkse cultuur hier!! Of ze nu in Australie of Europa of Azie wonen, de meeste Turken zijn zo akelig nationalisitisch dat ze maar eens moeten aksepteren dat de Koerden niets meer en wij Europeanen ook niets meer met hun bekrompen geesten te maken willen hebben. Na de Hitlertbeweging heb ik zoiets nationalistisch -muv China, Congo, Cuba en Nrd Korea- op deze wereld nergens meer gezien en meegemaakt. Het is een schande voor de vooruitgang van de mensheid. Ik vind de Turkse vlag echt mooi, maar ga nou eindelijk eens wat DOEN!
Het siert de schrijver dat hij kritisch schrijft. Mag wat mij betreft veel kritischer want deze schrijver mag en kan genieten van zijn persvrijheid. Dit in tegenstelling tot vele journalisten die nu vast zitten in Turkije. En die geen vrijheid van meningsuiting hebben. Ik richt mij tot deze schrijver. Helaas is de grote vraag nog steeds niet beantwoord. Waarom heeft deze coup plaats gevonden ? Ik kan niet anders concluderen dat deze schrijver de stille hoop heeft dat Erdogan zijn koers dient te wijzigen. Wat deze schrijver hier laat zien is zijn vermogen kritisch naar Erdogan te kijken die onlangs weer vriendjes is geworden met Rusland en Israel. Het siert deze schrijver dat hij het woord ‘zelfreflectie’ benoemd. Het antwoord daarop nu is het op non actief zetten van 2700 neutrale Turkse rechters. Ik hoor zelfs geluiden over eventuele invoering van de doodstraf (?). Over rechtstaat, cq. mensenrechten en democratie gesproken…en nu zijn alle alarmbellen gericht op het zoeken naar de schuldige ?
Ik moet er niet aan denken dat indien de PVV in NL zou winnen dat onze rechtstaat om zeep geholpen zou worden en dat zij daar zelf mensen zouden plaatsen. En dat de social media onder hun controle zou komen te staan.Gods zij dank kan dat hier niet. Het siert deze schrijver de voorgaande coups te benoemen. Het resultaat daarvan waren dat er juist door 4 militaire coups ‘democratische’ verkiezingen tot stand kwamen in het verleden. En waarom? Grote vraag dus nogmaals is dan ook aan de schrijver om zich te verdiepen over de aanleiding. Wat was de aanleiding (en achtergrond) tot het plegen van deze knullige coup’? Ik kan dat nergens maar dan ook nergens terug vinden in de artikelen die geschreven zijn. En knullig was deze coup zeker. Ik zet daar grote vraagtekens bij nu.
In 1997 beleefde Turkije een ‘papieren staatsgreep’. De militaire top van Turkije schreef een brief aan de toenmalige premier Erbakan. De brief was ondertekend door generaal Cevik Bir. In de brief stond de volgende metafoor:
“In Turkije hebben we een huwelijk tussen de Islam en democratie. Het kind van dit huwelijk heet secularisme. Het kind wordt echter wel eens ziek. Het Turkse leger is de dokter die het kind redt. En als het leger de juiste diagnose heeft gesteld zal het zorgen voor het juiste medicijn om het kind weer gezond te krijgen.”
Kort na deze brief diende de zittende regering haar ontslag in en werden er nieuwe verkiezingen uitgeschreven. Een revolutie zonder dat er een schot gelost werd.
Als we deze metafoor voortzetten is het kind op dit moment opnieuw doodziek, maar toen de dokter het opnieuw wilde genezen werd hij opgepakt en in de cel gegooid. Het kind is nu terminaal ziek en zal weldra overlijden.
De democratisch gekozen president Erdogan zei ooit: “Democratie is als een trein. Als je op de plaats van bestemming bent stap je uit.” Erdogan lijkt zijn bestemming te hebben bereikt. Na bijna een eeuw is het afgelopen met de seculiere democratie in Turkije. En het volk staat te juichen, ook in Nederland. En Cemil Yilmaz durft zich hier niet hardop tegen uit te spreken. En dat is gezien de intimidatie en het geweld door Erdogan aanhangers in Nederland nog te begrijpen ook.
Wim Heitinga schreef: “En dat is gezien de intimidatie en het geweld door Erdogan aanhangers in Nederland nog te begrijpen ook.”
Niet alleen door de intimidatie door Erdoganaanhangers in Nederland. Ook door intimidatie door Erdogan zelf. Cemil en andere Nederlandse Turken (of Turkse Nederlanders, zo je wilt) willen ook graag in vrijheid naar Turkije kunnen reizen – en weer heelhuids terugkomen.
De heksenjacht die Erdogan nu klip & klaar voert onder de tot ‘loyaliteit’ gedwongen Turkse bevolking in binnen- en buitenland, boezemt mensen angst in om in moeilijkheden te geraken als ze naar Turkije gaan, op familiebezoek etc. Voeg daarbij de opdracht van Erdogan om kritische Turken en Gülen-aanhangers te verklikken aan de Turkse geheime dienst. Daarom ligt voor de hand dat ook een deel van de Nederturken hun knopen tellen en hun kritiek voor zich houden.
Dan gaat Cemil Yilmaz hier nog ver met zijn kritiek op Erdogans besluit het volk tot actie te manen. Dat besluit noemt hij “onverantwoord, gevaarlijk en hypocriet”. Cemil mag wel oppassen.