Aan het Ortameer in Noord-Italië vind je een heuvel vol oude bomen met 20 kapellen, gewijd aan Franciscus van Assisi, die leefde in de 13e eeuw. Daar, op deze Sacro Monte (er zijn negen Sacri Monti), wordt zijn levensverhaal verteld aan de hand van fresco’s en beelden. De bouwgeschiedenis loopt van 1591 tot 1795. Elke kapel bevat een tableau vivant, waarin een moment uit het leven van Franciscus wordt uitgebeeld. Het is een bijzondere ervaring om daar van kapel naar kapel te wandelen.
De derde dag van mijn verblijf is het zwaar bewolkt en over het meer hangen laag de donkere wolken. Niet direct aangenaam weer, maar wanneer ik tussen de kapellen loop is het heel stil, afgezien van een blad dat hier en daar ritselend omlaag valt. Bij de eerste kapel waar ik binnenkijk, zie ik alleen vage gestalten. Is het een schildering van Franciscus met beelden ervoor? Er is weinig licht in de kapel, behalve wat van buiten door de kleine vensters valt. Wat jammer, ik kan weinig onderscheiden.
Langzaam loop ik naar de volgende kapel. Terwijl ik naar binnen kijk verandert er iets: het licht. Een zonnestraal breekt door het wolkendek en schijnt precies door het kleine raampje op het tafereel voor mij. Heel even licht een deel van deze kapel op: de man die zijn paard bestijgt wordt belicht maar ook het omhoog gerichte hoofd van de doodzieke Franciscus die op zijn ezel onderweg is naar het klooster van Clara. Door die plotselinge lichtval wordt mijn aandacht naar het centrum van het gebeuren getrokken. Ik moet denken aan de overleden zanger en tekstschrijver Leonard Cohen. In ’the Anthem’, een van zijn bijzondere en bekende liedteksten, staat het volgende:
‘There is a crack in everything
That’s how the light gets in.’
Je kunt dat als volgt vertalen: ‘Er is een barst in alles, zo komt het licht erin.’ Dus hoe donker het ook is, er is of ontstaat altijd wel ergens een barst of een kier waardoor het licht naar binnen komt. Dus zelfs in moeilijke tijden is het donker, het duister is niet perfect. Het licht vindt altijd wel een uitweg. Je kunt het ook andersom interpreteren: niets is volmaakt, geen ding, geen mens. Je loopt altijd wel een krasje op, maar juist die onregelmatigheid, die beschadiging is niet erg. Het maakt dat er iets anders kan gebeuren, dat er nieuw licht kan komen, bijvoorbeeld een nieuwe ontwikkeling in je leven. De barst of beschadiging, die je als mens met je meedraagt, vormt zich misschien juist om tot een aanvulling in je leven. Het zijn jouw tekens van verandering, de momenten waarop nieuw licht ontstond, een idee, een besluit of een nieuw voornemen voor jezelf of voor de samenleving. Het licht valt telkens anders …
