Plotseling herinnerde men zich weer dat meerdere partijen aan het verrechtsen, ofwel aan het ‘verwildersen’ waren. Men besefte dat de conservatieve tweeling aan de formatietafel, VVD en CDA, niet zoveel verschilden van de PVV als het gaat om ideeën over de islam, immigratie en de nationale identiteit. Beide partijen hebben de afgelopen jaren op deze thema’s duidelijk rechtse standpunten ingenomen.

Ze zijn feller in hun woordgebruik en strenger in hun beleidsvoorstellen en zorgen daarmee keer op keer voor onrust in het publieke debat. Ze schromen minder vaak om van hart een moordkuil te maken. “Ze zijn als Wilders, er is geen verschil. Ja, de een doet alsof hij een brave christen is, de ander schaterlacht alles weg, maar in essentie is er geen verschil” schreef publicist Hassnae Bouazza .

Soorten populisme

Toen Rutte in verkiezingstijd alle Nederlanders opriep het domino-effect van het ‘slechte soort’ populisme te stoppen – verwijzend naar de PVV – kreeg hij gezien de omstandigheden verklaarbaar veel stemmen. Rutte heeft de afgelopen jaren veel van zijn eigen populistische kant laten zien, maar dat was dan het ‘goede soort populisme’ en daarom zag men liever hem voor de derde keer als premier in plaats van Wilders. Een liberaal aan het populistische roer is immers voorspelbaarder dan een Wilders als kapitein.

Maar ‘het populistische gevaar’ is met Rutte als premier nog geen verleden tijd. In een klimaat waarin polarisatie iedere dag toeneemt houdt de premier vol dat het niet zijn taak is om dit tegen te gaan. Anderzijds doet hij uitvoerig mee aan het publieke debat over Nederlandse normen en waarden. Dat was immers de vraag die ons bezighield in maart: Wat is de maatstaf voor het Nederlanderschap?

Verkiezingen zijn alomvattend referenda geworden voor wie we willen zijn, als individu, als natie maar ook als maatschappij. Waar staat Nederland voor? In het middelpunt van dit publieke debat, staan de moslim, de nieuweling, de vluchteling en/of de Nederlander met een niet-Westerse achtergrond. Wijzend naar deze groepen zoeken politici en ‘bezorgde burgers’ naar een antwoord op de vraag hoe de ideale Nederlander juist niét moet zijn. Het is een gênante vertoning.

Nu zitten de VVD, CDA, ChristenUnie en D66 aan de formatietafel. Inmiddels hebben discussies over de loyaliteit van deze vreemde groep Nederlanders geleid tot het voorstel om het Wilhelmus te verplichten op scholen. Het volkslied is immers een belangrijk element in het bouwen van een nationale identiteit.

Verwarrende tijden

“We moeten oppassen dat onze traditie en cultuur niet verwateren”, zei Buma tijdens de jaarlijkse Schoo-lezing, die hij de titel ‘verwarde tijden’ gaf. Het zijn inderdaad moeilijke tijden, maar het CDA verwart vooral zichzelf. We zijn volgens Buma verward omdat we onderweg naar ons ‘volmaakte Nederland’ van het pad zijn geslingerd. Dat klinkt serieus alsof er een morele revolutie aan de gang was tot iemand (de immigrant?) opeens langs kwam om het feest te verstoren.

“Onze gemeenschap, onze identiteit, het gevoel thuis en geborgen te zijn is ons ontnomen.” Hij benoemde het net niet, maar de nieuwkomer en de Islam hebben hier natuurlijk voor gezorgd natuurlijk. Die malle vreemdelingen hebben ons alles afgepakt. Iemand twitterde: “Als je door 5% moslims en 1,5 % vluchtelingen je identiteit al kwijtraakt, wat stelt die dan voor?”

Pechtold

Goed, ik ben vooral benieuwd naar de houding van D66 leider Alexander Pechtold. Van zijn wens om GroenLinks te betrekken in het kabinet moest hij gauw afzien. Hij lijkt het nu moeilijk te hebben tijdens de formatie, maar ik heb hem nog niet horen klagen. Hij zei eerder hemel en aarde bewogen te hebben voor een kabinet met GroenLinks en vindt het teleurstellend dat ze er niet uitkwamen.

Nu dat niet is gelukt vraag ik me af of Pechtold die progressieve, overtuigde strijd voortzet nu hij er alleen voor staat tussen de conservatieven. Als er nog iets kan veranderen aan de mentaliteit van dit nieuwe kabinet, dan lukt dat alleen met de aanwezigheid van Pechtold. Hoe lang houden ze het vol? Ik wens de mannen succes met het vinden van hun identiteit.

Iffet Subasi

Iffet Subasi

Journalist

Iffet Subasi woont in Spijkenisse maar is een trouwe Rotterdammer. Ze werkt als freelance journalist, soms als redacteur en soms als …
Profiel-pagina
Al één reactie — praat mee.