Het bestaan van andere werelden wordt dan echter wel een probleem. De pas overleden Paus Benedictus XVI, een collega van de grootinquisiteur, keek misprijzend naar de islam en het protestantisme. Maar doen bijvoorbeeld protestanten op hun beurt niet vaak hetzelfde, naar de katholieken en de moskee?

Deze houding van ‘eigen wereldje eerst’ belet dat er werkelijk iets nieuws kan ontstaan. We zetten onszelf vast in een constructie waarin de werkelijkheid is teruggebracht tot iets wat we kennen, wat een gevoel van veiligheid geeft. We wensen elkaar een ‘gelukkig nieuwjaar’, maar hopen tegelijk dat er niet te veel verandert. Want het onbekende jaagt angst aan; we willen ons kwetsbare ‘ik’ beschermen. De prijs die we daarvoor betalen is innerlijke onrust.

Die onrust is de reden dat, vroeg of laat, onze religie of levensbeschouwing gaat knellen. Maar als de behoefte aan veiligheid groot is, zullen we hardnekkig blijven vasthouden aan het oude. Dat kan een mens iets verkrampts geven, of zelfs agressiefs. Wat nieuw en anders is, wordt veroordeeld. We worden als de grootinquisiteur.

Anderen hebben echter wel de moed om over het hek van hun traditie te klimmen. Ze verwelkomen een andere religie, of  olitieke ideologie, of zelfs het atheïsme. Maar ook die zijn constructies, man-made en daarom beperkt. Na een tijdje zal de glans ervan afgaan, als een uitgebrand stuk vuurwerk op straat.

Vrijheid

Waar o waar is dan echte vrijheid te vinden, een vrijheid waarin iets kan verschijnen wat werkelijk nieuw is? Laten we beginnen met onze innerlijke onrust serieus te nemen. Die is verwant aan het mystieke hart dat klopt in elke religie. Het wijst de weg naar vrijheid. En daarmee de mogelijkheid van een nieuw jaar dat niet suffig in het verlengde ligt van wat we altijd al dachten en deden.

Wat zou er gebeuren als we de onrust in ons laten staan, die niet meer toedekken met een constructie, maar helemaal doorvoelen, hoe ongemakkelijk dat ook mag zijn? Dan kan die een gids worden die ons voorbij de grens van ons beperkte wereldje voert.

Wat vinden we daar? Een gapende afgrond. We vallen in de ‘schitterende duisternis’ van Gods onvoorwaardelijke liefde waarop niemand greep heeft. Er zijn dan ook geen woorden voor. Zelfs de Christus in Dostojewski’s verhaal zwijgt.

Maar zet je dan wel schrap voor een radicaal nieuw 2023.

jjsuurmond 2023 – kopie

Jean-Jacques Suurmond

Publicist

Jean-Jacques Suurmond is pastor, coach/supervisor en publicist. Van hem verscheen eind 2022 een vertaling en bewerking van de klassieker …
Profiel-pagina
Nog geen reactie — begin het gesprek.