Misschien ligt het aan de vermaledijde nieuwe Facebook algoritmes. Misschien heb ik teveel vertrouwen in gevestigde media. Maar ik ben verbaasd en teleurgesteld dat er zo weinig debat is over het op handen zijnde ‘gedeeltelijke verbod op gezichtsbedekking’. In de volksmond ook wel ‘boerkaverbod’ genoemd.

Op mijn tijdlijn geen video’s van vrouwen met gezichtssluiers die viral gaan. Geen memes, of veelvuldig gedeelde statusupdates met zorgvuldig geselecteerde quotes uit artikelen. In mijn digitale brievenbus geen oproep om een petitie te ondertekenen, of een open brief. In mijn krantenapp geen achtergrondartikel met bijdragen van een jurist of activist, noch interviews met moslims of academici.

Ondertussen is het zo klaar als een klontje dat het verbod een islamofobe maatregel is: ‘gezichtsbedekking’ werd namelijk pas een politiek probleem toen er een klamme deken aan opgeleefd oriëntalisme en islamofobie zich over ‘het Westen’ drapeerde tijdens de War on Terror. Opgeleefd, want islamofobie en oriëntalisme is nooit weggeweest uit het Nederlandse culturele archief – om met de woorden van Edward Saïd en Gloria Wekker te spreken. Vervolgens diende Wilders in 2005 een motie in om de boerka te verbieden. Waar zijn oproep toen weinig weerklank vond, is zijn gedachtegoed dertien jaar later gemeengoed geworden. Moslima’s die een gezichtssluier dragen zijn hier de dupe van. In de afgelopen dertien jaar is hun lichaam, hun recht om zich te (ont)kleden en hun religie uitermate gepolitiseerd.

Het verbod heeft een verregaande impact op de bewegingsvrijheid van niqabdragende vrouwen. Zij kunnen straks niet langer met rugklachten naar de fysiotherapeut, of naar het ziekenhuis voor bestraling om borstkanker te bezweren. Zij mogen geen opleiding volgen, of deelnemen aan het oudergesprek op de school van hun kinderen. Beveiligers kunnen met één hand op het wetboek en één hand op hun hart deze vrouwen weigeren als zij het wagen een overheidsgebouw binnen te stappen – van hún overheid. Zonder pardon mag een bus hen voorbij rijden, of een trambestuurder de deur voor hun neus dichtklappen.

Er schijnt gebakkelei te zijn over hoe dit verbod nou toch precies tot uitvoering te brengen. Mijn tip: hang een bordje op met ‘gesluierde moslima’s niet welkom’. Dan is de boodschap duidelijk. Of wacht, lijkt dit teveel op apartheidstoestanden of antisemitische praktijken uit een niet-zo-ver-verleden?

Er is geen probleem waarvoor het boerkaverbod een oplossing is. Sterker nog, zowel de artsenfederatie, de politievakbond als de Raad van State hebben zich negatief over een verbod uitgelaten. Er is geen reëel probleem anders dan een islamofobe voorstelling van zaken waarbij de meerderheid een kleine religieuze minderheid haar wil op legt. Kortom, het verbod is een schoolvoorbeeld van hoe de wet gebruikt kan worden om ongelijkheid, genderonderdrukking en racisme legaal te maken.

Er woedt een belangrijk antiracisme-debat in Nederland. Men spreekt over een nieuwe feministische tijd in deze lage landen. We winden ons terecht op over het jaren ’50 seksisme van het CPBN. Waar is dan nu de breed gedragen verontwaardiging over het boerkaverbod? Wie roept deze institutionalisering van racisme en seksisme een halt toe?

Zeker, er zijn initiatieven en individuen die zich uitspreken over het boerkaverbod. De #tegenniqabverbod-campagne is daar een voorbeeld van. Er wordt hier naar de niqab verwezen, omdat in Nederland bijna geen enkele vrouw een boerka (met gaasje voor de ogen) draagt. Deze kaarten aan dat vrouwen zelf het recht hebben om te bepalen hoe zij zich kleden. Zij brengen naar voren dat het verbieden van de niqab in andere Europese landen de weg heeft vrij gemaakt om de mogelijkheid om een hoofddoek te dragen steeds verder in te perken. Dit zijn ontzettend belangrijke punten. Maar het zijn vooral moslimorganisties, moslimjournalisten en een hoogleraar gespecialiseerd in hedendaagse moslimsamenlevingen die dit doen. Zien feministen en antiracisten de overeenkomsten met hun strijd tegen seksisme en racisme niet? Of denken ze: het gaat niet over mij, dus ik maak me er niet druk om?

In tijden van #metoo en #saynotoracism, waar blijft de (witte) steun voor #tegenniqabverbod?

MJ_foto

Mariska Jung

Onderzoeker, schrijver en programmamaker

Mariska Jung houdt zich binnen en buiten haar werk bezig met antiracisme, migratie en dekolonisatie, met een speciale focus op gender en …
Profiel-pagina
Al 4 reacties — praat mee.