Zoals wel vaker het geval is bij de Nederlandse aanpak van vervreemding, radicalisering en terrorisme, is mijn primaire reactie: wéér een aanpak die ongrondwettelijk en visieloos is met betrekking tot de islamitische gemeenschap.

Politiek en overheid bewegen al jarenlang als een olifant binnen een islamitische porseleinen kast. Veelal hebben zij (on-)bewust geen oog voor schade die zij met hun aanpak aanrichten. Niet alleen groeit het wantrouwen naar de overheid onder Islamitische-Nederlanders en organisaties, ook de polarisatie tussen bevolkingsgroepen groeit. Zowel politiek als overheid werken helaas de vervreemding van de islamitische gemeenschappen eerder in de hand dan dat zij een vruchtbare en wederkerige relatie met hen opbouwt.

Zelfkritiek

Er zit echter ook een andere kant aan het verhaal, namelijk die van de islamitische gemeenschappen zelf. Hoe denken zij zelf over hun eigen positie in de Nederlandse samenleving en worteling in de Nederlandse maatschappij? Hoe hebben zij hun eigen zelfkritisch- en reinigend vermogen georganiseerd?

In mijn optiek was het de afgelopen jaren kenmerkend dat de islamitische gemeenschappen, en de daarbij behorende organisaties en instellingen, te vaak reactief zijn geweest op actualiteiten en ontwikkelingen binnen hun eigen gemeenschappen. Daarom zijn ze keer op keer geconfronteerd met overheidsbemoeienis.

De tijd van enkel bezig willen zijn met het uitoefen van religie is al lange tijd voorbij. De worteling van de islam, Islamitische-Nederlanders en organisaties is nu reeds decennia gaande.

Bij deze worteling horen maatschappelijke thema’s als rituele slacht, godsdienstonderwijs, imamopleidingen, moskeeonderwijs, islamitische huwelijk, besnijdenis, hoofdoek- en niqab-verbod, moslimdiscriminatie, moslimhaat en islamofobie, veiligheid moskeeën, vervreemding en radicalisering van Islamitische-Nederlanders, extremistische predikers, ongewenste buitenlandfinanciering, salafismeverbod, maatschappelijke spanningen en sociale stabiliteit, transnationale samenwerking en kennisuitwisseling met islamitische landen (van herkomst), interreligieus en intercultureel samenwerken- en leven en beeldvorming in de maatschappij en media.

EO-Tijs-Fawaz
Hoe om te gaan met radicale imams? Beeld door: NPO/EO

Kwaliteitsmanagement

Op al deze thema’s worden de islamitische gemeenschappen bevraagd: door de politiek, door de overheid, door de media en door de gewone burger op straat. In welke mate bevraagt de gemeenschap zichzelf? Ja er zijn goed georganiseerde koepelorganisaties, maar er is nog geen eenduidigheid. Er is heel veel diversiteit binnen de georganiseerde verbanden en overal wordt op een andere manier gekeken naar kwaliteit en zijn de ‘checks en balances’ anders vormgegeven. Het zou kunnen helpen om te kijken hoe het bedrijfsleven en andere beroepsgroepen als advocaten en artsen dit hebben vormgegeven.

Ook zijn er verschillende ‘good practices’ binnen de religieuze gemeenschappen over hoe zij tot goed bestuur komen. Zo ook in de islamitische gemeenschappen. Denk hierbij aan de ANBI-status van de SICN (Suleymanci-beweging) of de manier waarop ISN hun interne audits georganiseerd heeft met betrekking tot het toetsen van aangesloten moskeeorganisaties op het gebied van kwalitatief en verantwoord besturen.

Door bestaande kennis en kunde binnen de religieuze en islamitische gemeenschappen en uit het bedrijfsleven te combineren, zien wij grote mogelijkheden op gebied van Religieus Verantwoord Besturen. Belangrijke voorwaarde hierin is de bereidheid kennis te delen, tot zich te nemen en zich onderling aan zo’n keurmerk te conformeren.

Vanuit IZI Solutions pleiten wij voor een kwaliteitsmanagementsysteem en/of normering gericht op Religieus Verantwoord Besturen. De religieuze organisaties, dus ook de islamitische koepelorganisaties, formuleren dan onderling een visie op de manier waarop zij hun organisaties inrichten, besturen benoemen, zichzelf financieren, transparant zijn naar hun achterban, kwantitatief en kwalitatief bedrijfsvoeren, hoe zij hun opleidingen vormgeven, et cetera.

Verantwoord besturen

Hierbij past dus ook een register voor religieuze professionals – met daarbij behorende criteria waar imams in Nederland nu en over 10 jaar aan moeten voldoen, inclusief een ethische en professionele gedragscode.

Kwaliteitsmanagement en het verder professionaliseren van de eigen achterban, bestaande uit moskeeorganisaties en burgers, stimuleert het zelfkritisch- en reinigend vermogen van de islamitische gemeenschappen en versterkt hun maatschappelijke positie.

In onze utopische wereld geldt dit natuurlijk voor alle religieuze gemeenschappen van Nederland. Ik ben voor een register voor ‘religieuze professionals’ vanuit alle geloven. Daar kan ook een specifieke ‘code of conduct’ (gedragscode) bij horen met bijbehorende kwaliteitseisen voor de religieuze professionals. Net zoals voor artsen en advocaten geldt.

Men kan ook eisen stellen aan religieuze organisaties in het algemeen, om zo professionalisering en meer interne kritiek te stimuleren. Denk aan eisen over de manier waarop die organisaties bestuurd en gefinancierd worden bijvoorbeeld en over kwalitatieve criteria waar ze aan moeten voldoen. Het zorgt voor duidelijkheid en transparantie en vanuit dat vertrekpunt is het gesprek met politici, beleidsmakers en burgers nuchter en neutraal te voeren.

 

Cemil Yilmaz (2)

Cemil Yilmaz

Sociaal wetenschapper

Cemil Yilmaz is geboren in ‘Tukkerland’ (Enschede) en heeft Arabische en Turkse roots. Als sociaal wetenschapper en sociaal …
Profiel-pagina
Al 8 reacties — praat mee.