De schrijfopdracht verschijnt op het scherm:
1. Wat betekent vrijheid van godsdienst voor Moslims die aanslagen plegen?
2. Hoe kunnen we ons zelf beschermen tegen fundamentalisme?
3. Waarom zijn er zoveel moslimterroristen?
Een paar leerlingen in 3VWO van het Visser ’t Hooft Lyceum kijken voorzichtig over hun schouder naar Aisha. Hoe zou hun Islamitische medeleerling omgaan met deze opdracht? Aisha staart verbeten voor zich uit. Maar dan schuift zij haar stoel achteruit. Zij stopt haar spulletjes in haar tas en met een paar grote stappen loopt zij de klas uit. Ze slaat de deur met een klap achter zich dicht. Op de gang laat zij haar tranen de vrije loop. Eerst was het die stomme cartoon in Zoetermeer. En nu dan in Leiden op haar eigen school. Altijd maar de Islam, de Islam, de Islam. Laat ze dan gewoon zeggen dat ze ons Moslims hier in dit land niet willen. Zo stel ik mij voor hoe het gegaan zou kunnen zijn toen deze leerling vorige week ontdaan de klas verliet.
Het christelijke Visser ’t Hooft Lyceum is in opspraak. Allemaal door deze schrijfopdracht die de docent Godsdienst de klas voorlegde. De school heeft afstand genomen en betreurt het geheel. Onderhand zit de docent thuis. Maar het gaat wel om lessen, zo verklaart de voorzitter van het college van bestuur waar de school onder valt over fundamentalisme “in de volle breedte”.
Deze benadering vind ik benauwend. De beschrijving van “onderwijs over fundamentalisme in de volle breedte” is dus een manier om een soort wetenschappelijke onderbouwing te geven om dit soort teksten de klaslokalen binnen te kunnen brengen.
Uitsluiting, racisme en natuurlijk antisemitisme vierden ooit tijdens de Duitse Weimarrepubliek hoogtij in de ongure bierkelders van de stad München. Toch was het maar enkele jaren later dat dit dronkenman gebral haar weg als gedachtengoed had gevonden naar de collegezaken van de Duitse hogescholen en universiteiten. Rassenhaat werd omgevormd tot rassenleer en kreeg haar wetenschappelijke onderbouwing.
De teksten die deze onderwijsinstelling de leerlingen voorschotelt, met een onderwijskundig sausje overgoten als les over fundamentalisme in de volle breedte, laten zien dat het hier in ons land inmiddels ook helemaal de verkeerde kant uit kan gaan.
Het discrimineren en afwijzen van burgers met een immigratieachtergrond is allang niet meer voorbehouden aan wat zich afspeelt binnen de krochten van een enkele fractiekamer aan het Haagse Binnenhof. Het heeft via de raciale ‘wasstraat’ haar weg gevonden naar het klaslokaal, naar andere plekken waar onderwijs wordt gegeven en waar wetenschap wordt bedreven.’
De school waar zich deze onverkwikkelijke zaak heeft afgespeeld, is niet zomaar een school. Ze is genoemd naar de Hervormde theoloog dr. Willem Visser ’t Hooft. Deze kreeg heel veel bekendheid door het oprichten van de Wereldraad van Kerken in 1948. Maar ook zijn enorme inzet al tijdens zijn studietijd voor de wereldwijde oecumenische jongerenorganisatie YMCA maakte hem tot een beroemdheid binnen de internationale geloofsgemeenschap.
In een van zijn vele publicaties, het boek ‘Geen andere goden’ neemt de Hervormde dr. Willem Visser t Hooft in de dertiger jaren heftig stelling tegen het Nazisme in Duitsland in navolging van zijn grote inspirator, de Zwitserse theoloog Karl Barth en anderen. In felle bewoordingen wijst hij een nieuwe samenleving af waarin volk, klasse, vitaliteit en technologie als de nieuwe goden van de Westerse wereld gelden. Ze moeten ontmaskerd worden. In tegenstelling tot de intermenselijke waarden die wel van essentieel belang zijn voor onze schepping.
De school heeft afstand genomen van deze les. Dat klinkt netjes. Maar dat is niet genoeg. Het gevolg van het incident is niet alleen die ene islamitische leerling die ontdaan de klas uit liep. De nasleep is dat in ons hele land heel veel scholieren, studenten en allerlei andere burgers opnieuw voor de voeten krijgen gegooid dat zij vanwege hun achtergrond verantwoordelijk worden gehouden voor misdaden waar zij part nog deel aan hebben. Misdaden die niets van doen hebben met hun religieuze opvattingen of hun omgaan met burgerschap.
Is hier sprake van opzet? Is het een docent die de consequenties van dit soort onderwijs binnen onze huidige polariserende samenleving op een bijna naïeve manier heeft onderschat?
Hoe dan ook, het Visser ’t Hooft Lyceum moet flinke stappen gaan zetten in het omarmen van iedere leerling van welke identiteit dan ook. Zij zal nog eens goed moeten nadenken wie de persoon was die achter de naam Visser ’t Hooft schuil ging. En dat huiswerk zal zij moeten uitdragen naar de rest van onze samenleving. Als de school dit nalaat dan komt de vraag naar voren of zij wel handelt in de geest van de naam die op de toegangspoort prijkt en die zoveel heeft betekent in het kader van de oecumene en het intermenselijke in de wereld om ons heen.
Een Visser ’t Hooft school die zo afschuwelijk uitsluit, geeft een bizar beeld weer als bij wijze van spreken een Anne Frankschool, maar dan met een bordje bij de poort ‘Joden niet gewenst’.
Dank u, mijnheer van de Kamp. Helder artikel, mij uit het hart gegrepen.
Ik weet niet op welke wijze de docent de in het artikel gestelde vragen heeft voorgelegd. Heeft hij een inleidend verhaal gebracht, of zijn de vragen plomverloren als opdracht gedropt. In het laatste geval is dat dan niet mijn manier. Ik laat de leerlingen graag zelf denken en vooral zelf onderzoeken.
Ik heb natuurlijk het terrorisme ook ter discussie gesteld, naar aanleiding van de gebeurtenissen in Parijs. Maar ik heb de leerlingen daarna gevraagd om op basis van zelf gevonden voorbeelden van terrorisme (tot 3 jaar oud) te vertellen wat ze ervan vonden. Ik heb ze ook de opdracht gegeven om in het werkstuk wat ze vervolgens maakten, 3 concrete voorbeelden te geven van stappen die wijzelf (samen) moeten doen, om terrorime te voorkomen of uit te bannen.
En ja, ik heb ook spotprenten laten zien, waaronder één van Charley Hebdo.
We hadden er een fijn gesprek over en ze zijn keurig aan het werk gegaan. Over een week moet het werkstuk klaar zijn (vanaf nu gerekend)
De vragen gingen duidelijk over de radicale Islam , de radicale tak die volgens de gematigde Islam niets met de Islam te maken heeft. Ik denk dat de gematigde Islam met dezelfde vragen zit waarom radicale zoveel geweld gebruiken.
Kan iemand mij uitleggen waarom iedereen die de radicale Islam afwijst zo geschokt is over vragen die over de radicale Islam gaat en niets met de Islam te maken hebben.
Elke Moslim die geweld afwijst hoeft zich toch ook niet te verdedigen als er ergens een aanslag gepleegd is. Als je mijn reactie helemaal verkeerd vind hoor ik graag waarom je vind dat ik verkeerd zit.