Dat lernen gebeurt meestal gezamenlijk en geeft zo aanleiding tot levendige discussies zoals ook in de film Yentl te zien is, waarin een jong meisje (Barbra Streisand), verkleed als jongen, lid wordt van de Yeshiva (school). Door de dialogisch wijze van studeren kunnen deze teksten steeds opnieuw leiden tot nieuwe inzichten met medeneming van wat al ooit gezegd is.
Door de eeuwen heen zijn deze oude Bijbelteksten zoals veel andere heilige teksten door mensen gebeden, gezongen, geroepen en uitgeschreeuwd. Een roep om hulp bij de gebeurtenissen die de kwetsbare mens dikwijls te boven gaan. Papierkunstenaar Annita Smit maakte vorig jaar met duizenden golvende bijbelbladen een kunstwerk in de Maartenskerk (Zaltbommel) dat metershoog oprees naar het plafond van de kerk. Misschien te lezen als een roep om hulp, om aandacht, de hoogte in. De titel was Bladeren naar de hemel.
Lopend door haar huidige dubbeltentoonstelling in de Kloosterkerk en in het Eschermuseum (Den Haag) bekijk ik haar nieuwe werk, ook nu gemaakt van (vaak gerecycled) bijbelpapier. Zichtbaar in de esthetisch verstilde kunstwerken ontvouwen zich stukjes Bijbeltekst in allerlei talen, soms notenbalken uit een liedboek. Eeuwenoude teksten opnieuw geplooid in nieuwe vormen, cirkelend, uitwaaierend, plat of bolvormig. Elk stukje tekst is met de hand gevouwen, gekleurd en ingeplakt. ‘Monnikenwerk met engelengeduld’, zo werd het werk bij de opening gekenschetst.
Met wisselend licht valt telkens het accent ergens anders en lijken sommige werken te bewegen. De vijf bijzondere gedichten van Babs Gons, Mustafa Stitu, Marjolein van Heemstra, Iduna Paalman en Gershwin Bonevacia, speciaal voor deze gelegenheid geschreven, bieden mogelijkheden tot een spannende dialoog tussen taal en beeld. Babs Gons schreef in haar gedicht: als ik mijn tijdelijkheid/ naast jouw tijdelijkheid leg/hebben we twee keer zoveel/hart… Deze gedichten zijn samen met het interessante essay, dat Joke J. Hermsen bij de tentoonstelling schreef, afgedrukt in een kleine publicatie, natuurlijk op dun bijbelpapier.
Wie het werk van Annita Smit volgt ziet dat de kunstenares zich nu opnieuw ontplooid heeft: haar vormentaal opent zich in deze tentoonstelling letterlijk naar de beschouwer en biedt mogelijkheden tot een dieper in-zicht in het kunstwerk, tot het zoeken naar betekenis voor wie zich laat raken en de tijd neemt er echt bij stil te staan. Tijd en eeuwigheid, poëzie in beeld en woord heet deze tentoonstelling van het Bijbels Museum en dat is heel toepasselijk. Telkens opnieuw en ook hier, nodigen teksten en beelden ons uit om ons leven tegen de achtergrond van tijd (tijdelijkheid) en eeuwigheid te bezien en opnieuw te overdenken.
Voor wie nu geen kans ziet te gaan naar de Kloosterkerk en het Eschermuseum in Den Haag (1 juli-19 september 2021): deze expositie gaat in oktober naar het Kronamuseum in Uden, vervolgens naar Ter Apel en volgend jaar naar The Circle op de Zuidas.
