Vandaag is het Internationale Vrouwendag en ook daarom wil ik graag stilstaan bij de zoektocht van Hindoestaanse en Indiase vrouwen die zich juist losmaken van verstikkende culturele tradities en breken met het slachtofferschap.
Jyoti
Ruim vijf jaar geleden (2012) nam de jonge Indiase studente Jyoti Singh Pandey samen met een vriend de bus, nadat ze een film hadden gezien. Deze avond veranderde niet alleen het leven van Jyoti, haar vriend en de daders die haar op een zeer brute wijze in een rijdende bus urenlang hadden verkracht, maar ook die van haar ouders en de rest van de wereld. Het eerste filmpje dat ik voor Nieuw Wij maakte, ging over de ontsteltenis en de woede van vrouwen die protesteerden, voor de deur van de Indiase ambassade in Den Haag, tegen dit delict en tegen de nalatigheid van autoriteiten om deze zaak serieus te nemen. Het was voor het eerst dat een groepje Indiase en Hindoestaanse vrouwen zich publiekelijk uitsprak tegen zedendelicten. Dit gruwelijk incident gaf onverwachts een gezicht aan alle vrouwen die seksueel geweld ervaren of ooit hebben ervaren.
Nirbhaya
De groepsverkrachting die leidde tot de dood van Jyoti inspireerde de Zuid-Afrikaanse Yeal Farber om haar talent als theatermaakster te gebruiken en in 2013 een toneelstuk te produceren met als titel ‘Nirbhaya’ (onbevreesd). In dit stuk komt niet alleen het gruwelverhaal van Jyoti terug, maar ook vertellen vijf onbevreesde Indiase vrouwen over hun persoonlijke ervaring met (seksueel) geweld en hoe zij die hebben overwonnen.
Ik zag dit stuk in Londen en nog steeds krijg ik de rillingen over mijn lijf als ik besef wat deze vrouwen – soms jarenlang – hebben doorstaan en hoe ze hun verhalen hebben gedeeld met het publiek. De daders van zedendelicten zijn voornamelijk mannen in de familiaire kring die hun handen niet thuis konden houden. Deze vrouwen hebben van alles meegemaakt: van verkrachting binnen het huwelijk tot eerwraak en levensbedreigende zuuraanvallen.
Van slachtoffer naar rolmodel
Tegelijkertijd zag ik ook zes indrukwekkende vrouwen op het podium staan. Vol eigenwaarde en vastberadenheid deelden zij hun leed met de wereld in de hoop op verandering. De dames stonden hand in hand om het publiek en eigenlijk onze samenleving ervan te doordringen dat we onze ogen niet mogen sluiten voor zedendelicten.
Wat ik zo bijzonder vond aan dit baanbrekend toneelstuk was dat de vrouwen zichzelf niet definieerden of positioneerden als kansloze slachtoffers. De Nirbhaya-vrouwen gingen het gevecht met de samenleving aan door eerst zichzelf te ontdoen van schaamte, angsten en woede. Zij hebben zichzelf getransformeerd van slachtoffer naar rolmodel. Ook in Nederland zijn er zoveel krachtige Hindoestaanse vrouwen die zichzelf hebben ontdaan van hun slachtofferrol.
Geslagen maar niet verslagen
In 2011 interviewde ik Nina Radjkoemarie Wubben-Jhakry over haar boek Geslagen maar niet verslagen, een boek dat is gebaseerd op haar levensverhaal. Nina komt uit een gezin van 19 kinderen en werd uitgehuwelijkt op 16-jarige leeftijd. Na een kort huwelijk volgde er een scheiding en werd ze voor de tweede keer uitgehuwelijkt, dit keer aan een alcoholist. Ze leefde bijna achttien jaar in armoede, temidden van geweld. Na tien jaar bittere ellende koos Nina ervoor om de strijd aan te gaan met een stroom van obstakels. Ze heeft zich weten te verlossen van het welbekende Hindoestaanse manai-ka-boli-syndroom (wat zullen anderen zeggen) en leeft inmiddels gelukkig een zelfstandig leven. Nina’s levensverhaal is een bron van herkenning voor vrouwen die in een soortgelijke situatie zitten of hebben gezeten en haar transformatie van slachtoffer naar rolmodel is goed beschreven in haar boek.
Moeder Kali
De Goddelijke manifestatie Kali wordt door Hindoes aanbeden als Oermoeder. Kali symboliseert transformatie: van onwetendheid en negativiteit naar goddelijkheid. Dit is een staat waarin elk atoom doordrenkt is met bewustzijn. In alle geschriften wordt Kali beschreven als een zelfstandige godin, een vrouw die elke strijd met compassie aangaat en nooit buigt voor onrecht.
Het mag gerust gezegd worden dat Kali de eerste feministe is binnen het Hindoe-pantheon. Zij zorgt ervoor dat het goede altijd zegeviert en zelfs in het heetst van de strijd vergeet ze niet om te reflecteren en vol compassie te handelen. Kali’s filosofie leert ons dat we juist de meest donkere ervaringen in het leven moeten leren ontstijgen, alleen dan kunnen wij in positieve zin transformatie ervaren.
Hindoestaanse #MeToo’s
Kijkend naar eerdergenoemde feiten en verhalen observeer ik het volgende. De afgelopen maanden is de noodklok wat betreft het leed van Hindoestaanse vrouwen geluid. Er wordt stellig beweerd dat er slechts successen te zien zijn, maar niet het geweld achter gesloten deuren. Ik deel deze mening. Wat ik alleen niet snap is dat de zogenaamde beschermers van zedendelicten andere Hindoestaanse vrouwen en mannen verbaal terroriseren en demoniseren op sociale media, omdat ze zich niet uitlaten over de zaak S. Narain. Deze Hindoestaanse maatschappelijk werker wordt door Femmes For Freedom beticht van het verrichten van pedo-seksuele handelingen. Dat deze beschuldiging via de media de wereld in is geslingerd, past in het huidige #MeToo-tijdperk. Het is dan ook de taak van de politie en justitie om deze zaak grondig te onderzoeken en de waarheid boven tafel te krijgen. In de tussentijd valt er ook iets anders op.
Een andere observatie met betrekking tot deze specifieke zaak is namelijk dat de klokkenluiders geen tot nauwelijks bijval hebben gekregen van Hindoestaanse prominenten en politici. En elke genuanceerdere mening over deze kwestie is verbaal met de grond gelijk gemaakt. Dit heb ik zelf mogen ervaren. Ik vraag me af waarom Hindoestaanse politici en prominenten met een afwijkende mening of geen mening over deze kwestie ervan worden beschuldigd dat ze pedo-knuffelaars, pedo-beschermers, fraudeurs of zelfs bimbo’s zijn. Het is eigenlijk te gek voor woorden dat vrouwen die opkomen voor vrouwenrechten andere (Hindoestanen) het recht ontnemen om een andere mening of zelfs geen mening te hebben in deze kwestie. Bekende Hindoestanen worden massaal zwart gemaakt door anonieme Twitter-accounts. Het doel van deze trol-accounts is het namen en shamen van deze groep mensen. Hier zijn de slachtoffers van zedendelicten zeker niet bij gebaat.
Deze kritische noot was nodig om te ventileren. Ik ben altijd een groot voorstander geweest van autonoom handelen en het enige advies dat ik op Internationale Vrouwendag wil meegeven aan alle vrouwen die nu hulp nodig hebben is:
Wacht niet totdat er hulp jouw kant op komt en wees niet afhankelijk van familie, vrienden en weldoeners. Al is het nog zo moeilijk: zoek alsjeblieft zelf(standig) hulp. Neem je huisarts in vertrouwen en stel het doen van aangifte bij de politie niet uit. Alleen dan maak je kans om goed geholpen te worden. Krijg je geen ondersteuning van naaste familie of vrienden in Nederland, dan is er altijd crisisopvang en zijn er blijf-van-mijn-lijf huizen. Ontketen jezelf van je angsten, hoe moeilijk het ook is, en neem de beslissing om de teugels van jouw leven strak in eigen handen te houden.
Happy International Women’s Day!
Laten we vandaag ook stilstaan bij de successen van Hindoestaanse vrouwen. Ik ken ontzettend veel (top)vrouwen die elke dag bezig zijn met het bevechten en bewaken van hun vrijheden. Dit is iets om zeer trots op te zijn.
Ik wens alle vrouwen, in het bijzonder alle Hindoestaanse vrouwen, die meedoen aan de gemeenteraadsverkiezingen van 21 maart ontzettend veel geluk en succes toe.
Ekam Sad Vipra Bahuda Vadanti – The truth is One, the Wise speak of it in different ways
(Rig Veda)