Er zijn schilders die landschappen schilderen en portretten, of alleen abstracte vormen. Maar in deze tijd raken mij vooral de schilderijen van Pieter de Hoogh met een intieme blik op een binnenkamer of een binnentuin, waar mensen met een eenvoudige handeling bezig zijn: het inruimen van een linnenkast, het aanspreken van een kind, dat haar hand aan de deurklink heeft.
De mensen en de voorwerpen die de schilder afbeeldt vangen het warme licht van een raam en een deur. Het haar van het meisje is in een lichtkrans gevat. Ze staat op het punt om buiten te gaan spelen, met haar bal in de hand. De achterdeur naar de tuin staat open. Het licht dat er doorheen naar binnen valt is dienstbaar aan de ruimte binnen. Het is dit éne moment in die kamer, gevat in een zeventiende-eeuws schilderij.
Het doek biedt geen vergezicht maar een ‘binnenblik’, op zoek naar de essentie van het gewone, het heilige in het alledaagse. Soms is er, zoals hier in het schilderij, éven een interactie, soms is iemand vrijwel alleen in de ruimte. Het leven is gecondenseerd in die korte blik die Pieter de Hoogh, al schilderend, op het doek gevangen heeft. We kunnen onszelf bijna zien staan in die kleine kamer, beperkt als we nu soms zijn door de ons toegemeten leefruimte. Toch komt er licht naar binnen.
Dan kun je je afvragen: krijgt mijn ruimte nu een andere betekenis voor mij, gaan de dingen om mij heen anders spreken, zie ik welke rol het licht daar speelt met het donker? En wat kan ik zelf naar bínnen kijkend ontdekken? En hoe neem ik dat mee, als ik weer naar buiten ga? Zo kwam ik op dit fragment van Gorters gedicht:
Ik ben alleen in het lamplicht,
de dingen kijken met een glad gezicht,
om me in ’t licht.
De dingen staan om me zoo stil
te luist’ren wat de stilte wil,
vertellen wil. (…)
