Tegelijkertijd is IS met een beroep op diezelfde sharia bezig om dat paradijs ook hier op aarde te vestigen – enkel voor moslimmannen wel te verstaan. Buitgemaakte vrouwen en meisjes worden gedwongen om met IS-strijders te trouwen. Ze worden als oorlogsbuit onder hen verdeeld of als een soort belasting afgestaan aan de autoriteiten van het kalifaat, dat IS in delen van Syrië en het noorden van Irak heeft gevestigd. Berichten dat vrouwen en kinderen als seksslaven worden gebruikt, deden al een tijdje de ronde. Ook de islamitische terreurgroep Boko Haram in Nigeria verkoopt gekidnapte schoolmeisjes of huwelijkt hen uit. Het is het Nigeriaanse leger nog steeds niet gelukt om hen te bevrijden – slechts een enkeling wist te ontsnappen.

Met de verovering door IS van de Iraakse stad Sincar waar veel Yezidi’s wonen, is de islamitische rechtvaardiging die ten grondslag ligt aan het gelijkstellen van vrouwen en meisjes met roofbuit, nu zonneklaar. Jezidi’s zijn aanhangers van een syncretistische geloofsovertuiging waarin christelijke, islamitische (sjiitische) en onder meer zoroastrische en heidense elementen zijn terug te vinden. Gelovigen die dus noch moslim noch aanhangers van de andere geloven van het boek (christenen en joden) zijn en daarom als ongelovigen mogen worden bestempeld. IS stelde hen voor de keus: bekeren tot de islam of onthoofding door het zwaard. Met tienduizenden sloegen de Yezidi’s op de vlucht, waarbij honderden vrouwen en meisjes in handen van de islamitische strijders vielen.

Recent legde de islamitische terreurgroep in een artikel in het Engelstalige onlinetijdschrift Dabiq nog eens haarfijn uit, aldus berichten in de Westerse media, dat de praktijk stevig verankerd is in de sharia. Een eeuwenoude wetsregel dus, alleen waren ook moslims dat even vergeten. Evenals hun plicht om deel te nemen aan de jihad, de heilige oorlog die ontketend moet worden om hún religieuze en morele superioriteit aan de wereld op te leggen. IS heeft het islamitische geheugen dus enkel opgefrist door moslimmannen op te roepen om de gewapende strijd op te pakken en degenen die daar niet direct de dood in vinden, en dus als martelaar in de hemel worden opgenomen, op aarde alvast te belonen met een light variant van het paradijs: een roofbruid.

Deze extreme uitwas van religieus, mannelijk oorlogsgeweld is te bizar voor woorden. Maar het verhaal over hoe vrouwen worden gereduceerd tot collateral damage (nevenschade) is daarmee helaas niet af. Zo vormen moslimvrouwen in bijvoorbeeld de conservatieve Turkse grensstreek met Syrië nu de spil in de jacht van meer en meer Turkse mannen om een tweede, derde, soms wel vierde bruid te nemen: een Syrische vluchtelinge wel te verstaan. Het betreft vrouwen en vaak zelf nog meisjes van verarmde Syrische families. Om te ontsnappen aan het oorlogsgeweld in hun land trokken ze de afgelopen drie jaren massaal de grens met Turkije over. In ruil voor wat geld of goud leveren hun dochters zich nu uit aan een Turkse man, die al een wettige echtgenoot heeft. Zo helpen ze hun familie om het geld bijeen te sprokkelen voor de huur van bijvoorbeeld een huis, want slechts een fractie van de Syrische vluchtelingen woont in kampen. De meerderheid heeft op eigen kosten onderdak gevonden in steden en op het platteland.

Als je bijvoorbeeld in de Turkse grensplaats Akçakale – pal aan de Syrische kant van de grens wappert de zwarte vlag van IS –  in gesprek raakt met mannen van uiteenlopende leeftijden, merk je al snel hoezeer de lust voor Syrische vrouwen er broeit. Zelfs gemeenteambtenaren schromen niet om een twintig jaar jongere, tweede bruid te nemen, waarmee ze zich via een imam, buiten het religieuze staatscircuit om, in de echt laten verbinden.

In tegenstelling tot de Arabische buurlanden, is meerwijverij in Turkije verboden. De praktijk – feitelijk dus een misdrijf –  is nooit helemaal uitgeroeid in het conservatieve zuidoosten van Turkije, maar de toestroom van Syrische vluchtelingen heeft voor een ware ‘explosie’ gezorgd, zeggen lokale mensenrechten- en vrouwenorganisaties. Mannen die zich vroeger geen  tweede of derde bruid konden veroorloven, kunnen dat door de schamele bruidsprijzen nu wel.  Er zijn immers Syrische vluchtelingen in nood zat in de grensstreek.

En net als de IS-strijders zich op het islamitische recht beroepen, zeggen ook de Turkse mannen dat hun geloof hen een tweede, derde, of vierde vrouw toestaat zolang ze die vrouwen maar gelijkwaardig behandelen. Bovendien helpen ze immers zo arme Syriërs. Ze bieden hun onderdak, veiligheid en een eervol bestaan. Uit angst om de grens  te worden overgezet houden Syrische vrouwen en meisjes vooralsnog hun mond. Ze hadden zich hun toekomst anders voorgesteld, maar de economische nood dwingt hen dingen te doen die ze normaal niet zouden overwegen. Ze schikken zich naar wat het lot beslist – net als meer en meer Syrische vluchtelingenvrouwen in de andere buurlanden: Jordanië en Libanon.

Er wordt gezegd dat de waarheid het eerst sneuvelt in een oorlog. Het is opnieuw slechts een deel van het verhaal. Ook vrouwen en meisjes worden keer op keer schaamteloos op het offerblok gelegd.

santing-1

Froukje Santing

Journalist / Onderzoeker / Islamspecialist

Froukje Santing was 7 jaar in Turkije werkzaam als correspondent voor o.a. NRC Handelsblad. Ze schreef o.a. Dwars op de tijdgeest
Profiel-pagina
Nog geen reactie — begin het gesprek.