De filmwereld. Met de recente kritiek op de Oscars toen bleek dat bij de nominaties in de belangrijke categorieën louter witte personen zaten. De modewereld. Het gebrek aan diversiteit en de impact hiervan. Lifestyle journalist Janice Deul schreef hierover: “Coversterren zijn voor veel – jonge – mensen de rolmodellen van nu. Wanneer een toonaangevend lifestyleblad een zwart of Aziatisch model op de cover plaatst, heeft dat een enorme impact. Op de emancipatie van en beeldvorming rond verschillende etnische groepen, maar ook op het wereldbeeld van het witte publiek (NRC Handelsblad, 16-1-2016).” De literaire wereld. Alle media-aandacht rond het toekennen van de prestigieuze P.C. Hooftprijs aan Astrid Roemer, toonde weer eens hoe uitzonderlijk het is dat een belangrijke literaire prijs naar een auteur uit het Caribische gebied gaat.
Dat het kunst- en cultuurlandschap broodnodig toe is aan meer vanzelfsprekende diversiteit, heb ik zelf mogen ondervinden. Op dit moment ben ik bezig met het opzetten van Talk-Theater, een eigentijdse cross over van theater en talkshow in Rotterdam. Dit doe ik samen met ‘gespreksmaker’ Munish Ramlal. Als onderdeel van de pr en marketing werd een flyer gemaakt met een foto van ons beiden erop. Dit deelde ik via sociale media.
Wonderlijke dialogen en vragen waren het gevolg:
‘Is dit een theatershow speciaal voor Hindoestanen? Een Bollywoodshow?’
‘Eh? Hoezo?’
‘Omdat de twee gezichten van dit programma Indiase roots hebben. Het zou kunnen dat autochtonen zich niet aangesproken voelen…Zich hier niet in herkennen…’
Uhm, het is 2016 en we leven in Rotterdam. Een Talk-Theater met twee Hindoestaans-Nederlandse gezichten en een programmering vol diversiteit zou toch normaal moeten zijn? Net zoals het vanzelfsprekend zou moeten zijn dat dit programma bedoeld is voor iedereen.
Iets gekleurds is blijkbaar niet mainstream. Witte mensen zijn dat blijkbaar wel, of althans daar wordt dat bij aangenomen.
Het zou wat zijn als mensen met een kleurtje bij alles op zoek gaan naar herkenning. Dan zouden ze bijna geen film in de bios meer kijken, bijna geen tijdschrift uit de kiosken meer aanschaffen. Kwalijker is dit zoeken naar herkenning een ontkenning is van een van de essenties van kunst. Juist door verhalen, films, boeken, kunnen we ons verplaatsen in een compleet andere wereld. In personages die juist niet perse dicht bij jezelf staan.
Dergelijke redeneringen worden ook gehanteerd om een gebrek aan diversiteit in stand te houden. ‘Mensen kunnen bij een cover met een gekleurd model denken dat het alleen is voor donkere mensen’, is een argument om de status quo in de modewereld te handhaven.
Misschien waren we bij het ontwikkelen van de flyer voor Talk-Theater wat ‘té geïntegreerd’ door hier niet over na te denken. Druk bezig met het creatieve maakproces. Maar juist daardoor kwam het aan. We voelden hoe we door deze (vaak goedbedoelde) uitspraken ‘erbuiten’ werden geplaatst. Of eigenlijk eraan herinnerd dat de spelregels voor ons net even anders zijn. Hetzelfde gevoel wat je ook krijgt bij uitspraken als: ‘bij ‘jullie’ gaat dat natuurlijk anders’. Of ‘je spreekt echt heel goed Nederlands’. Reminders van het feit dat je jezelf beschouwt als vanzelfsprekend Nederlander, omdat je hier geboren en getogen bent, maar dat anderen vaak nog niet zover zijn geïntegreerd.
Het maken van een flyer werd voor ons een spiegel. Het leerde ons wat de wereld aan beelden over je kan hebben. Dat mensen bij ons een glamour Bollywood-vibe voelen is geen ramp, je kan het erger treffen. Maar het moet natuurlijk niet in de weg zitten bij het gezien worden als volwaardig cultureel ondernemer, die wel degelijk mainstream kan zijn. We hebben ervoor gekozen om met deze nieuwe inzichten een promo-filmpje te maken, waarbij we spelen met deze beelden die mensen bewust of onbewust hebben. Een promo met zelfspot, maar met een serieuze ondertoon als het gaat om de noodzaak tot meer diversiteit in de kunst- en cultuursector.
De discussie over diversiteit in de kunst-cultuur-film- en modewereld doet ertoe.
Zoals Steve McQueen, maker van ‘12 years a slave’, de enige zwarte regisseur die ooit de Oscar voor beste film won, zei na de recente Oscar-discussie: “Een kwestie van ons. Nogmaals, dit gaat niet over zwart, niet over wit, maar over hoe we onze omgeving en de maatschappij willen verbeteren. Over wie we zijn. Dus laten we het aanpakken. Laten we dit rechtzetten (Volkskrant 4 februari 2016).”
Door dit rechtzetten hoop ik vooral dat twee ‘gekleurde gezichten’ van een theatershow en een diversiteit aan gasten snel vanzelfsprekend kan en mag zijn.
De eerste editie van Talk-Theater is op 31 maart in het Bibliotheektheater Rotterdam en staat in het teken van vrijheid. Met een prachtige line-up aan gasten (19.00 uur zaal open, 19.30 uur start programma), kaartjes kosten € 11,50 euro of € 7 voor leden.
