1. Wij willen even een paar dingen ophelderen
Ja, wij verlangen net als Janneke Stegeman en Alain Verheij naar een christendom zonder moslimhaat.
Ja, ook wij denken dat de beweging van Geert Wilders een groter gevaar is voor onze samenleving dan de moslimbevolking in ons land.
Ja, ook wij vinden dat in het christendom in het verleden heel veel fout is gegaan, en ook nu nog.
En toch, na het lezen van het manifest groeide onze angst voor de islam en werd onze afkeer van Geert Wilders minder. Dat komt door de rammelende argumentatie en twee basale missers in dit manifest. Jammer, want de hoofdboodschap verdient ondersteuning.
2. Ja, binnen de islam zijn echt wel problemen
Het hele manifest is doordrenkt van onsamenhangend mengsel van kritiek op misstappen van het christendom, fouten van het Westen, vermengt met uitspraken van Baudet en Trump. Alles en iedereen wordt onder kritiek gesteld, behalve moslims en de islam, dat is de eerste misser. Nu begrijpen wij dat een tegengeluid wel eens goed is. Maar wie een manifest schrijft om moslimhaat tegen te gaan, zal om serieus genomen te willen worden allereerst de problemen van de islam moeten erkennen. Ook al zijn er grotere problemen in ons land. Niemand van de radicaliserende boze mannen zal oog hebben voor je terechte aandachtspunten als je die van hen bagatelliseert.
Ja, in Nederland vallen er bijna geen doden door islam geïnspireerd geweld, gelukkig. Zelfs in de VS kwamen er tot nu toe dit jaar meer mensen om door peuters die met geweren speelden dan door moslimextremisten. Maar dat is niet het hele verhaal.
De werkelijkheid is dat de islam vandaag de dag wel voor veel geweld en ellende zorgt, ook in Nederland. Dan gaat het niet alleen over terreur, maar over alle vormen van fysiek en verbaal geweld, intimidatie en haat tegen het westen. Vraag het eens aan Joden, christenen in asielzoekerscentra, of atheïsten en christenen die eerder moslim waren. Hun leven is geen pretje, en soms zijn ze hun leven zelfs niet zeker.
Dat valt niet weg te poetsen door de culturele kaart te spelen. Afvalligheid is voor veel moslims een zonde die bestraft dient te worden. Daar komt bij dat staat en geloof bij veel moslims aan elkaar verwant zijn. Het kan voor homo’s in orthodox christelijke kring moeilijk zijn, maar dat is nog weer een ander verhaal dan dat je door je gemeenschap wordt vermoord of door de staat wordt opgehangen.
Andersom is elke verwijzing naar christelijk geweld een gotspe. Ondanks dat één op de drie mensen christen is komt het christendom zelden in het nieuws als gewelddadig. In theorie zou het christendom wellicht gewelddadig kunnen zijn, dat is een interessant gespreksonderwerp, maar in de praktijk is daar geen sprake van. Toen christenen leefden in barbaarse tijden gedroegen ze zich als barbaren. Toen moslims leefde in barbaarse tijden gedroegen zij zich als barbaren. Dat is logisch. De vraag die nu voor ligt is: hoe komt het dan een deel van de moslims ook nu, in een meer beschaafde context, geweld nog steeds bagatelliseert, of zelfs niet schuwt?
3. Nee, het christendom ontspringt de dans niet
Onze taxatie van hoe in de samenleving over religie wordt gesproken is een andere dan die van de beide theologen, dat is de tweede misser . Het is jammer dat Verheij en Stegeman net doen alsof christenen helemaal geaccepteerd zijn. “We verbazen ons over de dubbele maat bij opiniemakers die zichzelf seculier noemen: christenen zijn hoogstens een beetje domme, wollige dominees, maar moslims zijn licht ontvlambaar en eng.” Elke dag worden christenen bekritiseerd, weggehoond, belachelijk gemaakt en in de hoek gezet, door cabaretiers en door wetenschappers. En dat is prima. Kom maar op. Als je gelooft in een machtig God, dan moet je ook wel een beetje tegen pesterijtjes kunnen. Als je ergens voor staat moet je ook tegen kritiek kunnen.
Het hele gesprek over religie in de samenleving wordt helaas gevoed door angst voor moslimextremisme. Daar hebben christenen – en een groot deel van de moslims – juist last van. Laten we eerlijk zijn: Pauw zou niet iets zeggen over ‘heilige boeken die leiden tot geweld’ als er geen islam was. Veel seculiere Nederlanders, ook in de politiek gaan er onder invloed van het gelijkheidsdenken vanuit dat als ze wat aan de uitwassen van de islam moeten doen, ze alle religies maar moeten aanpakken. Neem bijvoorbeeld de discussie over artikel 23, de vrijheid van onderwijs. Zonder IS en zonder moslims in Nederland die IS min of meer toejuichen, zou dat artikel vermoedelijk niet op de tocht staan. De krampachtige manier waarop men over religie en samenleving spreekt, is goeddeels te wijten aan de radicale islam. De geweldloze gelovigen, van welke snit dan ook, lijden onder de gewelddadige variant.
4. Een beetje reëel graag
Naast deze meer inhoudelijke kritiek, moet ons ook van het hart dat de argumentatie van het hele manifest weinig hout snijdt. Het vliegt heen en weer van het antisemitisme als Germaans-christelijke uitvinding, naar slavernij, kolonialisme en de SGP. Er is weinig lijn in te ontdekken, behalve dat mensen en religies fouten hebben gemaakt in het verleden. Ja, en wat bewijst dat? Natuurlijk, wij zijn voor zelfkritiek. Maar zelfkritiek mag nooit leiden tot een blinde vlek voor onrecht van anderen. Zeker niet als dat zelfkritiek is die deels onterecht is en/of over zaken gaat van meer dan 100 jaar geleden. Neem bijvoorbeeld Baudet en Trump, omdat deze heren zich faliekant fout hebben uitgelaten, mag ineens geen enkele westerling nog iets zeggen over de manier waarop de islam met vrouwen omgaat? Die gedachte is absurd. Zie voor een puntsgewijze reactie op de argumenten van Stegeman en Verheij het blog van Plomp.
5. Een gemiste kans
Wij delen de boodschap van Janneke Stegeman en Alain Verheij voor een christendom zonder moslimhaat. Zeker christenen moeten in navolging van Christus geen haat dragen. Maar dit manifest werkt vermoedelijk contraproductief, in ieder geval bij ons. Als je werkelijk wil dat haat verdwijnt en wederzijds begrip ontstaat, dan zal je het beter moeten doen dan een gemakkelijk ‘hun hebben nooit gelijk en wij wel’ manifest. Het is effectiever en duurzamer om haat te bestrijden door eerlijk te zijn dan door oogkleppen op te hebben.
Jullie zijn orthodox protestant, dat hadden jullie de niet-christenen van de lezers van NieuwWij wel wat duidelijker mogen laten weten, nu moest ik het op hun sites ontdekken.
Op één punt maken ze dezelfde fout als Stegeman en Verheij : door te spreken over ‘seculieren’, alsof dat een naam is die mensen zichzelf geven. Mensen die niet in God geloven (en in andere dingen wel), daar hebben jullie het toch over?
Als ik jullie betoog goed begrijp, dan komt het neer op: wij (christenen) moeten wel mee doen met de islamkritiek, anders worden we meegesleurd door de gevolgen van de bredere islamkritiek.
Dat neemt niet weg dat er goede dingen staan op de blog van Tromp, zoals:
“… dat ze [S en V] er van overtuigd zijn dat islam en christendom in feite voor hetzelfde staan. De praktijk is echter dat de meeste moslims en christenen hun geloof helemaal niet op elkaar vinden lijken. Het is de vraag of Stegeman en Verheij dat kunnen accepteren, dat twee verschillende groepen gelovigen zich niet met elkaar willen identificeren, niet zij aan zij willen staan tegenover seculieren? ”
Kijk, daar heeft de mens wat aan.
Trouwens: hoe komen jullie er bij dat we niet meer in barbaarse tijden leven?
Orthodoxe christenen zullen nooit positief worden over de islam.
Van links tot rechts, van orthodox tot seculier/ongelovig, iedereen begint steeds maar weer met ellenlange opsommingen van wat er allemaal niet deugt aan moslims waar ook ter wereld, waarvoor vervolgens die arme moslims in Nederland zich steeds maar weer moeten verantwoorden. (Dit leidt tot ernstige vormen van discriminatie, bijvoorbeeld op de arbeidsmarkt.) Ook Robbert Plomp en Cors Visser menen mee te moeten huilen in dit koor van dit massale volksgericht. De schrijvers van het ‘Manifest voor een christendom zonder moslimhaat’ doen hier niet aan mee en waarschuwen hiervoor.
lezersreacties
Trouw 16/12/16, 01:34
Verworvenheden ontkracht
Dat de EO een al opgenomen interview met islamoloog en moslima Anne Dijk schrapt (Trouw, 13 december) heeft mij geschokt. De formele argumentatie dat in het programma ‘Het vermoeden’ uitsluitend het geluid van protestantse kerken mag klinken en dat voor mij een uitzondering gemaakt is omdat de EO de taak op zich genomen heeft het geluid van de joodse gemeente te laten horen, is stuitend. Dat de omroep heeft besloten om zowel de Ikon als de Joodse Omroep ruimte te geven, is te prijzen. Maar met beperkingen op deze gastvrijheid ontkracht de EO een van de grootste verworvenheden in de verhouding van religies tot elkaar: het inzicht dat wij elkaar hartstochtelijk nodig hebben om het gemeenschappelijke doel van vrede en recht te realiseren.
Rabbijn Awraham Soetendorp
Hier komt het theologisch op neer. God gebied ons, om in ons denken en doen, Hem en elkaar lief te hebben in Geest en in waarheid. Hierdoor kan Hij werken en zegenen. Als dit door iedereen zou worden toegepast vind er herstel, verbinding en harmonie plaats met God en met elkaar. Als de waarheid geweld wordt aangedaan heeft dit een averechtse werking. Voor de problemen die ontstaan als gevolg hiervan zijn er twee oplossingen.
Oplossing 1: Een of beide partijen doen concessies waardoor er een compromis ontstaat voor tijdelijke vrede maar geen harmonie.
Oplossing 2: Beide partijen stellen zich nederig op en bekeren zich tot de waarheid in liefde voor vrede en harmonie.
Oplossing 1 wordt in het Verheij/Stegeman manifest voor gepleit. Oplossing 2 is de boodschap van Jezus naar alle mensen. Het probleem is dat fundamentalisten zich nooit willen schikken in optie 1, en dat trots de grote blokkade is voor optie 2.
Wedergeboren christenen die vervuld zijn met Gods Geest zijn heilig overtuigd van optie 2 en zullen zich nooit kunnen schikken met de Islam en de 164 jihad teksten van de Koran en het militaire en seksuele voorbeeld van Mohammed, omdat deze lijnrecht ingaan tegen de lering van Jezus. Zij houden wel van moslims en alle mensen die gemaakt zijn naar Gods beeld en gelijkenis en roepen om tot bekering voor vergeving, verlossing en redding.
Alleen optie 1, wat dus eigenlijk een gematigd compromis is, bied dus tijdelijke vrede maar zal nooit zorgen voor echt herstel en harmonie, en zal vroeg of laat het onderspit delven door toedoen van de radicalen en fundamentalisten of het nou atheïsten, moslims of christenen zijn.