Ondertussen wordt in harde taal over deze gevluchte personen gesproken. Er ontstaan zelfs nieuwe woorden: ‘asielchaos’, ‘asielcrisis’, ‘asielplaag’, ‘asielramp’ en ‘asielfrustratie’. Jonge mannen vertellen in de Telegraaf dat ‘deze groep’ weinig te verliezen heeft en hier is om de boel te verpesten, maar dat de dorpsbewoners in het nabije Ter Apel ‘er keihard tegen in zullen gaan’. Staaltje ‘asielagressie’ zou ik zeggen. Deze gevluchte personen worden gedefinieerd in termen van chaos, agressie, frustratie en dus gevaar. Taal doet er wel degelijk toe. Negatief taalgebruik vormt onze beeldvorming. Zo worden gevluchte personen gereduceerd tot enkel een probleem, een last, een plaag, iets wat je zo snel mogelijk operatief moet verwijderen, als een kankergezwel.

Dit narratief laat zien hoe openlijk racistisch en discriminerend een deel van de samenleving is. Deels is dit een uiting van xenofobie, maar net zo goed van islamofobie. Iemand schreef op Twitter naar aanleiding van het overlijden van een baby van drie maanden in Ter Apel dat hij het sneu vindt als een Oekraïense baby zou komen te overlijden maar blijheid ervaart wanneer het een islamitische ‘zandaap’ betreft (het account is inmiddels verwijderd).

Maar er is nog meer aan de hand. De manier waarop gevluchte personen in Ter Apel geframed worden laat ook een narratief van dehumanisering zien. Hun menselijkheid wordt ontkend en dus verdienen zij geen menswaardige behandeling. Hoe anders kun je rechtvaardigen dat een hygiënisch toilet, een douche en overige fatsoenlijke leefomstandigheden die voor ons Nederlanders vanzelfsprekendheden zijn, niet ‘mocht’ en niet ‘kon’ gelden voor deze gevluchte personen? Bovendien hebben hatelijke en dehumaniserende narratieven van gevluchte personen in Ter Apel wel degelijk invloed op ons. En dan niet alleen op de manier waarop wij ze begrijpen, maar ook op de mate van empathie en compassie die we voor deze gevluchte personen voelen. De lage bereidwilligheid om deze mensen in nood te helpen spreekt boekdelen. Ernstig gegeven is dat Artsen zonder Grenzen voor het eerst in eigen land moest optreden. Vergelijk het met de hoge bereidwilligheid van ons burgers om Oekraïners in nood te helpen.

Maar wiens schuld is dit? Laten we eerlijk wezen, het huidig asielbeleid in Nederland discrimineert wettelijk. Zo heeft het geleid tot institutioneel racisme: door wetten, regels en protocollen worden gevluchte personen op basis van afkomst ongelijk behandeld. Ter vergelijking: gevluchte Oekraïners krijgen een dak boven hun hoofd, mogen in Nederland direct aan het werk en hebben recht op leefgeld (waardoor ze zelfs op vakantie kunnen gaan). Dit allemaal onder meer op grond van de Tijdelijke Beschermingsrichtlijn. Zo openden meerdere gemeenten opvangcentra die specifiek bedoeld waren voor gevluchte personen uit Oekraïne. Wij betalen met ons belastinggeld wel voor het leefgeld van gevluchte personen uit Oekraïne, maar niet voor gevluchte personen uit Ghana, Syrië of Afghanistan. Zijn we medeplichtig aan deze vorm van institutioneel racisme?

Er bestaat een wettelijke rechtvaardiging om gevluchte personen op basis herkomst anders te behandelen. Maar wat je nu ziet gebeuren is dat deze wettelijke rechtvaardiging ook doorsijpelt in ons menselijk handelen, in onze perceptie in hoe wij gevluchte personen in Ter Apel dehumaniseren, ongelijk behandelen en voor ‘uitschot’ uitmaken. Het heeft invloed op hoe solidair we ons kunnen opstellen voor mensen die niet op ons lijken.

Maar kan er überhaupt – al dan niet wettelijk – een rechtvaardiging bestaan voor het ongelijk behandelen van mensen? Ik geloof het niet. Er is slechts één ras, en dat is het menselijk ras. Zag iedereen dit maar. Dan hadden we geen 700 gevluchte personen die op de grond moeten slapen in Ter Apel. Dan had er ook geen rechtvaardiging bestaan voor het ongelijk behandelen van mensen in Ter Apel. Als er geen rechtvaardiging bestond voor deze ongelijke behandeling dan hadden we ook geen ‘asielchaos’ in eerste instantie gehad. Het ontbreken van medemenselijkheid en solidariteit voor mensen die niet op ons lijken is misschien wel de grootste oorzaak van de ‘asielcrisis’ in Ter Apel.

 

BeleidsadvJuridisch_mbo_830x90
20220407-_DSC1325-bewerkt

Sahar Noor

Senior adviseur, onderzoeker & moderator

Dr. Sahar Noor is senior adviseur, onderzoeker & moderator/dagvoorzitter inclusie & diversiteit, weerbaarheid, emancipatie & …
Profiel-pagina
Al 9 reacties — praat mee.