De film maakt indruk vanwege de spirituele kracht die van het festival uitging. De zwarte geschiedenis, cultuur en mode in de Verenigde Staten werd door honderdduizenden mensen gevierd in een tijd waarin verandering in de lucht hing, maar racisme, discriminatie en armoede nog aan de orde van de dag waren. Kort ervoor was Martin Luther King vermoord. Langzaam kwam er vooruitgang, maar de zwarte bevolking werd achtergesteld en ervoer ook onzekerheid.
Het festival vond plaats op ruim 150 kilometer afstand van Woodstock, het festival in diezelfde zomer van 1969 dat iedereen wél van naam kent. Het Harlem Cultural Festival werd vergeten. Na die zomer zijn de filmbeelden nooit meer gezien of vertoond. Geen enkel tv-station was geïnteresseerd. Kwam dat door institutioneel racisme? Alles wijst in die richting.
Mensen met herinneringen aan het festival en deskundigen komen aan het woord. Zo worden de zinderende muzikale optredens en toespraken tijdens het festival geduid in het licht van hun maatschappelijke context. Bijzonder vind ik hoe geloof en geestkracht voortdurend voelbaar zijn in de film. Dat gebeurt expliciet als The Edwin Hawkins Singers met een enorm gospelkoor Oh Happy Day zingen. Maar ook als Nina Simone To be Young, Gifted and Black zingt en dit de talloze mensen die dagelijks racisme ervaren, opbeurt en omhoog trekt.
De film Summer of Soul toont de waarde van geestkracht en spiritualiteit, juist als het gaat om maatschappelijke en politieke verandering. In de film zindert het van de overtuiging dat het leven zoveel beter en anders kan. Niet een geloof dat mensen opdeelt in ‘wij’ en ‘zij’ en dat de bestaande politieke orde legitimeert, maar een geloof in eigenwaarde en verandering, dat verschillen tussen mensen overstijgt: tussen zwart en wit, en ook tussen mensen met uiteenlopende levensbeschouwingen.
Zo zien we in de film de nog jonge predikant en politicus Jesse Jackson op het festivalpodium. Hij noemt wel zeven verschillende godsnamen uit diverse religies en benadrukt de eenheid ervan en de kracht die mensen eruit kunnen halen, hoe hun God ook heet.
Summer of Soul laat iets zien van de droom waarin verschillen worden overbrugd en maakt de emancipatiestrijd van de achtergestelde zwarte Amerikanen op een bijzondere wijze invoelbaar. Op knappe wijze brengt Summer of Soul na 52 jaar een verborgen geschiedenis aan het licht, een indrukwekkende ode aan een bezielende zomer.
Summer of Soul. Regie: Ahmir Thompson. De film draait op dit moment in diverse Nederlandse filmhuizen.
