Exoduspad

Een half jaar geleden ben ik van een rustig plattelandsdorpje naar Arnhem verhuisd. Een aarzelende stap, want de rust is me erg dierbaar. Waar het leven in het overwegend blanke dorp kabbelt en iedereen nagenoeg iedereen kent, toont de stad me in  al  haar diversiteit qua wijk, taal en bevolking. Het openbaar vervoer is er stukken beter, de graffiti politieker van tint. De omgeving verkennend heb ik een strook groen ontdekt, die de Arnhemse wijk Rijkerswoerd met het nabijgelegen Huissen verbindt via het Exoduspad.

Sinds kort ben ik klassenassistent Nederlandse Taal bij VluchtelingenWerk Nederland/Inburgering in de gemeente Duiven. Op mijn eerste taaldag fiets ik over het Exoduspad via Huissen naar de plaats van bestemming. Ik word warm ontvangen door de leerlingen, volwassen mannen en vrouwen uit verschillende landen. De een begroet me met een verlegen glimlach, anderen verbasteren op enthousiaste wijze mijn voornaam: Maran, Meryam, Maria. De veilige omgeving draagt waarschijnlijk bij aan zo’n welkom. Leerlingen, docente en begeleiders trekken al een tijdje samen op. Ik ben de vreemde eend in deze bijt. Een man uit Afghanistan en een Syrische vrouw worden mijn pupillen. Zij hebben de individuele begeleiding hard nodig. Behalve een paar jaar basisonderwijs zijn ze niet geschoold. De vrouw is jong getrouwd, de man heeft het tapijtknopen van zijn vader en grootvader geleerd. Beiden hebben erg veel moeite met het lezen en schrijven van het complexe Nederlands. Het spreken gaat bij de één redelijk goed, bij de ander moeizaam.

Het is even wennen, maar al snel communiceren we behalve met woorden, ook met blinkende ogen en glimlachen. Het zijn mooie, leergierige mensen. In de pauze vertelt de man dat hij vanuit Afghanistan vier keer een poging heeft ondernomen om Europa te bereiken. Turkije, Duitsland en Noorwegen stuurden hem terug. Het laatste land pas na vier jaar. Zijn vierde poging werd in Nederland met een verblijfstatus beloond. Hij is herenigd met vrouw en vijf kinderen en prijst ‘de Nederlanders’ de hemel in. In Nederland komt alles goed. Ik zwijg en vind hem groots in zijn optimisme, want ook hem zullen de soms erg nare protesten tegen de komst van vluchtelingen niet ontgaan zijn. Bedekt zijn prijzen soms de latente angst weer teruggestuurd te worden? Het is te vroeg om veel vragen te stellen. De Syrische vrouw en haar man, die ook in onze klas zit, spreken over het mooie Aleppo van voor de oorlog. Ze vertellen over het prachtige oude kasteel en over een indrukwekkende moskee, waar ze in het weekend graag naartoe gingen. ‘Noe alles kapoet…’ Ze vertellen me veel, maar ik neem in hun spreken ook de stille hiaten van doorgemaakte ellende waar. Via Google zoeken we naar beelden van het vooroorlogse Aleppo, maar staken onze speurtocht snel, omdat we de beelden van verwoesting niet weten te omzeilen.

Mijn eerste ochtend verloopt prima. Aan het einde van de les dank ik de mensen voor de warme ontvangst, hun vriendelijkheid en vertrouwen. En paar duimen gaan omhoog, vergezeld van een glimlach. In gedachten verzonken peddel ik via de veerpont van Loo, via Huissen over het Exoduspad terug naar huis. Exodus, het woord laat me niet los. De mensen uit Syrië, Afghanistan, Pakistan en Eritrea die ik ontmoet heb, kennen een heel ander soort Exodus, dan tegenwinds fietsen over een stuk aangelegd asfalt. Taal is mijn passie. Ik vind het prachtig om dat op een laagdrempelige manier te delen. Ik hoop dat ik het Nederlands niet enkel functioneel moet overbrengen, maar dat ik ook ruimte krijg om de taal van het hart te laten spreken. Die ruimte lijkt er te zijn. Volgende week mag ik weer.