Er bestaan afbeeldingen van paradijselijke tuinen die ouder zijn dan het bijbelse Genesisverhaal. Op een muurschildering van ongeveer 1400 voor Chr. uit een Egyptische graftombe, staan dadelpalmen en vijgenbomen rondom een rechthoekige vijver met bloeien lotusbloemen. Er zwemmen eenden en grote vissen in. In de rechterbovenhoek staan manden vol verse vijgen en een schenkkruik. De godin van de vijgenboom bereidt een goddelijke drank voor Nebamun, de overledene.

In jodendom, christendom en islam vertellen gelovigen verhalen over hun eerste voorouders, Adam en Eva, die in het paradijs woonden zolang ze Gods geboden gehoorzaamden. De Nederlandse schilder Hiëronymus Bosch heeft dit droomparadijs (zie afbeelding links) geschilderd als een geheimzinnige sprookjestuin waarin God de pas geschapen timide Eva voorstelt aan een verbaasde Adam.

En op het door veelvuldig ongeluk getroffen Haiti schilderde kunstenaar Jasmin Joseph Adam en Eva in een paradijs met dieren die op dat eiland niet voorkomen, van een roze dromedaris tot drie giraffen, zoals te zien is op het omslag van Overal Adam en Eva.

Het Genesisverhaal in de Bijbel spreekt alleen summier over een volmaakte tuin vanwaar een rivier zich vertakt in vier stromen. Maar de Tuin waar Adam en Eva voor de zondeval woonden heeft zich ontwikkeld tot een hemels hiernamaals voor gelovigen.

Oude islamitische verhalen vertellen dat er bomen groeien met zoetgeurende bloemen en sappige vruchten waar mensen op aarde nog nooit van gehoord hebben. Er is een rivier van gemberwijn en de bomen zingen lieflijke liederen. Uit knoppen van een geurige kledingboom komen kleurige zijden kleren tevoorschijn. De paradijselijke huizen hebben kamers met gouden deuren en bedden van robijn bedekt met zijden spreien, en matrassen en kussens gevuld met ruwe zijde. Paradijsbewoners die gezelschap zoeken plukken een vrucht van de gezelschapsboom waaruit de gewenste partner tevoorschijn springt. De vurig gewenste zoon wordt weldra gebaard. En uit een wenswolk regent het verder nog gewenste vanzelf naar beneden…

Niet alleen binnen jodendom, christendom en islam varieert de uitleg, ook daarbuiten. Maar de droom van het paradijs is gebleven. Er zijn steeds meer gelovigen en ongelovigen die het paradijs zien als een urgente opdracht om de aarde zorgvuldiger te beheren en de woestijn te laten bloeien als een roos, zodat ook toekomstige generaties nog menswaardig op aarde kunnen leven.

Mineke Schipper

auteur en hoogleraar die zowel non-fictie als romans schrijft

Profiel-pagina
Al 2 reacties — praat mee.