Maar wie nu bij bezetting het beeld krijgt van opgewonden toestanden hier, stemverheffing en geweld, heeft het mis. Slechts heel af en toe is er sprake van opwinding en enig geweld. Het was juist vanwege het gebruik van geweld door de politie (wat heet, het ging om een beetje pepperspray en traangas, waarvan we bij een gemiddelde voetbalwedstrijd in de Arena niet op kijken) dat de studenten massaal steun kregen van de bevolking van Hong Kong. Dit was een brug te ver, traangas tegen studenten inzetten? Nee! Niet in Hong Kong! was en is het algemeen gevoel. De regering zal niet zo snel meer opdracht geven geweld te gebruiken. Die wil de vingers niet meer branden. En de studenten lijken voorlopig niet van plan op te stappen en zo duurt de patstelling waarin Hong Kong verkeert, voort.
Lopend tussen de tentjes raak ik iedere keer weer onder de indruk van de rust en vrede die er heerst. Men leest, praat en studeert, bidt in de daartoe ingerichte christelijke of boeddhistische tenten, onderhoudt kleine ter plekke aangelegde tuintjes, houdt de leefomgeving fris en schoon, slaapt, eet en is bezig met allerlei kunstzinnige uitingen. Origami, veelal gele parapluutjes in soorten en maten, kunstwerken van gerecycled plastic, papier en karton, de creativiteit kent geen grenzen. Sinds kort (het wordt nu echt kouder) maakt men ook matrasjes en dekens van oude T-shirts die, na een oproep van de studenten, in grote hoeveelheden aangeleverd worden. Natuurlijk zijn er incidenten en schermutselingen en natuurlijk is er onenigheid over kleine en grote vragen, zoals de vraag: “Hoe nu verder?”, maar karakteristiek voor de paraplubeweging is nog steeds geweldloosheid.
Zelfs toen eerder deze week barricades op bevel van de rechter verwijderd moesten worden. Ik was erbij en zag hoe deurwaarders met de gerechtelijke uitspraak letterlijk in de hand precies het gebied bepaalden dat volgens de uitspraak ontruimd diende te worden. Het ging maar om een zeer beperkt stukje bezet gebied. ‘Toevallig’ net het stukje dat naar de parkeergarage van het regeringsgebouw leidt, die daardoor voor auto’s onbereikbaar geworden was. Nauwkeurig werd bemeten hoeveel meter naar links en hoeveel meter naar rechts er barricades vrij gemaakt moest worden volgens de uitspraak en daar gingen ze. Netjes weggedragen naar een klaarstaande vrachtwagen. Geen onvertogen woord. Even, toen scholierenleider, Joshua Wong om nadere uitleg van de gerechtelijke uitspraak vroeg werd gescandeerd: ‘leg uit, leg uit’, maar daarna keerde de vrede weer. Die nacht was er meer gedoe. Er werd een raam ingeslagen van het parlementsgebouw. Iedereen was ontzet, ook de studenten. Het bleek te gaan om een actie van een bijna uitgestorven radicale splinterbeweging. Boze stemmen beweren dat die in opdracht van de Communistische Partij China opereerde. Het was de bedoeling de weg voor de studenten vrij te maken om het parlementsgebouw te binnen te dringen via het kapotte raam en de boel ook binnen te bezetten, maar die voelden daar niets voor. Ze bleven rustig in en bij hun tentjes.
Ik zie met bewondering en verwondering hoe zelfs nu, na bijna acht weken met z’n honderden dicht op elkaar kamperen op een plek die geen camping is, deze rust en vrede gehandhaafd blijft. Ook van de zijde van de buurtbewoners, bankiers en winkeliers, bij wie toch echt, begrijpelijk, de irritatie verder begint op te lopen. Zelden gaat het hard tegen hard, men zoekt de uitweg in het aanspannen van rechtszaken en blijft respectvol naar elkaar.
Hong Kong people zijn van nature uiterst ordentelijke mensen. In de metro is het verboden te eten en te drinken. Niemand doet het. En in het zwembad hangen bordjes met het vriendelijk verzoek bij het baantjes trekken linksom te keren en niemand haalt het in zijn hoofd rechtsom te keren. Als je je portemonnee in een taxi laat liggen, wordt die door de volgende klant netjes thuisbezorgd en zelfs als je vergeet jouw geld uit de pinautomaat mee te nemen is er niemand die denkt: “Ha! dat pak ik even mee”. Nee, dat geld vind je, keurig in een envelopje, uren later terug bij de balie. Hier in Hong Kong heeft men, uiteraard uitzonderingen daar gelaten, een diepgeworteld respect voor andermans bezittingen en andermans lichaam. Daar kom je niet aan en dat is een vanzelfsprekendheid. Ook tegenover mensen die een andere overtuiging, uiterlijk of ideeën hebben, reageert men in het algemeen kritiekloos. Dat geldt in mindere mate voor ‘mainland’ Chinezen. Die moeten het vaak ontgelden, met hun, naar Hong Kongse begrippen ‘onfatsoenlijke’ manieren. In die kritiekloosheid zit wellicht een bepaalde mate van onverschilligheid en misschien zelfs wel van armoede: gebrek aan ervaring met het debat, met discussiëren en argumenteren.
Hoe dan ook, de vreedzame manier waarop hier al weken lang geprotesteerd wordt vind ik indrukwekkend. De innerlijke beschaving die bij deze stad lijkt te horen, is door Occupy nog scherper zichtbaar geworden. Op de vraag of deze houding het gevolg is van Britse of Chinese heerschappij, kon niemand mij een antwoord geven. Duidelijk is wel dat opvoeding, het voorbeeld van (groot)ouders hierin, van fundamenteel belang is.
Daar moest ik aan denken toen ik las over de rellen bij de intocht van Sinterklaas in Gouda, en het afschrikwekkende, walgelijke en racistische gescheld over en weer op Facebook en Twitter. Geen enkel respect voor de medemens, geen bereidheid te luisteren naar elkaar, laat staan je in te leven in een ander of die serieus te nemen in haar of zijn gevoelens. Zo, op afstand kijkend naar wat er Nederland gebeurt en van dichtbij naar het geweldloze en vredelievende verzet van de studenten hier, krijg ik de indruk dat er iets heel erg mis is gegaan, of aan het gaan is, in Nederland, als we het hebben over innerlijke beschaving en respect.
Wat dat betreft kan men in Nederland nog heel wat van de Hong Kong people leren.
