Dat democratische samenlevingen in Europa, in de VS en in grote delen van Latijns Amerika heftig worden aangevallen door anti-democratische bewegingen en politici is een zorgwekkende ontwikkeling, maar het heeft weinig zin om daar in te blijven hangen. Er zijn namelijk ook goede berichten Sterker nog: het falen van het neoliberale marktgerichte overheidsbeleid met zijn vele bezuinigingen op sociaal gebied wordt door steeds meer organisaties en politieke partijen erkend. Ook nadelige invloeden van grote (multinationale) bedrijven worden steeds meer onderkend en hun gedrag wordt aan banden gelegd. Eerder deze maand las ik enkele hoopvolle berichten in de Volkskrant en Trouw, die ik graag even bij langs ga.
Het verkiezingsprogramma van de PvdA neemt duidelijk afscheid van de heilloze bezuinigingsstrategie die de partij de laatste decennia samen met de VVD volgde. Ook de VVD ziet in dat het neoliberale beleid is mislukt.
Onder de kop “Het moet nu echt anders, vindt de elite” presenteert de Volkskrant de uitkomst van een onderzoek onder vierhonderd prominente bestuurders. Algemeen is men van mening dat overheid en bedrijfsleven afstand moet nemen van het eenzijdige economische winstmodel en de politieke en bedrijfsmatige prioriteit moeten verleggen naar een politiek gericht op het duurzamer en rechtvaardiger maken van de wereldeconomie, het oplossen van de klimaatcrisis en verbetering van de positie van flexwerkers. Ook de de directeuren van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), het Centraal Planbureau (CPB) en het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) spreken zich hier voor uit.
Vooruitlopend op deze hervormingen zie je dat het grote bedrijfsleven haar invloed stap voor stap verliest. Zo wordt topbankier van de ING Ralph Hamers die het criminele witwassen toeliet en daarmee dacht weg te komen nu alsnog strafrechtelijk vervolgd. En Facebook, Amazone en Google worden in de VS beboet en verder vervolgd voor pogingen om een absolute monopoliepositie te veroveren.
Tabaksfabrikanten betaalden een bedrag van 6 miljoen smeergeld aan supermarkten om hun sigaretten een zo gunstig mogelijke plek in het schap te bezorgen. Lange tijd was dit ‘normaal’ maar nu wordt het bestraft met 45.000 euro per keer en bij herhaling oplopend tot 450.000 per keer.
Wethouders van de vier grote steden in Nederland willen een landelijke discriminatie meldplicht voor bedrijven en organisaties. Als dezen geen melding maken van discriminatie riskeren ze hoge boetes.
Op basisscholen wordt dit jaar voor het eerst Paarse vrijdag gehouden. Op deze dag wordt kennis door gegeven over diversiteit onder anderen op het gebied van seksuele geaardheid.
Polen en Hongarije werden in onderhandelingen met de EU gedwongen om op korte termijn de afbraak en ondermijning van de rechtstaat terug te draaien.
Niet alleen misstanden in de wereld
Kortom: het puur op economische winst gerichte neoliberale marktdenken is over haar hoogtepunt heen. Op sociaal gebied heeft zij duidelijk gefaald en een nieuw beleid staat voor de deur. Je ziet een duidelijke trend van sterke kritiek op het huidige stelsel en de verwachting dat dit de volgende decennia moet en gaat veranderen.
Er zijn dus niet alleen misstanden in de wereld, maar ook hoopvolle ontwikkelingen. Politici, bestuurders en extreemrechtse bewegingen die de huidige falende politiek in stand willen houden, zijn aan de verliezende hand. Vooruitstrevende en humane organisaties en personen die zich inzetten voor een vreedzame, duurzame en rechtvaardige wereld kunnen door actie, lobby en voorlichting dit proces versnellen.
