In de laatste jaren hebben meerdere onderzoeken uitgewezen dat “homofoob” de allereerste eigenschap is die jongere generaties te binnen schiet als ze aan ‘christendom’ denken. Voor velen is dat een van de redenen waarom zij het geloof vaarwel hebben gezegd of er niet aan zullen beginnen. Als je dat bedenkt, dan begrijp je dat deze twee pauselijke uitspraken met elkaar te maken hebben.
Als predikant schaam ik me dat velen mijn geloof spontaan met discriminatie jegens seksuele minderheden associëren. Toch begrijp ik het. De Christelijke Gereformeerde Kerken besloten nog in 2017 dat homorelaties als ‘zonde’ moeten worden gezien. In veel kerken mogen homo’s niet deelnemen aan het avondmaal en geen ambten bekleden.
Het christendom komt in Nederland sowieso meestal alleen dan in de media terecht als ergens weer iemand roept waar h/zij op grond van het geloof op tégen is. Geregeld gebeurt dat als er iets seksueels in de maatschappelijke discussie opduikt – en vaak waren dat de laatste jaren onderwerpen rond homoseksualiteit. Denk aan de weigerambtenaar of homoleraren aan christelijke scholen. En als dan iemand doorvraagt, komt steevast één of ander vaag geformuleerd beroep op de Bijbel.
Context
Dat jaagt mij als liefhebber van de Bijbel dan nog meer op de kast, want je kunt de Bijbel alleen als een boek van seksuele regelgeving zien, zolang je haar niet leest. Of zolang je haar bruut geweld aandoet, door enkele verzen uit de literaire, historische en culturele context te rukken en vele andere verzen en verhalen gemakshalve over het hoofd te zien.
Neem bijvoorbeeld de leus: “geen seks voor het huwelijk”. Het klopt dat bepaalde passages voorechtelijke seks ontmoedigen (niet: verbieden!). Voor vrouwen, wel te verstaan, want vrouwen waren toen eigendommen van hun vaders en reeds ontmaagde vrouwen haalden later voor hun vaders een kleinere bruidsschat binnen. En toch vertellen talloze verhalen zonder oordeel over voorechtelijke seks, zelfs in de stamboom van Jezus (Ruth 3).
En met het Hooglied staat er een heel boek in de Bijbel dat uitsluitend in bewonderende, jubelende en lyrische tonen over ongetrouwde intimiteit praat, nee: zingt! En wel zo dat veel op te steken valt voor mensen die rond hun seksualiteit met problemen worstelen. Heel duidelijk leert Hooglied ons dat er niets mis is met onze seksualiteit. In tegendeel: het is een geweldige, goede gave Gods, z/hij heeft ons ermee geschapen en wij mogen ervan genieten!
Homoseksualiteit in de Bijbel
Toegegeven, rond homoseksualiteit ligt de zaak lastiger. Maar dan moet je wel in acht nemen, dat het in heel de Bijbel nergens over homoseksualiteit gaat. Tenminste, niet zoals wij vandaag erover spreken, als geaardheid die onderdeel uitmaakt van iemands identiteit. Dat homoseksualiteit een geaardheid is, kwam pas in de 19e eeuw op. De homoseks die de Bijbel veroordeelt, werd in de regel door getrouwde mannen, buiten hun huwelijk om bedreven. De Bijbelse kritiek richt zich dus tegen overspel of een mateloze “overvloed” aan seksueel verlangen. Verzwarend kwam er waarschijnlijk bij dat deze seks niet de voortplanting diende en dus, volgens Bijbelse auteurs, niet de scheppingsopdracht – wees vruchtbaar en word talrijk – vervult.
Koning David
Soms werd homoseks om andere redenen ook als bedreigend gezien. Vaak vond het namelijk plaats als tempelprostitutie binnen voor het Jodendom vijandige religies (OT) of tussen meesters en rechteloze slaven van de Romeinse bezetter ten nieuwtestamentische tijden. Hier zijn dus prostitutie en seksuele uitbuiting verzwarende Bijbelse kritiekpunten.
En toch, ondanks dit alles, wordt nauwelijks onder stoelen of banken gestoken dat koning David, Israëls belangrijkste koning en voorvader van Jezus, biseksueel was en na diens overlijden in zijn aanroerende klaagzang over zijn partner Jonathan zong: “jouw liefde verrukte mij meer dan de liefde van vrouwen!” (2Sam 1:26, zie ook 1Sam 18:1; 19:2; 20:8.17.41). Er zijn ook sterke aanwijzingen dat “op de lier spelen”, wat de jonge David bij zijn voorganger Saul deed om hem op te vrolijken, niet alleen met muzikaal genot te maken had.
Ethiek van liefde
De Bijbel verkondigt een liefdesethiek. Voor een regelgevende seksuele ethiek is zij te inconsequent en staat haar tijd en cultuur veel te ver van de onze af. Zij wil dan ook zeker geen strenge regeltante zijn die in je slaapkamer woning neemt en met haar verboden en geboden je lichaam en begeertes wil overwinnen. Veel meer wil zij een helpende en ondersteunende partner zijn bij de ingewikkelde dans waarmee wij mensen de vraag proberen te beantwoorden: wat betekent het voor mij om in een lichaam te leven dat vervuld is met heerlijke, maar soms ook tegenstrijdige, ongezonde, gevaarlijke of andere kwetsende verlangens en driften?
Willen wij als kerk en christenen geloofwaardig blijven, dan moeten wij eerlijk, kwetsbaar en zonder oogkleppen openstaan voor deze en andere vragen van mensen rond hun seksualiteit. De Bijbel zelf gaat ons daarin voor.
”Willen wij als kerk en christenen geloofwaardig blijven, dan moeten wij eerlijk, kwetsbaar en zonder oogkleppen openstaan voor deze en andere vragen van mensen rond hun seksualiteit.”
Dus dat betekent ook dat we moeten openstaan voor de mogelijkheid dat de bijbel homoseksualiteit (ook zoals wij dit begrijp tegenwoordig begrijpen en bedoelen) toch écht als zonde bestempelt? Of doen we dan toch de oogkleppen maar weer op en veroordelen we de onverdraagzame christenen die de bijbel oprecht zo begrijpen (historisch en actueel gezien toch nog echt de meerderheid van de christenen) wel heel makkelijk…
Wat een interessant en vooral ook liefdevol artikeltje! Wie het nog niet wist: de Bijbelse figuren waren naast hetero ook nog homo of lesbisch. En dat geeft je het gevoel, dat ze eigenlijk tijdgenoten van je zijn. Dominee Gremdaat zou het Axel niet hebben kunnen verbeteren, zo begrijpend, eenvoudig en overtuigend is het geschreven. Maar stel, dat een of andere fundamentalist – uiteraard liefdeloos en zogenaamd op ‘Bijbelse gronden’- hier in het openbaar tegenin zou gaan? Ja, dan verwacht je wel dat die persoon eerst bedenkt, dat een goede glas- ziektekostenverzekering een vereiste is, dat je beschikt over één of meer schuiladressen en dat je werkgever niet zal toegeven aan de sociale druk om jou op staande voet te ontslaan! Overdreven?
De mens kan God’s richtlijnen en leefregels in de bijbel lezen én doen….of niet. Mensen menen dat God zich moet schikken naar de mens…..!?
Als er één rode draad uit de Bijbel te halen is, dan is dat God vergevingsgezind is ten opzichte van alle zondaren die hun zonden belijden en oprecht aan verbetering werken en dat Hij als een liefdevolle vader voor zijn kinderen zorgt. Zelf ben ik vader van twee (alweer enige jaren volwassen kinderen) en ik heb ook wel eens streng en autoritair moeten optreden, maar dat doet niets af van mijn liefde voor mijn kinderen, hoe vervelend ze soms ook konden zijn in hun gedrag.
God is liefde. En de Bijbel moet je lezen als iedere andere literaire tekst: de context begrijpen waarin commentaar wordt geleverd over bepaald gedrag. Dogma’s zetten ons op een dood spoor: die leiden o.a. tot een kerk die homoseksualiteit zonde noemt, maar corrupte politici en oneerlijke zakelieden de hand boven het hoofd houdt.
CDA wethouders die illegale Poolse arbeiders inhuren en ze slecht huisvesten: daar zouden we ons als christenen druk om moeten maken!
Of in het groot: de president van de VS die met een Bijbel voor een kerk gaat staan en alleen moppert over plunderingen, maar de aanleiding daartoe negeert.