De ‘nadelen’ van een democratie

Op Al Jazeera Arabic volgde ik de aankomst en speech van de 45-jarige olijk ogende Syrische president. De machthebber was opmerkelijk ontspannen, kwam goed uit zijn woorden en veroorloofde zich van tijd tot tijd een grap waar hij zelf nog het meest om moest lachen, een grote tegenstelling met de speeches van de in het nauw gebrachte ex-presidenten Benali van Tunesië, die doodnerveus was, en Moebarak van Egypte die een business-as-usual-houding uitstraalde, die hij evenwel niet lang kon volhouden. Van tijd tot tijd werd de geliefde Syrische leider onderbroken door individuele parlementsleden die hun lof voor de president luid en duidelijk uitten. Bashar liet het zich allemaal prettig aanleunen, en ging na het lofgeschal met zijn speech door. Na het beëindigen van zijn toespraak stelde de jonge president zich in een hal op waar diverse hoogwaardigheidsbekleders hem een hand kwamen schudden, hetgeen gelardeerd werd met een bezwerende opmerking hier en een kwinkslag daar.

De speech bevatte geen enkele duidelijkheid over de toekomst van het land en geen enkele toezegging tot daadwerkelijke hervormingen, de uitspraken van de Syrische woordvoerster ten spijt. Teneur was dat de huidige onrust in het land door samenzweringen van buitenaf was veroorzaakt, dat het land zich niet moet laten verleiden juist daarom de hervormingen door te voeren (“Hervormingen zijn geen mode”, aldus de president) en dat rustig alle tijd genomen moet worden om te kijken “hoe nu verder te gaan”. De president sprak, en dat was dan tamelijk concreet, wel zijn verdriet uit over de in de rellen omgekomen burgers. Hij had het over “doden” en gebruikte niet het emotioneel veel sterker beladen woord “martelaren” zoals de doden door de bevolking genoemd worden. Een teken aan de wand.

Politiek analytisch valt er van alles over de gebeurtenissen in Syrië te zeggen en dat gebeurt dan ook op grote schaal. Mijn punt is echter een ander. De theatervoorstelling in het Syrische parlement was van een surrealistisch karakter. De, ik zeg het nog maar een keer, olijke president, de gemoedelijke sfeer, de loftuitingen en felicitaties daarna. Ik moest mezelf wakker schudden toen ik het gevolgd had. Hoe wreed kun je namelijk zijn! In diverse Syrische steden waren betogers beschoten en vermoord. Internetfilmpjes tonen aan gort geschoten hoofden, lichamen die over het asfalt worden gesleept, bloed in de plassen achterlatend. In Nederland wordt er, terecht, moord en brand geschreeuwd over twee ministers die het in hun domme hoofd hebben gehaald volkomen onvoorbereid een enkele Nederlander in Libië te gaan bevrijden met een helikopter en –wederom terecht- staat ons parlement dan op zijn kop om zoveel lichtzinnigheid. Maar stel je nu eens voor dat er tijdens oproer in Sittard 17 doden zijn gevallen en in Steenwijk 29, en dat dan onze minister-president Rutte in het parlement zijn feestje heeft. Want dat is wat er in Syrië gebeurt. Het is van een onvoorstelbaar cynisme en minachting voor het eigen volk. En vanuit het Syrisch perspectief: bravo dat ministers hun imago in de waagschaal hebben gesteld om die ene Nederlander uit Syrte te bevrijden.

Dat is dus het geweldige aan democratie: respect voor de waardigheid van elk mens. En dat is dus het huiveringwekkende aan dictatuur: je laten toejuichen terwijl de doden nog begraven moeten worden. Je kunt klagen wat je wilt over de westerse democratie, maar een overheid die bereid is helikopters te sturen om je te redden, hoe klungelig uitgevoerd ook, valt verreweg te prefereren boven een goedlachse president die met nietszeggende uitspraken overgaat op de orde van de dag en en passant zijn vermoorde landgenoten laat voor wat ze zijn.