Dus ik mag misschien zeggen dat ik je ken.. dat ik je heb gekend. En dat is heel iets anders dan wat er nu – door het journaille over je wordt geschreven en over je wordt gezegd. De dingen die over je worden geschreven en gezegd komen van mensen die je absoluut niet hebben gekend. De leugen regeert over jou. Daarom ben ik blij dat ik in de aula van begraafplaats Westduin Ockenburg het volgende over jou heb mogen zeggen.
Altijd als Abdullah een kamer binnen kwam, kwam er rust binnen. Hij had innerlijke rust, dat hebben niet veel mensen, ook de helft van de moslims bestaat uit zenuwlijers. Abdullah was rustig. Als hij binnenkwam was er aanwezigheid, of ‘huzur’. Dit betekent dat je van binnen een soort evenwicht hebt bereikt. Dat je in de wereld maar niet van de wereld bent.
Abdullah was een figuur van de dialoog. Hij ging het gesprek aan met gelovigen van alle soorten; van alle religies en van alle kleuren en geuren. Dat komt omdat hij binnen de uiterlijkheden van religie de kern kon ontdekken, de abstractie van geloof. Hij kon herkennen dat iemand geloofde, wat ook zijn uiterlijke ceremoniën en rituelen waren. En dat maakte hem een ideale dialoogfiguur. Die eenvoud van binnen kunnen komen in de ander, dat hebben niet veel mensen. Die eenvoud van de empathie, van je kunnen verplaatsen in wat een ander voelt, maakt hem geschikt voor geestelijk verzorger. Hij had een ontroerende persoonlijkheid en velen van ons hebben het van dichtbij meegemaakt, Abdullah kon iets van geloof overbrengen.
Hij vertelde een aardige anekdote. Iemand kwam naar de ruimte van de geestelijke verzorging in Parnassia voor een gesprek en Abdullah was er nog niet. De patiënt vroeg aan een katholieke geestelijk verzorger die daar rondliep, ‘Waar is Allah?’ Abdullah was voor hem Allah.
Natuurlijk was het een psychiatrische patiënt. Maar dat betekent dus dat iemand met zijn aanwezigheid Allah’s aanwezigheid voelbaar kan maken. Dat is eigenlijk onze opdracht. Dat wil zeggen, de opdracht van mensen die zich bezighouden met de spiritualiteit van de Islam en zichzelf soefi noemen… Abdullah was een soefi. En hij was op weg om steeds beter te worden. Hij werkte aan zijn eigen verbetering, en ging de botsing aan als hij iets niet begreep. Ook durfde hij op zijn standpunten terug te komen. En opnieuw te gaan kijken hoe het eigenlijk echt zat. Dat is belangrijk want als wij twee stappen vooruit doen, denken we dat we er al zijn.
En dan nu over hem zeggen dat hij zijn diploma niet had gehaald. Daarover kan ik zeggen: Abdullah, je was inderdaad pionier in de praktijk van de moslim geestelijk verzorging en helemaal op je plaats in de psychiatrie. Je zag (en ziet nog vaak) gebeuren dat opleiding en diploma niet de enige criteria zijn. Sommige met diploma beladen geestelijken zijn in de praktijk lichtgewichten en andersom blinken ongediplomeerde natuurtalenten uit.
Abdullah was de eerste moslim geestelijk verzorger die participeerde in de klinische pastorale vorming. Aan die KPV-training deden tot dan toe alleen RK en PC-geestelijk verzorgers mee en sporadisch een humanist. De ‘magie’ had hij al. Hij vond zijn weg, het verhaal kwam uit z’n hart. Hij had uiteindelijk jarenlange werkervaring als geestelijk verzorger, voltooide de klinische pastorale vorming en had dus recht op Erkenning Verworven Competenties (EVC).[i]
Desondanks hebben een aantal mensen – en daar hoor ik bij – hem afgeraden om teveel in de media te verschijnen en kijk hoe de media nu terugslaan. Je zou toch denken dat er een waarde als algemene beschaving bestaat, die zelfs journalisten ervan weerhoudt vuil over iemand uit te storten, die op zo’n brute wijze uit het leven is gerukt. Maar nee, de journalistieke luiheid op het gebied van gedegen onderzoek viert hoogtij.
Misschien kunnen sommige mensen zich nog herinneren dat hij een speech hield in de Domkerk in Utrecht met die stralende tulband van hem op. De koninklijke familie zat daar, iedereen zat daar. En hij mocht dat doen. Alsof een lichtstraal uit de hemel kwam en hem liet spreken zoals hij sprak. Allah schonk hem zijn momentum. Dat is een enorme verrijking voor de luisteraars als ze beseffen waar ze naar luisteren.
Abdullah was op weg, zoals wij allemaal op weg zijn. Zoals we hier bij elkaar zitten, is er niemand van ons zondeloos, foutloos. Er bestaan geen foutloze mensen.. Maar op het moment dat er niemand was om namens de islam iets te zeggen, in een kerk, in een synagoge, of een tempel, was hij er en daar kunnen we alleen maar dankbaar voor zijn. Hij herkende iets van het geloofsgebeuren wat daar plaats vond.
De meeste moslims zouden hun schouders ophalen en absoluut niet naar binnen willen. Dat is een soort durf waarmee hij over geloof durfde te spreken, te midden van anders gelovigen, dat doet niet iedereen. En dat je dan ook kunt begrijpen hoe die ander in zijn geloof zit en welke moeilijkheden die heeft met zijn geloof. En dat je misschien vanuit de islam iets kunt aanreiken van een diep gevoel, een medegevoel, en iemand denkt dan ‘hij begrijpt mij.. hoe kan het bestaan… hij begrijpt me…’ Dat is dan zo’n prachtig moment waarop Abdullah mensen bij de hand kon nemen.
Abdullah had, zeker gezien zijn leeftijd, nog veel kunnen betekenen voor de begeleiding van moslims met geestelijke problemen en alles wat aankleeft aan integratiekwesties.
We herdenken Abdullah als iemand met de eigenschap om iets te doen wat het hart raakt. Dat is het belangrijkste wat je kunt doen in je leven; iets ten goede doen wat een ander in zijn hart raakt.
Abdullah heeft vanuit zijn hart gewerkt, moge Allah dat daarom verlichten. Hij heeft het verdiend. Moge het koranvers Allah is het licht van hemel en aarde, ‘zich manifesteren in Abdullah’s graf.
Dat vrede van de Eeuwige over en met hem mag zijn.
Voetnoten:
[i] https://www.perssupport.nl/persbericht/72527/oud-imam-abdullah-haselhoef-gerehabiliteerd
Eigenlijk kun je toch geen “nep-imam” zijn?
Uitgaande van het gelijkheidsbeginsel in de islam kan iedereen die de basisprincipes van islam kent en toepast, de salaat kan zeggen en tot de oema behoort toch voorgaan?
Zo was het in ieder geval oorspronkelijk wel binnen de soenitische stroming.
Als die voorganger dan ook nog een empathisch mens is…
Valse leraren bestaan wel degelijk. Imam is geen beschermde titel en ieder die als leraar gezien wordt, kan ermee aangeduid worden, maar het staat buiten kijf dat valse leer bestaat. Dat gebeurt soms opzettelijk en soms onbedoeld. Vooral wanneer dat met regelmaat aan de orde is, kan gesproken worden over een nep-imam. Ik wil hiermee niets zeggen over hier genoemde personen, maar dit principe lijkt me duidelijk.
Het gelijkheidsbeginsel waar u over spreekt, is mij onbekend. In Islam zijn alle mensen niet gelijk. Een dag des oordeels zou zinloos zijn, als dat wel zo was, en in de Quran wordt vrij letterlijk gewezen op het feit, dat verschillende mensen niet aan elkaar gelijk zijn. U heeft wel gelijk dat wie aan de genoemde voorwaarden voldoet, kan voorgaan in gebed, maar dat maakt het niet om het eender wie er voorgaat in een groter gezelschap. Er zullen verschillen tussen de aanwezigen zijn en die bepalen wie de voorkeur genieten om voor te gaan. We zijn niet gelijk, maar we kunnen wel aan onszelf werken.
Van Klei:
U uit zich bijzonder genuanceerd. Ik onderschrijf wat u stelt.
Met het gelijkheidsbeginsel bedoel ik dat er binnen de oema geen hiërarchie bestaat, zoals in de katholieke kerk.
Omdat “imam” geen beschermde titel is, kan iedereen binnen de gemeenschap, die bekend is met de gang van zaken in de moskee en die een redelijke basiskennis heeft, voorgaan.
Het is wèl van belang om op vrijdag een voorganger te hebben met de nodige kennis, wijsheid en vooral … een hart !
Net als Abdulwahid, heb ik Abdullah ontmoet, toen hij een jongeman was. Ik heb zijn belangstelling voor Soefisme gezien. Ik kan echter geen “Spreker voor de Doden” zijn, omdat ik hem niet zo goed heb leren kennen.
Een Spreker voor de Doden moet namelijk zo over iemand spreken dat diens werkelijkheid tot leven komt voor de nabestaanden.
Ik heb o.m. geprofiteerd van zijn kennis van computers. Onder de voetbalwedstrijd van Nederland tegen Brazilië installeerde hij een PC bij ons. Omdat er verlenging kwam en na een 3-3 stand Nederland met penalty’s verloor, is me dit bijgebleven.
Abdullah heeft een aantal malen met ons meegegeten. Hij zat aan tafel, vol met humor, en at alles tot de laatste kruimel op. Dat had hij toch maar goed opgestoken in zijn groeiende kennis van de Islam.
Wat is een imam? Een imam is een voorganger in het gebed. Een imam stapt naar voren. Hij hoeft wat mij aangaat geen diploma’s te tonen. Als je een papiertje echt nodig zou hebben, dan ben je een nep-imam.
Ik heb met enige moeite soera Ya Sien voor hem gereciteerd, al lezend uit de Koran. Ik had er een half uur voor nodig. Ik kan me herinneren dat hij als jongeman deze soera uit de Koran uit zijn hoofd heeft geleerd.
Zijn zoontje, Abdoer-Raoef, die op jonge leeftijd aan een zeer zware ziekte overleed, zal Abdullah hebben opgewacht voorbij de poorten van de dood. Hij is degene die zijn vader heeft gekend en is dus een geschikte ‘Spreker voor de Doden’.
Goede reis Abdullah! De reis gaat altijd door!
Mooi, Mohammed!
Indrukwekkend betoog. Dank u!order a custom essay
Mensen zijn nooit helemaal goed of helemaal slecht. Het was een mooie praatjesmaker die Abdullah. Ik heb hem leren kennen als een behulpzame en zorgzame persoon.