“De nieuwste Jordaanse obsessie heet Jinn”, sprak mijn man bij thuiskomst. Ik schrok een beetje want ik dacht dat het ging over een sekte die het geloof in demonen propageerde. Dat leek me eng. Maar wat bleek: Jinn is de naam van een 5-delige Netflix-serie over een groepje tieners in het westelijke deel van Amman.
Demonen
De serie is een Libanese productie, hier in Jordanië opgenomen met Jordaanse amateur-acteurs. Het is een soort kruising tussen Spangas en Het Huis Anubis in een West Amman-setting. In het verhaal gaan tieners op schoolreis naar Petra waar ze in contact komen met demonen die voor drama’s zullen zorgen in hun levens. Het verschijnsel ‘Jinn’ heeft zijn oorsprong in Arabische folklore, en persoonlijk vind ik het interessant dat de schrijvers oude ideeën in een nieuwe context plaatsen. Jammer genoeg blijft het allemaal nogal aan de oppervlakte, maar het is tenslotte een tiener thriller en geen documentaire.
Niet onbekend
Afgezien van het feit dat sommige details niet kloppen met de werkelijkheid – zoals dat er slechts een enkele leraar op pad wordt gestuurd met een groep van circa 20 leerlingen, geen enkele school zou dit ooit doen, het feit dat minderjarige leerlingen die alcohol meenemen op een school trip niet gestraft worden, en nog wat details die met een klein beetje aandacht en nadenken voorkomen hadden kunnen worden – zie ik als docente op een particuliere middelbare school in West Amman en moeder van twee tienerjongens die hier opgroeien, niets in de gedragingen van de tieners in de serie dat mij onbekend voorkomt.
'Losse moraal'
In de serie zien we tieners die vloeken, roken, alcohol drinken, marihuana roken en kussen. Allemaal dingen waarvan ik weet dat ze gebeuren. Toch was ik niet heel verbaasd toen ik hoorde over de commotie die deze serie heeft veroorzaakt in de maatschappij. Er is veel boosheid over de ‘losse moraal’ die deze serie zou portretteren en de schade die dit zou aanrichten voor de reputatie van Jordanië. De jonge acteurs worden op sociale media uitgemaakt voor rotte vis en sommige families hebben al aangegeven dat ze het land willen verlaten na alle vijandigheid die ze over zich heen hebben gekregen.
Afleiding
Maar de kritiek beperkt zich niet enkel tot de privésfeer: autoriteiten zoals de gemeente Petra, de grand mufti, De Royal Film Commissie, het Ministerie van Binnenlandse zaken en het Nationale Parlement, hebben allemaal al van zich laten horen. De enige die nog geen uitspraken heeft gedaan over de serie is de koning. Ik kan me voorstellen dat hij al lang blij is met deze nationale afleiding, want zolang een TV-serie het publieke debat bepaalt, hebben de mensen het niet over de vele werkelijk belangrijke problemen die er spelen in dit land. Denk aan problemen zoals werkloosheid, armoede, staatsschuld, vluchtelingen, veiligheid, corruptie, Kushner’s Deal of the Century, en het schrijnende watertekort.
Kampen
De verontwaardiging die Jinn heeft veroorzaakt bij grote delen van de bevolking laat duidelijk zien hoe het land meer en meer uiteenvalt in kampen van ‘haves and have nots’, zoals elders in de wereld ook het geval lijkt. De elite-cultuur van West Amman wijkt af van de wereld van de meerderheid en de liberale denkwijze van de meeste West Ammanies is ver verwijderd van de moraliteit van de overgrote conservatieve en religieuze meerderheid in de rest van dit land. De kloof wordt alsmaar groter en dit schuurt.
Hypocriet
Waaraan de liberalen die ik heb gesproken zich het meest ergeren, is de hypocriete opstelling van de conservatieven. Waarom is het wel geaccepteerd, zo zeggen ze, om vrouwenmishandeling en eerwraak te laten zien in een televisieserie, maar een jonge vrouw die haar schoolvriendje kust – maar duidelijk maakt dat ze geen seks wil – en een mannelijke macho medeleerling uitscheld voor bully omdat hij een andere jongen met regelmaat vernederd, is een schande voor Jordanië. En wat te denken van de Turkse soaps met taboethema’s als prostitutie en buitenechtelijke relaties, waar velen Jordaniërs dagelijks van genieten? Of talkshows uit Libanon met halfnaakte presentatrices? Families kijken deze programma’s ’s avonds samen gezellig op de bank. Het is allemaal okay, zolang Jordanië maar de schijn blijft ophouden dat het hier allemaal anders is.
'Immoreel gedrag jongens'
Het feit dat bijna alle negatieve reacties op deze serie gericht zijn tegen de vrouwelijke hoofdrolspeelster laat duidelijk zien dat het merendeel van de Jordaniërs blind is voor ‘immoreel’ gedrag van jongens. De jongens komen gemakkelijk weg met alles wat gezien wordt als “tegen de waarden van onze maatschappij” maar als meisje ben je de beschermengel van de deugd. Het ophouden van de familie eer, stam eer en nationale eer in een conservatieve patriarchale maatschappij, zoals Jordanië… het is nog steeds een dames klus.
Voor niet-Jordaniërs is ‘Jinn’ een leuke kennismaking met de jeugdcultuur in West Amman, zoals ‘Crazy Rich Asians’ een introductie is tot de machtsverhoudingen en sociale codes in de billionaire scène van Singapore. Er wordt gesproken in een Jordaans/Libanees Arabisch dialect en er is Engelse ondertiteling.
