‘Egidius, waer bestu bleven, mi lanct na die gheselle mijn’, zo begint een oud lied uit het Gruuthusehandschrift (1400). Dat lied gaat over een tijdeloos verlangen. Nu het jaar toch zijn vertrouwde gang gaat, de maand maart in, op weg naar de lente, kun je in de situatie waar we in zitten de vraag stellen: waar verlang je naar, waar verlangen wij nu naar?
Het verlangen wordt vaak bepaald door het heden, door onvrede of ongelukkig zijn met een huidige situatie. Anderzijds verwijst verlangen soms naar gewoontes uit het verleden, bijvoorbeeld de jaarlijkse familiedag houden of naar een mooi muziekfestival gaan, zoals in 2019. Dat verlangen zou je een vorm van heimwee kunnen noemen, terugverlangen naar iets. Soms gaat die idealisering van het verleden te ver en geeft het een angst weer voor het altijd veranderende heden, zoals je bij sommige politieke partijen kunt zien.
Maar verlangen heeft ook een open verbinding naar de toekomst: het vinden van je grote liefde, een goede baan of onbezorgd op reis naar ergens… Dit verlangen wijst op iets dat mogelijk is, dat kan gebeuren, ooit. Ook daarin kun je je verliezen, teleurgesteld raken en de mogelijkheden van heden niet meer zien. Toch merk je uit allerlei interviews dat mensen in deze tijd onverwacht ook iets nieuws ontdekken: de druk van alsmaar doorgaan houdt op, ze worden op zichzelf teruggeworpen en raken verdwaald in hun eigen donkerte of grote stilte. Dat hoeft niet per se negatief te zijn.
In zijn boek Noodzakelijke gesprekken gaat Mounir Samuel onder andere in gesprek met Meral Polat (van onder andere Wijksafari’s en De luizenmoeder), wiens theatervoorstellingen ineens ophielden. Zij besloot: ‘If you can’t go outside, go inside’ en ze ontdekte toen: ‘… hoe waardevol, vruchtbaar, inspirerend en vooral ook hoe menselijk die donkerte is. Dat die echt de ruimte moet krijgen…’ Ook anderen geven toe dat ze veel moeite hadden met de omslag naar alleen (thuis) zijn. Of anders gezegd: in het nu te zijn. En wat kun je dan ontdekken?
Veraf of heel dichtbij?
Als alles anders zal zijn,
als de lang verwachte toekomst is gekomen,
als je eindelijk voorbij die grens
op de plaats zal komen,
waar je aldoor wenst te zijn,
kijk dan naar beneden,
naar wat er… ál die tijd
voor je voeten lag,
misschien wel geluk:
dat ligt vaak – zonder dat je het beseft –
aldoor voor het oprapen… (FD)
Je zou je kunnen af vragen aan welke elementen uit jouw verlangen je nu al kunt gaan werken. Dan blijkt soms dat het verlangen zelf werkt als een drijvende kracht naar de toekomst, als motor voor verandering. Een verandering die jou misschien op een nieuwe open manier naar jezelf in dit heden laat kijken, naar de mogelijkheden en de uitdagingen, die in de toekomst positief kunnen uitwerken.
