Wegkijken kan een nuttige reactie zijn om jezelf te beschermen. Beelden kunnen te gruwelijk, te confronterend zijn, teveel bij je binnen komen. De één verdraagt ook meer dan de ander. Maar hoe vaak kijk ik weg als de andere ander op mijn pad komt?
Mooi dat er mensen zijn, die ons inspireren wél te kijken naar dat wat is. Ook op de Nederlandse televisie zijn er programma’s die mij leren langer en beter te kijken. Ik denk aan series als Beau five days inside, Je zal het maar hebben van Tim Hofman en Stinkend rijk en dakloos. Hoe kijk ik naar mensen met een handicap, zwervers, doodzieke mensen, misdadigers en slachtoffers? Hoeveel tekort, hoeveel onvolmaaktheid kan ik aan? Ga ik ze uit de weg, of maak ik echt contact?
Tijdens mijn dienstverband bij een ministerie in Den Haag heb ik één dag de plaats van een van de beveiligers bij de ingang van het gebouw ingenomen. Leerzaam, maar vooral heel confronterend. De meeste collega’s, die mij met pet en uniform niet herkenden, gaven mij het gevoel ‘niemand’ te zijn. Adelheid Roosen vraagt af en toe een dakloze aan haar terrastafeltje om een glaasje mee te drinken. De reacties van de ober en de omgeving zijn vaak tenenkrommend.
Eerlijk gezegd herken ik dat wel, het wegkijken van de mensen, die bij de supermarkt de straatkrant aan de man brengen. Waarom doe ik dat? Omdat ik er geen zin in heb? Omdat zij niet passen in mijn opgeruimde wereld? Omdat ik het te zielig vind? Omdat ik denk dat aandacht verloren moeite is? Of omdat zij mij confronteren met ‘worst case scenario’s’ van mijn eigen mens-zijn? Niet meer meetellen of nergens meer bij horen, dat is misschien het ergste wat een mens kan overkomen.
‘To be is to be related’. Als we voorbij de buitenkant willen kijken naar de mens achter de dakloze en echt contact willen maken met alle mensen die we tegenkomen wordt de wereld echt een ‘better place, for you and for me’. Verschillen vallen weg, het mens-zijn verbindt. Daar moeten we het over hebben tijdens de Week van Respect en de Internationale Dag van de Verdraagzaamheid: zie de hele mens! En als je het te confronterend vindt maak dan een klein beginnetje. Alleen al door de verkoper van de straatkrant heel even aan te kijken wordt er weer een ‘niemand’ een beetje meer ‘iemand’. De straatverkoper en jij!
Hans Leeflang is stedenbouwkundige en bestuurslid van het Apostolisch Genootschap. Samen met Wies Houweling (Vrijzinnigen Nederland) en Joost Röselaers (Remonstranten) vormt hij een netwerk van vrijzinnige opiniemakers. Zij blazen het woord ‘solidariteit’ nieuw leven in. Niet door te polariseren, maar door begrip te kweken. Zie www.begripkwekers.nl.
