Taboe neemt aan kracht toe
De meest recente ontwikkelingen, zoals intimidatie bij abortusklinieken, lijken aan te geven dat dit taboe aan kracht toeneemt. Onderzoek laat zien dat het bestaan van het taboe de verwerking van een abortus in de weg staat. Gevoelens van eenzaamheid, schaamte en pijn ontstaan in de afwezigheid van een veilige omgeving.
Veilig
Waar zijn de verhalen van deze vrouwen (en betrokken partners) veilig? Waar is er ruimte om de ervaringen te delen, zonder dat er een oordeel wordt uitgesproken over de keuzes die gemaakt zijn? Natuurlijk biedt de reguliere hulpverlening, zoals het FIOM, begeleiding. Maar er zullen wellicht ook vragen zijn die in de reguliere hulpverlening geen of weinig plek krijgen. Vragen van levensbeschouwelijke aard. Vragen over leven en dood. Zouden gevoelens van schuld en schaamte sterker leven bij mensen met een religieuze achtergrond? Kunnen vrouwen (en hun partners), die de keuze voor abortus hebben gemaakt én bij een religieuze gemeenschap horen, met hun verhaal terecht bij hun gemeenschap?
Kerk
In het afgelopen jaar schreef ik twee berichten op Facebook over dit thema. Naar aanleiding daarvan sprak ik met enkele tientallen vrouwen. Het merendeel van deze vrouwen had een christelijke achtergrond. Geen van hen gaf de kerk aan als een mogelijke veilige plek voor de verwerking van hun ervaring. De belangrijkste reden hiervoor was in alle gevallen: angst voor veroordeling.
Als predikant, werkzaam binnen de Protestantse Kerk Nederland, wens ik dat de kerk wel zo’n veilige plek zou kunnen zijn. Juist voor mensen die de veroordeling vanuit deze hoek vrezen, kan er heling plaatsvinden wanneer hun kerk een omarmende gemeenschap blijkt met ruimte voor hun ervaringen. Wat zou het mooi zijn als juist in kerkgemeenschappen het taboe kan worden opgeheven door met elkaar te praten over wat niet gezegd wordt. Het geheim hoeft geen geheim meer te zijn. Plotseling blijken veel meer mensen ervaringen te delen die voorheen in eenzaamheid werden gedragen.
Troost
Een veilige plek worden kan alleen door oefenen in oordeelloos luisteren. Ruimte maken voor en benoemen van deze ervaringen, zonder oordeel, brengt heling. Vragen en twijfels kunnen een plek krijgen. Laat de kerk niet komen met antwoorden over goed of fout, maar laat haar een ruimte zijn waar alle ingewikkelde gevoelens van schuld en schaamte, van opluchting of spijt kunnen worden geleefd en verwerkt. Laat haar in vieringen, bijvoorbeeld in de gebeden, ervaringen omtrent abortus benoemen en woorden van troost spreken. Laat de kerk niet in de weg staan van mensen en God. Laat haar de veiligheid bieden voor hen die dat het meeste nodig hebben.
Hoi Marije,
Het kiezen voor abortus lijkt me allesbehalve gemakkelijk en ik ben het er helemaal mee eens dat vrouwen die deze keuze hebben gemaakt de vrijheid moeten voelen om daarover te praten binnen de kerk.
Ik begrijp alleen niet helemaal wat je bedoelt als je het hebt over ”oordeelloos luisteren”. Hoe doe je dat? Niet meer nadenken en dingen het ene oor in en het andere oor uit laten gaan? Ik neem aan dat je dit niet bedoelt.
Als ik kijk naar Jezus (voor christenen een goede reflex denk ik zo), dan zie ik dat hij helemaal niet ”oordeelloos” luistert. Hij luistert zeker en staat open voor iedereen, juist ook voor diegene die in de maatschappij niet wordt omarmd. Dat is dus zeker een voorbeeld om te volgen. Maar het is niet zo dat hij vervolgens alléén maar luistert en ”woorden van troost” spreekt. Hij spreekt ook woorden van waarheid.
In mijn optiek moet ook ik als geen groot voorstander van abortus een open oor hebben voor iedereen dus ook voor vrouwen die aangeven te hebben gekozen voor abortus. En dus is het zeker niet aan mij om zo’n vrouw dan te be- of veroordelen. Maar dat betekent natuurlijk niet dat ik geen oordeel heb over abortus an sich.
En meer in het algemeen, hoe zie jij het voor je dat de kerk ”een ruimte [kan] zijn waar alle ingewikkelde gevoelens van schuld en schaamte, van opluchting of spijt kunnen worden geleefd en verwerkt” als zie niet mag ”komen met antwoorden over goed of fout”? Hoe wil je überhaupt praten over schuld en schaamte in de afwezigheid van goed en fout? Of bedoel je eigenlijk te zeggen dat de kerk wel van alles goed mag vinden maar nooit mag zeggen dat iets fout is?
Mvg,
Steven
Ruim 10 jaar geleden heb ik in de parochie waar ik toen pastoraal werker was, meegewerkt aan het oprichten van een gedenkteken voor kinderen die naamloos gestorven waren. We hebben toen besloten de naam die de ouders hun kindje hadden willen geven in het gedenkteken te verwerken. Onder hen was een vrouw die jaren daarvoor een abortus had ondergaan. Ze kon hier heel moeilijk mee omgaan en heeft me gevraagd of de naam van haar geaborteerde kindje ook op het gedenkteken mocht komen te staan. Na een intens gesprek en met de woorden van Jezus; ‘vergeef elkaar tot 7 x 70 keer aan toe’ in gedachte, is de naam van haar kindje toegevoegd. Eindelijk mocht het een naam hebben en voelde moeder zich door de kerk getroost.