Beste Lody,
Afsluiten met een succesverhaal – dat kostte mij wel wat hoofdbrekens. Gedurende een paar maanden vroeg ik me af over wie ik zou schrijven, wie echt indruk op mij gemaakt heeft. Toen de deadline naderde, had ik nog steeds geen succespersoon gevonden. Even overwoog ik Linda Sarsour te kiezen, een Palestijns-Amerikaanse activiste die opkomt voor minderheden binnen de Amerikaanse samenleving. Een icoon, een voorbeeld van een feministe die echt iets probeert te verbeteren in de samenleving. Maar helaas, niet aan mij persoonlijk gerelateerd.
Ik zat met de handen in het haar (ja, die heb ik). Jouw brief raakte me en was het perfecte voorbeeld van een succesverhaal. Mijn ideeën stelden daarbij niets voor. Ik zocht verder. Zonder resultaat. Tot op de dag dat ik samen met mijn vader naar huis reed. We hadden een prachtige avond van Said en jou bijgewoond. Mijn vader vertelde verhalen over zijn jeugd, over hoe hij met niets begon en zijn hele leven op het spel zette. Uren kan ik daarnaar luisteren.
Plotseling wist ik het. Ik was niet in staat een succesverhaal te vinden, omdat geen enkel verhaal kon tippen aan het lopende succesverhaal onder mijn eigen dak! Geen enkele geschiedenis had mij tot nu toe immers zo gefascineerd als het verhaal van mijn bloedeigen vader.

Mijn vader werd geboren in de meest gevreesde wijk van Tetouan. Op de kaart heet het Barrio Malaga, voor alle Marokkanen gewoon lbarrio. Het is een buurt van dealers, moordenaars, dieven en nog meer maatschappelijk uitschot. Een stap naar buiten betekende een directe confrontatie met duistere figuren en donkere levens. In deze l7awma – buurt –, die voor buitenstaanders zo gevaarlijk leek, vormden bewoners ondanks alle criminaliteit toch een hechte gemeenschap. Het is de enige buurt in Tetouan waar in die tijd maar liefst vierendertig hoogleraren vandaan kwamen. Ook hield de Nationale Unie voor de Marokkaanse studenten er haar vergaderingen. Het was een buurt waar de vrouwen die er woonden – bnat lbarrio – beschermd werden. Als iemand het lef had een dame uit lbarrio lastig te vallen, kwam het temperament van de buurt naar boven. Bnat lbarrio hadden de hele l7awma als broer.
In deze buurt werd je keihard met je neus op de feiten gedrukt en dit kon twee effecten hebben. Óf je werd zelf ook geïnfecteerd met de problemen; óf je werd juist op die manier een succes – met harde hand weliswaar, net als een ruw geslepen diamant gaat schitteren. Voor mijn vader gold dat laatste.
‘Ik hield me altijd voor,’ zei hij, ‘dat de dag waarop ik eindigde op lcoumisaria – het politiebureau –, het over zou zijn met mij.’
En dus ging hij braaf naar school en maakte hij zijn huiswerk. Goede cijfers waren het gevolg. Hij kwam op de universiteit terecht, waar hij een studie organische chemie volgde. Buiten schooltijd werkte hij ook veel. Eerst een tijdlang ’s nachts als documenteninvuller bij de douane, later als taxichauffeur. Na zijn diploma-uitreiking kon hij helaas geen baan vinden. Dit gold voor veel chemiestudenten in die tijd. De werkeloosheid in Marokko was hoog. Dus ging hij fulltime aan de slag als taxichauffeur, het beroep van zijn vader en zijn oom. Als taxichauffeur verdiende hij genoeg om zichzelf te onderhouden. Hij hield zelfs wat over. Voor iemand uit lbarrio is dat al heel wat.
Mijn vader zag een leven als dat van zijn vader echter niet zo zitten. Europa – daar hadden de jongens in l7awma het altijd over. ‘Broer Europa is de hemel op aarde, daar verdwijnen al je zorgen als sneeuw voor de zon.’

Maar nee, Europa trok hem niet. Hij was een jongen van lbled, het land Marokko. Zijn land was hem lief. Zijn neef en beste vriend Mohammed had juist wel veel zin in een verblijf in Europa. ‘Kom op, laten we kijken of we daar verder kunnen studeren!’ stelde hij herhaaldelijk voor. Uiteindelijk werd mijn vader dat Europa-gezeur zat. Hij gaf zijn neef toestemming voor hen beiden een dossier samen te stellen. Zelf was hij te druk met werken, dus spraken ze af dat Mohammed ook voor hem alle benodigde gegevens zou verzamelen en de aanvraag voor een visum zou indienen. Mijn vader zou dan de kosten betalen. Eigenlijk verwachtte mijn vader dat ze geweigerd zouden worden, maar nu was hij in ieder geval van het gezeur af. Europa trok hem niet. Hij was een jongen van lbled, zijn land was hem lief.
Na drie maanden kwam er een brief binnen. Mijn vader was aangenomen op de universiteit, maar Mohammed niet. Dit betekende automatisch dat mijn vader een visum zou krijgen. De keuze was snel gemaakt. Naar Europa gaan was de droom van mijn vaders neef, niet van mijn vader, dus zonder zijn neef zou hij al helemaal niet gaan. Zijn neef haalde hem echter over om op z’n minst een visum te regelen in Casablanca, en dit deed hij.
In de bus, terug naar Tetouan, staarde hij vertwijfeld naar zijn visum. ‘Ben jij nou dat ding waar mensen zo’n ruina – chaos – om maken? Zo’n stom boekje? Kun jij echt complete mensenlevens overhoopgooien? Waarom zijn mensen in staat een moord te begaan voor jou? Ik haat je! Kay banli nqadda3 yemmek trofa! In mijn ogen ben je niks waard!’
Zo sprak mijn vader woedend tegen zijn visum. Ook toen hij weer terug was in Tetouan bleef Mohammed hem smeken om naar België te gaan. ‘Dan heeft tenminste een van ons Europa gezien, en kun jij ons er alles over vertellen. Doe het voor l7awma a broer.’
Na lang discussiëren vertrok hij inderdaad – vijf dagen voordat zijn visum zou verlopen – naar het geweldige Europa. Via Nederland reed hij per auto naar Brussel. Daar schreef hij zich in aan de universiteit. Op dezelfde dag dat hij zijn verblijfsvergunning kreeg, keerde hij terug naar Marokko. Hij was en bleef een jongen van lbled en had enorme heimwee naar elk aspect daarvan. Toen het schooljaar echter begon, was hij vanwege zijn studie toch genoodzaakt naar België te gaan.
Als ik het hele succesverhaal van mijn vader zou vertellen, zou ik een boek nodig hebben, dus ik ga dit lange verhaal kort maken. Neef Mohammed vertrok naar Spanje om daar zijn geluk te beproeven. Omdat België hem had afgewezen, wilde hij het liever ergens anders proberen. Mijn vader leerde die zomer in Marokko mijn moeder kennen, die daar op vakantie was. Het jaar daarop trouwde hij met haar. In de islam is een relatie buiten het huwelijk namelijk uit den boze. Omdat mijn moeder haar hele leven hier in Nederland al had opgebouwd en mijn vader België toch drie keer niks vond, besloten ze hun toekomst in Nederland verder op te bouwen. Mijn vader leerde de taal, maar zijn diploma´s kregen hier een andere waardering dan verwacht. Helaas kon hij in Amsterdam en omstreken geen baan vinden in organische chemie. Met mij op komst zou hij binnenkort wel een gezin hebben om te voeden, dus ging hij op zoek naar andere mogelijkheden. In de krant zag hij een advertentie van Connexxion en dankzij wat connecties kon hij aan een opleiding tot buschauffeur beginnen. In die functie voelde hij zich echter niet op zijn plek. Daarom begon hij – inmiddels alweer jaren geleden – voor zichzelf, met een geweldig resultaat. Vandaag de dag is mijn vader een succesvolle ondernemer met veel aanzien.
Zoals ik al zei heb ik voor de details een apart boek nodig, maar waar het nu om draait, is dit succes. Mijn vader klom op vanuit lbarrio naar Zaandam. Dit is niet gemakkelijk geweest en hij heeft veel tegenslagen ondervonden, maar uiteindelijk heeft hij wel iets bereikt om trots op te zijn. Altijd als ik dit verhaal hoor, besef ik hoe goed ik het eigenlijk heb. Die lastige stappen zijn voor mij al gemaakt. Ik kan niets meer zeggen dan Alhamdulillah, dank aan Allah! – omdat ik zo dichtbij zo’n goed voorbeeld heb.
Je weet nooit waar het leven je zal brengen, maar met hard werken en vertrouwen in God komt het wel goed. Wat mijn vader heeft gedaan kan ik, maar ieder ander ook. Niets is onmogelijk.
Hartelijke groet, Oumaima
Wie voor de presentatie op 3 april Over Muren heen, een hoopvolle briefwisseling tussen Lody B. van de Kamp en Oumaima Al Abdellaou bestelt via de website van de uitgever, hoeft geen portokosten te betalen. Voor meer informatie: klik hier.