Zomerzonnewende. Voor je het weet is het ineens zomer: overal zijn de bomen zwaar in het blad, struiken met vlinders, groentetuinen met kleine boontjes èn slakken. En er is behoefte aan water… bij de aarde, de planten en de mensen. Zomer is in deze streken geluid van water met kwakende kikkers, gespetter van spelende kinderen.

Aan de Ligurische kust, in Albenga is een oud baptisterium, een doopkapel uit de 5e eeuw. Midden in de ruimte is een waterbassin waarin de dopeling afdaalde voor de doop. Door ‘ramen’ van steen met kleine gaatjes valt het licht naar binnen, in stralen waarin stofjes geheimzinnig in de ruimte dansen. Wanneer ik mijn ogen dichtknijp zie ik voor me hoe eeuwenlang de dopelingen met hun witte gewaad in het water afdaalden.

In deze maand is ook het feest van Sint Jan de Doper. Hij doopte zo’n 2000 jaar geleden in de Jordaan, toen een rivier, nu een mager stroompje en hier en daar droog gevallen. Water zorgt wereldwijd voor het probleem van teveel en niet genoeg, als gevolg van de klimaatveranderingen, maar water heeft ook een zuiverende, een heiligende functie. Dopen, met water, waar is dat goed voor? Menigeen zal in deze tijd bij het woord dopen de wenkbrauwen fronsen. Toch zijn waterrituelen ter reiniging, zuivering of heling over de hele wereld te vinden en het belang daarvan moet niet zomaar met wat badwater weggegooid worden.

ZT88_tekst
De doopkapel in Albenga Beeld door: Felicia Dekkers

Je vindt water in die functie terug in de verschillende christelijke denominaties: van de kinder- en volwassendoop tot de onderdompeling in heilig Lourdeswater en de rituele ‘dip’ in een rivier waar de dikke ijslaag in een kruisvorm uitgehakt is zoals dat in sommige oosters-orthodoxe tradities gebruikelijk is. Een ijskoud ritueel in januari ter herinnering aan de doop van Jezus van Nazareth door Johannes de Doper, waarmee deze hem als de echte profeet, als veranderaar, als man Gods proclameerde. Ook bij vele oude synagogen is een mikwe teruggevonden, die dienst deed voor reinigingsrituelen met name voor vrouwen. In het orthodoxe jodendom is het nog steeds een actueel gebruik.

In het Hindoeïsme staan de ochtendrituelen bij Varanasi en andere plaatsen aan de Gangesrivier centraal: mensen dompelen zich onder in het voor hen heilige water. De Zamzam-bron ligt in Mekka naast de Ka’aba en het water ervan geldt volgens de Hadith als het meest zuivere water, altijd vrij van bacteriën. Er wordt tijdens de omgang uit de bron gedronken en het water wordt ook in flesjes meegenomen voor de thuisblijvers, net als Lourdeswater. En zo zijn er nog vele andere waterrituelen.

Ook iemand die alle rituelen heeft afgezworen, zegt soms na een duik in een zwemwater: ‘Ik voel me herboren’, en dat vormt precies de kern van alle waterrituelen in de verschillende levensbeschouwingen:
Door het water heen gaan
je adem inhouden,
je leven in een moment overzien
je overgeven aan wat komt
en zo opnieuw geboren worden… (FD)

Felicia Dekkers

Felicia Dekkers

Redacteur

Felicia Dekkers is Neerlandica en studeerde later theologie. Zij werkte in het onderwijs (MO en HBO) en daarna als (beeld)redacteur bij …
Profiel-pagina
Nog geen reactie — begin het gesprek.