Gezegend verbreken van het vasten

Onze vrolijke multi-identiteit Mounir Samuel praat in pyjama met moslims aan de keukentafel en heeft ontdekt dat “In de islam God een abstracte onbereikbare grootheid is die men ook na de dood niet zal ontmoeten, in tegenstelling tot de god van het christendom.”

Hij vindt het godsbeeld van de islam op een of andere manier incompleet. “De god van de christenen is een relationele god. Hij daalt neer tot ons, en vraagt om een actieve relatie. In het godsbeeld van de islam is God een onzichtbare, onbereikbare god. Allah heeft dan wel 99 namen, hij manifesteert zich enkel en alleen in een afstandelijke entiteit van wiens vergeving je nooit helemaal zeker bent.”

Lezen moslims al die tijd hun Koran verkeerd:

Een God die neerdaalt tot ons en waarmee we een (inter)actieve relatie onderhouden? Het is alsof uit de islamitische overlevering wordt geciteerd:

Misschien moet Mounir een andere keukentafel zoeken om de islamitische God van de onvoorwaardelijke liefde in pyjama te ontmoeten. Allah ontmoeten na je dood is niet iets dat alleen in diep mystieke teksten van soefis’s wordt gevonden. Het staat open en bloot in Sahih Buchari in een hoofdstuk waar nota bene als titel boven staat: “Allah houdt ervan eenieder te ontmoeten die ervan houdt Hem te ontmoeten.”

Een zekere Ubâdah ibn al-Sâmit, hoorde de profeet Mohammed zeggen: “Allah houdt ervan eenieder te ontmoeten die ervan houdt Hem te ontmoeten.” Waarop Aysja zei: “Maar we hebben allemaal een hekel aan sterven.” Hij antwoordde: “Het is niet zoals jij denkt. Wanneer het moment van sterven voor de gelovige nadert, en hij of zij het bericht ontvangt van Allah’s heerlijkheid en genoegen, zal niets hem of haar meer dierbaar zijn dan hetgeen hem wacht. Hij zal ervan houden Allah te ontmoeten en Allah houdt ervan hem te ontmoeten.’ (Sahih al-Buchari, 6026).

Sommige criticasters van de islam vinden het de moeite waard sommige imams als ‘haatimam’ te bestempelen. Misschien hebben ze in sommige gevallen gelijk.

Als er haatimams bestaan, moeten er ook imams van de liefde bestaan, anders kon je de eerste soort niet onderscheiden. Bij het afscheid van de vastenmaand Ramadan is het goed zo’n imam van de liefde aan het woord te laten. Grote kans dat die ons de volgende herinnering aan de gezegende maand Ramadan geeft, die op het punt staat ons te verlaten.

De profeet Mohammed leerde ons liefde, vriendelijkheid en compassie voor
mensen. Zelf wordt hij gezien als de meeste liefhebbende, vriendelijke,
medelevende mens die moslims zich als voorbeeld kunnen wensen. De Koran zegt over de humane houding van de profeet Mohammed: ‘Met Allah’s barmhartigheid bent u zachtmoedig jegens hen, als u ruw of hartvochtig was geweest zou u hen zeker hebben verjaagd. Vergeef hen daarom en vraag vergiffenis voor hen en raadpleeg hen in wereldse zaken. Wanneer u hebt besloten over een gedragslijn, stel dan uw vertrouwen in Allah. Allah houdt van hen die op Hem vertrouwen. 1

Vooral gedurende de Ramadan liep hij over van vrijgevigheid en genade en herhaalde steeds weer: ‘Stuur nooit iemand aan jouw deur weg met lege handen! Hij ging daarin heel ver en zei: ‘Zoek mij onder de zwakken en behoeftigen, want u krijgt uw voorziening alleen maar vanwege hun aanwezigheid in uw midden.’

Tegen Aysja zei hij: يَا عَائِشَةُ إِنَّ اللَّهَ رَفِيقٌ يُحِبُّ الرِّفْقَ وَيُعْطِي عَلَى الرِّفْقِ مَا لَا يُعْطِي عَلَى الْعُنْفِ وَمَا لَا يُعْطِيعَلَى مَا سِوَاهُ  ‘O Aysja, Allah is vriendelijk en Hij houdt van vriendelijkheid. Hij beloont vriendelijkheid en geen hardvochtigheid en er is niets dat hij zo waardeert als vriendelijkheid.’ Zoals hij zei: مَنْ يُحْرَمْ الرِّفْقَ يُحْرَمْ الْخَيْر ‘Zij die vriendelijkheid missen, missen goedheid.’

De Liefdevolle, al-Wadoed, is een van Gods kwaliteiten. Hij is iemand tot Wie wij onze toevlucht en bescherming kunnen zoeken, bij Wie we troost en liefde kunnen vinden.

En zoek vergiffenis van uw Onderhouder en bekeer u tot Hem, mijn Schepper is zeker genadevol en liefderijk. 2 En Hij is de Vergevende, de Liefdevolle. 3

Hij heeft Zijn schepselen lief en Hij is eigenlijk de Enige Die de moeite waard is om lief te hebben. We houden van Zijn schepselen vanwege Hem. Er is dus sprake van een wederkerige liefde. Hij heeft onvoorwaardelijk lief en schenkt mensen het vermogen Hem lief te hebben. De goddelijke naam Al-Wadoed (de Liefdevolle) geeft aan de schepping en de schepselen inspiratie tot onbaatzuchtige liefde.

Mensen die erdoor worden geïnspireerd vinden het welzijn van anderen belangrijker dan dat van henzelf. Op z’n minst wens je anderen toe wat je voor jezelf wenst:

‘U zult geen belangeloze goedheid bereiken totdat u met anderen deelt waarvan u veel houdt.’ Aan het eind van een aantal koranverzen verklaart God van mensen te houden en noemt de kwaliteiten die Hij in hen zoekt: God heeft de godbewusten lief. 4 De godbewusten zijn zij die in voorspoed en tegenspoed wel doen, en zij die hun drift en kwaadheid beheersen en mensen vergeven: God heeft hen lief die goed doen! 5 En God heeft de geduldigen lief. 6

Op veel plaatsen in de Koran wordt ook duidelijk gemaakt wie het zijn die God niet lief heeft. God heeft de overtreders, de onrechtvaardigen, de extremisten niet lief. 7 

De profeet werd geboden recht te spreken tussen moslims en niet-moslims in rechtvaardigheid, want: God heeft de rechtvaardigen lief. 8

De relatie met de Schepper is op liefde gebaseerd:

O gelovigen, laat degene onder u die van plan is zich van zijn godsdienst af te wenden weten dat God dan een ander volk zal voortbrengen dat Hij zal liefhebben en dat Hem zal liefhebben. 9 

Ook moslims strijden onderling: maar indien een van de vechtende partijen op zijn dwaling terugkomt:

Sluit dan een rechtvaardige vrede en behandelt hen billijk. God heeft de rechtvaardigen lief. 10

Hij die lief heeft zal liefde tegenkomen en Gods genade smaken. De profeet heeft hierover gezegd: ‘De Barmhartige bewijst Zijn barmhartigheid aan de barmhartigen. Wees daarom genadig voor hen hier op aarde opdat zij in de hemel jou genadig zijn.’ 11 

Het kost geen moeite om van het goede van deze wereld te houden. Om te kunnen houden van wat onze zintuigen streelt hebben we geen hoge opleiding, sterk ethisch besef, of goddelijke leiding nodig. We doen het zo wel, met of zonder dankbaarheid achteraf. Maar om Hem, de bron van al die genietingen, lief te kunnen hebben is, naast de van nature aanwezige liefde, intelligentie en goddelijke inspiratie nodig.

Allah heeft in uw harten liefde voor het geloof als een sieraad gemaakt… 12

Menselijke liefde of zelfs de liefde van de profeet is volgens de Koran niet in staat mensen tot geloof te brengen:

U kunt wie u lief hebt niet leiden, maar God leidt wie Hij wil; en Hij kent hen het best die zich willen laten leiden. 13

Daarom laat de Schepper Zijn profeet zeggen: Indien u God lief hebt volg dan mij, dan zal God u liefhebben. 14

‘En het behoort tot Zijn tekenen dat Hij uit uw midden echtgenoten voor u schiep, opdat u rust in elkaar moge vinden. En Hij heeft liefde en tederheid tussen u gekweekt.’ 15

Genegenheid vormt de basis voor al wat is. Alles komt voort uit liefde. Genegenheid betekent: neigen tot, buigen voor de ander in liefde. Dat is wederzijds. Liefde is de kern van de relatie tussen God en de mens. Anders was er geen relatie mogelijk. In die liefde eist Hij bijna onverdeelde aandacht wanneer Hij in de koran zegt:

Er zijn mensen die voorwerpen van liefde nemen en hen liefhebben zoals ze God horen lief te hebben. Mensen die geloven zijn sterker in hun liefde voor God. 16

Dit is een visie op liefde die ook doorklinkt in de woorden van de profeet Suleiman in de Koran:

Ik hou ervan het goede lief te hebben omdat het mij aan (de liefde van) mijn Heer herinnert. 17

Al het bestaande is uit liefde geschapen. In een heilige overlevering zegt God: Ik was een verborgen schat. Ik hield ervan Mijzelf bekend te maken. Ik schiep de schepping opdat men Mij zou leren kennen. 18

De Schepper wilde gekend worden opdat elke atoom in het heelal van Zijn liefde zou kunnen getuigen. Zonder warmte en genegenheid is leven niet mogelijk. Liefde roept liefde op.

Ied Mubarak!